“น้ำล้างจาน-น้ำซักผ้า” ใช้รดน้ำต้นไม้ได้หรือไม่? รดแล้วต้นไม้งามจริงมั้ย?

หลายบ้านปลูกต้นไม้ไว้ไกล้ๆ กับแหล่งที่ใช้น้ำในครัวเรือน เช่นใกล้อ่างล้างจาน ที่ระบายน้ำ เพื่อสะดวกแก่การรดน้ำต้นไม้ มีผู้อ่านถามมาในคอลัมน์ “หมอเกษตรทองกวาว” ว่า ปลูกมะนาวไว้หลายต้นในสวนหลังบ้าน ใกล้กับบริเวณที่ล้างจาน อยากทราบว่าจะใช้น้ำล้างถ้วยชามจากครัวที่บ้านรดต้นมะนาวได้หรือไม่?

“หมอเกษตรทองกวาว” ให้คำตอบไว้ว่า น้ำที่ได้จากการล้างถ้วยชาม จะอุดมไปด้วยไขมันและโปรตีน ซึ่งโปรตีนจะแตกตัวเป็นแอมโมเนียรูปใดรูปหนึ่งที่เป็นแหล่งของไนโตรเจน โดยเฉลี่ยในน้ำล้างถ้วยชามมีไนโตรเจนสูงกว่าน้ำสะอาด 3-5 เท่า

ผมเคยนำน้ำล้างถ้วยชามไปรดมะนาวในกระถาง แบ่งทำ 3 ซ้ำ หรือ 3 กระถาง ผลลัพท์ที่ได้พบว่า ต้นมะนาวแสดงอาการ “เฝือใบ” มีการแตกยอดออกมามากกว่าปกติ ส่งผลให้ติดดอกออกผลน้อย ผมต้องแก้ไขด้วยการตัดยอดออกบ้าง พร้อมกับงดการให้ปุ๋ยทุกชนิด เป็นเวลา 2-3 เดือน รอจนต้นมะนาวฟื้นตัวเป็นปกติ

หากต้องการทำน้ำให้สะอาดด้วยวิธีการกรองด้วยทรายหยาบ อิฐหัก และถ่านป่น วางเป็นชั้นในถัง คงไม่คุ้มค่ากับการลงทุน จึงควรงดเว้นการนำน้ำล้างถ้วยชามไปรดต้นมะนาวเป็นทางออกที่ดีที่สุดครับ

(Photo by WIKUS DE WET / AFP)

แล้วน้ำเหลือจากการซักผ้า
ใช้รดน้ำต้้นไม้ดีหรือไม่?

ใน “ผงซักฟอก” จะมีสารลดความกระด้างของน้ำ เป็นส่วนผสมอยู่ ทำให้ผงซักฟอกละลายน้ำได้ดียิ่งขึ้น แต่เดิมได้ใช้สารประกอบฟอสเฟตบางชนิด เช่น เกลือโซเดียมของกรดไตรฟอสฟอริก (Sodium Tripolyphosphate) เป็นสารลดความกระด้างของน้ำ

ซึ่ง “ฟอสเฟต” นั้นเป็นสารชนิดหนึ่งที่เป็นธาตุอาหารของพืช สมัยก่อนจึงอาจได้ยินความเชื่อที่ว่า การนำน้ำซักผ้ามารดต้นไม้จะทำให้ต้นไม้งาม ซึ่งถือว่ามีความจริงส่วนหนึ่ง

แต่หากปล่อยลงน้ำซักผงซักฟอกเหล่านี้ลงแหล่งน้ำ จะช่วยให้สาหร่ายและพืชชั้นต่ำเติบโตอย่างรวดเร็ว และอาศัยออกซิเจนที่มีอยู่ในน้ำไปจนสิ่งมีชีวิตอื่นไม่สามารถดำรงอยู่ได้ เกิดน้ำเน่าเหม็นเป็นมลพิษขึ้นมาในที่สุด

ดังนั้น น้ำที่ใช้ในการซักผ้านั้นสามารถนำมารดน้ำต้นไม้ได้ แต่ควรเป็นน้ำท้ายๆ ที่อยู่ในระดับเจือจางพอสมควร เพราะพืชแต่ละชนิดนั้นมีการทนความเค็มไม่เท่ากัน หากพืชได้รับโซเดียมในปริมาณที่มากเกินอาจเกิดอาการขาดน้ำ ใบห่อเหลืองได้

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีการนำ “ซีโอไลท์” (Zeolite) ซึ่งมีคุณสมบัติลดความกระด้างของน้ำได้เช่นเดียวกับฟอสเฟตมาใช้ในผงซักฟอกมากขึ้น แต่สารซีโอไลท์เป็นสารประกอบที่ไม่เป็นปุ๋ย จึงไม่มีผลต่อการเดิบโตของสาหร่ายในