| ที่มา | เทคโนโลยีเกษตร |
|---|---|
| ผู้เขียน | กาญจนา จินตกานนท์ |
| เผยแพร่ |
“เกาะช้าง” จังหวัดตราด แหล่งท่องเที่ยวที่โด่งดังเป็นที่รู้จักทั้งในและต่างประเทศ เมื่อ 7-8 ปีที่แล้ว เริ่มปั้น “ทุเรียนพันธุ์ชะนีเกาะช้าง” ที่ปลูกบนเกาะช้างมานานกว่า 50 ปี ให้ชาวสวนช่วยกันอนุรักษ์เป็นเอกลักษณ์ของเกาะช้างประสบความสำเร็จมาแล้ว ขายได้ กิโลกรัมละ 250 บาท ในขณะที่ทุเรียนชะนีที่อื่นๆ ขายได้เฉลี่ย กิโลกรัมละ 80-100 บาท
ต่อมาปี 2560/2561 คุณชลธี นุ่มหนู ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี กับ คุณมานพ ทองศรีสมบูรณ์ ผู้จัดการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) สาขาเกาะช้าง ได้ร่วมมือกันผลิต “ส้มโออินทรีย์เกาะช้าง” ให้มีคุณภาพ รสชาติหวาน ลูกสวย และที่สำคัญเป็นส้มโออินทรีย์ 100% เพื่อยกระดับมาตรฐานและสร้างมูลค่าเพิ่มให้เกษตรกรชาวสวนส้มโอบนเกาะช้างมีรายได้เพิ่มขึ้นและยึดเป็นอาชีพหลักหรืออาชีพร่วมกับอาชีพอื่นๆ ในพื้นที่เกาะช้างตลอดไป
เปิดแปลงนำร่อง…ไร่ภูเลรีสอร์ท และร่มฉัตรโฮมสเตย์ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี ซึ่งดูแลรับผิดชอบด้านวิชาการ จังหวัดจันทบุรีและตราด ตามที่ กรมวิชาการเกษตร มีนโยบายให้พัฒนาพื้นที่เกษตรกรรมเป็นสวนอินทรีย์เพื่อเป็นโมเดลนำร่องในปี 2561 โดยสร้างแรงจูงใจให้เกษตรกรเอาพืชผลในสวนที่มีอยู่แล้วมาสร้างมูลค่าเพิ่ม
ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรีจึงสำรวจพื้นที่เกาะช้างว่ามีส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวา ขาวพวง ตะพงและทองดี ปลูกอยู่แล้ว จึงเลือกพื้นที่เกาะช้าง เพราะเป็นพื้นที่ไม่ใหญ่ แหล่งทำเกษตรกรรมที่อุดมสมบูรณ์ เป็นเมืองท่องเที่ยวแบบกรีนซิตี้ ร้านค้าที่จำหน่ายปุ๋ยเคมี ยาปราบศัตรูพืชไม่มี เลือกที่จะพัฒนาส้มโอสายพันธุ์เดิมๆ ก่อน คือ ขาวแตงกวา และเพิ่มสายพันธุ์ใหม่ๆ ที่ตลาดให้ความนิยม เช่น ทับทิมสยาม เขียวมรกต สวนส้มโออินทรีย์จะได้ใบรับรอง GAP อนาคตจังหวัดตราดอาจจะออกประกาศไม่ให้นำสารเคมีเข้ามาเกาะช้าง จะเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดที่สุดยอด
ในปี 2561 ได้คัดเลือกแปลงต้นแบบไว้ 2 แปลง ที่มีพันธุ์พื้นเมืองขาวพวง หรือพันธุ์ตะพง ทองดี จากนี้จะมีเจ้าหน้าที่นักวิชาการเข้าไปช่วยฟื้นฟูสภาพต้น ตัดแต่งกิ่ง และบำรุงต้น ผล มีการทำปุ๋ยอินทรีย์ใช้เอง เช่น มูลไส้เดือน โรงปุ๋ยหมักอาหาร มีการตรวจวิเคราะห์ดูธาตุอาหาร
การทำสวนอินทรีย์ต้นทุนจะถูกกว่าใช้ปุ๋ยเคมี แต่ผลผลิตจะต่ำ เช่น ส้มโอ ให้ผล 100 ลูก จะเหลือผลเพียง 50 ลูก แต่จะได้ราคาสูงขึ้น การสร้างมูลค่าเพิ่มจึงเป็นแรงจูงใจให้กับชาวสวน ส่วนส้มโอพันธุ์ใหม่ๆ อย่าง ทับทิมสยาม ถ้าชาวสวนต้องการปลูกเพิ่มเติม สามารถใช้ต้นตอพันธุ์พื้นเมืองที่แข็งแรงมาเสียบยอด 1 ปี จะให้ผล
ด้าน ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) สาขาเกาะช้าง จังหวัดตราด เห็นว่า พื้นที่เกาะช้างเดิมเคยทำสวนส้มโอมาก่อน ส้มโอมีอายุ 30-40 ปี ปัจจุบันถูกตัดโค่นไปปลูกทุเรียน ยางพารา หรือสร้างรีสอร์ท เหลือไม่มากนัก ประมาณ 500 ไร่ ส่วนใหญ่ถูกปล่อยทิ้งไม่ได้ดูแลบำรุงรักษา เพราะไม่ได้ราคา ขายไปกัมพูชา ลูกละ 2-3 บาท น่าจะพัฒนาสวนส้มโออินทรีย์ เพื่อเป็นการอนุรักษ์และสร้างรายได้ให้กับชาวสวน เนื่องจากเกาะช้างเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมทั้งไทยและต่างประเทศ จากการสำรวจพื้นที่สวนส้มโอที่เหลืออยู่ ประมาณ 10 กว่าแห่ง เมื่อพูดคุยได้เจ้าของสวนส้มโอที่สมัครใจเข้าร่วมโครงการ 2 แห่ง คือไร่ภูเลรีสอร์ท และไร่ร่มฉัตรโฮมสเตย์
ส้มโอเกาะช้าง แต่ละสวนมีอายุร่วม 30-40 ปี เจ้าของส่วนใหญ่ปล่อยทิ้งไม่ได้ดูแล เพราะไม่ได้เป็นผลไม้ที่ทำรายได้ให้มากเหมือนทุเรียน บางรายตัดทิ้งไปทั้งสวน ทำให้น่าเสียดายมาก การปล่อยตามธรรมชาติไม่ได้ดูแลใส่ปุ๋ยที่เรียกว่าเทวดาเลี้ยง ยังคงให้ผลผลิตทุกปี แต่ไม่ได้คุณภาพ ราคาต่ำมาก จากการประเมินลูกค้า ธ.ก.ส. เกาะช้าง มีรายได้น้อย ยังมีปัญหาเรื่องหนี้สิน ถ้าส่งเสริมลูกค้าทำเป็นอาชีพหลักเป็นผลไม้ที่มีคุณภาพ มีการส่งเสริมการตลาด จะช่วยให้ลูกค้ามีรายได้ สามารถผ่อนชำระหนี้ได้ หรือลูกค้าอื่นๆ ได้หันมาปลูกส้มโอเป็นอาชีพกันมากขึ้น ที่สำคัญหากไม่เร่งส่งเสริมเกรงว่าต่อไปสวนส้มโอจะถูกโค่นทิ้งไปหมด
เริ่มต้น ราคาลูกละ 100 บาท…“Organic Pamelo Koh Chang”
ช่วงที่มีผลผลิตออกมาก เลือกลูกสวยๆ มาฝากขายที่หน้าร้านคีรีบัญชรจัดบรรจุใส่ถุงตาข่ายให้ดูหน้าตาดีขึ้น โดยตั้งราคาขาย ลูกละ 100 บาท แต่ซื้อ 1 ลูก แถม 1 ลูก ราคาจริงคือ ลูกละ 40-50 บาท เป็นกลยุทธ์ให้ชาวสวนเห็นว่าส้มโอเกาะช้างขายได้และราคาดี จากเดิมที่ขายกัน กิโลกรัมละ 5 บาท หากต่อไปชาวสวนพัฒนา ดูแลให้ลูกสวย เนื้อสมบูรณ์ รสชาติหวาน ทำเป็นส้มโออินทรีย์แท้ๆ 100% เป็นเอกลักษณ์ของส้มโอเกาะช้าง จะสร้างมูลค่าเพิ่มได้มากกว่านี้ เพราะเกาะช้างเป็นแหล่งท่องเที่ยวแบบกรีนซิตี้ (Green City) เน้นความเป็นธรรมชาติทุกอย่าง หากโรงแรม รีสอร์ท โฮมสเตย์นำไปทำเวลคัมดริง เช่น น้ำส้มโอปั่น หรือเป็นผลไม้สด เมนูอาหารส้มโอยำสูตรโบราณที่ชาวบ้านนิยมทำรับประทาน รวมทั้งเป็นของฝากที่ดี เพราะเก็บไว้ได้นาน
ด้วยแนวทางการพัฒนาส้มโออินทรีย์เกาะช้างดังกล่าว จึงตกลงเลือกไร่ภูเลรีสอร์ท และร่มฉัตรโฮมสเตย์ ซึ่งเป็นเจ้าของสวนส้มโอเองและมีธุรกิจรีสอร์ท โฮมสเตย์อีกด้วย ขั้นแรกจะมีนักวิชาการจากศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 6 จันทบุรี มาช่วยแนะนำฟื้นฟูสวนส้มโอที่มีอยู่แล้ว เพื่อพัฒนาคุณภาพเป็นสวนเกษตรอินทรีย์ 100% พร้อมๆ กันให้รีสอร์ท โฮมสเตย์ นำผลส้มโอสด น้ำส้มโอปั่น ผลสด เมนูส้มโอยำสูตรโบราณ มาให้บริการลูกค้า นักท่องเที่ยว พร้อมๆ กับเปิดตัวให้มีการเลือกผลโต รูปทรงผิวสวยมาจัดแพ็กเกจจิ้งเป็นของฝาก เพื่อโปรโมตให้เป็นที่รู้จักกับนักท่องเที่ยวที่มาเที่ยวเกาะช้าง
ไร่ภูเลรีสอร์ท ร่มฉัตรโฮมสเตย์…เพิ่มกิจกรรมท่องเที่ยวและเมนูอาหาร
คุณประสงค์ ถังไชย และ คุณไพลิน ถังไชย เจ้าของสวนส้มโอไร่ภูเล และรีสอร์ทฟลุ๊กกี้เฮาส์ เกาะช้าง เล่าว่า ซื้อสวนส้มโอไว้ 8 ไร่ อยู่บนพื้นที่สูงบนเนินมองเห็นวิวทะเลสวยงาม มีส้มโอ 80-90 ต้น อายุประมาณ 30 ปี บางต้น 50 ปี เป็นพันธุ์พื้นเมืองขาวพวง และพันธุ์ตะพง ทองดี เจ้าของไม่ได้ดูแล เมื่อ 7-8 ปี ได้เข้าไปดูแลบำรุงรักษามีผลผลิตขายได้ 5-10 ตัน แรกๆ พันธุ์ขาวพวงขายส่งให้กัมพูชา กิโลกรัมละ 5-6 บาท ต่อมามีพรรคพวกกันมาซื้อเฉพาะทองดี ราคาขายส่ง ลูกละ 15-17 บาท และเก็บขายได้ประมาณ 4 ตัน ราคาสูงขึ้น ขายส่ง ลูกละ 25-30 บาท ส่วนลูกสาว คุณลักษมี ถังไชย ช่วยขายอยู่ในตัวเมืองตราด ราคาลูกละ 40-50 บาท
“ทำสวนส้มโอไม่ใช่อาชีพหลักทีเดียว แต่เมื่อดูแลเก็บผลขายได้เงิน จึงอยากเก็บไว้ ไม่อยากเปลี่ยนไปปลูกยางพารา หรือทุเรียนเหมือนคนอื่นๆ พอดีเมื่อปี 2557 เริ่มทำธุรกิจ รีสอร์ทฟลุ๊กกี้เฮาส์ ในสไตล์เสมือนบ้านเพื่อน ส่วนลูกชาย คุณกสิณรัช ถังไชย ที่มาช่วยงานรีสอร์ท จบปริญญาตรีด้านการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต เห็นว่าน่าจะปรับพื้นที่สวนส้มโอที่มองเห็นวิวทะเลเป็นจุดท่องเที่ยว มีทางเดินชมวิว ชมสวนและเก็บส้มโอมาทานเป็นผลไม้สด หรือยำเป็นอาหารพื้นบ้าน หรือทำน้ำส้มโอปั่นเป็นเวลคัมดริงของแขกที่มาพักผ่อน ซึ่งก่อนหน้านี้ทางรีสอร์ททำอยู่แล้ว จึงสมัครใจเข้าร่วม สวนส้มโออินทรีย์ 100% แปลงต้นแบบ เพราะเป็นการเสริมธุรกิจท่องเที่ยว เชื่อว่าลูกค้าจะพึงพอใจหากจะมีบริการทัวร์สวนส้มโออินทรีย์แบบครบวงจร” คุณประสงค์ กล่าว
คุณฉัตรณรงค์ สลักเพชร “กอล์ฟ” และ คุณสุภาภรณ์ วิสิลา “หมี” เจ้าของร่มฉัตรโฮมสเตย์ บ้านสลักเพชร อำเภอเกาะช้าง จังหวัดตราด คุณกอล์ฟ เล่าว่า สวนส้มโอเป็นของคุณพ่อยกให้ เหลืออยู่ 40 ต้น ปลูกมาร่วม 30 ปีแล้ว ไม่ได้ลงทุนดูแลอะไรมาก ใช้ปุ๋ยหมักจากกากปลา กากปู เศษอาหาร และปล่อยทิ้งหญ้าขึ้นรก ไม่ใช้ยาปราบวัชพืช เมื่อมีลูกจะร่วงเสียหายไปร่วม 50% ก่อนนี้เหมาขายให้เก็บเอง กิโลกรัมละ 2-3 บาท เพิ่ง 5 ปีมานี้เก็บได้ปีละประมาณ 2,000 ลูก ที่เหลือจะเก็บมาขายที่โฮมสเตย์ลูกใหญ่ๆ ขายลูกละ 15- 20 บาท ลูกเล็กไปทำยำส้มโอ เป็นเมนูอาหารให้ลูกทัวร์ ช่วงที่มีมากตามฤดูกาล 3 เดือน คือกรกฎาคมถึงกันยายน
“ช่วงเดือนเมษายน ส้มโอจะเริ่มทยอยออกและมีมากช่วงกรกฎาคมถึงกันยายน หากมีลูกทัวร์จองมาดำน้ำ พักโฮมสเตย์ช่วงนี้ จะมีส้มโอออกมาตามฤดูกาล ปีนี้เริ่มใช้เป็นผลไม้สดรับรองกลุ่มนักดำน้ำ แทนส้มเขียวหวาน แตงโม ที่ต้องไปซื้อจากในเมืองอย่างแต่ก่อน เป็นที่ถูกใจมาก ต่อไปจะทดลองทำเมนูยำส้มโอสูตรโบราณ มีประยุกต์ใส่เครื่องเคียง อาหารทะเลและเม็ดมะม่วงหิมพานต์เพิ่มขึ้น เพราะถ้าสูตรโบราณจริงๆ จะไม่ใส่เครื่องเคียงมากนัก ต้องทดลองว่านักท่องเที่ยวจะชอบรสชาติใด” คุณสุภาภรณ์ กล่าว
สนใจเที่ยวชมและชิม ที่ สวนส้มโออินทรีย์เกาะช้าง ติดต่อสอบถาม คุณประสงค์ ถังไชย ไร่ภูเล และรีสอร์ทฟลุ๊กกี้เฮาส์ โทร. (093) 941-9915 และ คุณสุภาภรณ์ วิสิลา ร่มฉัตรโฮมสเตย์ โทร. (087) 954-4739
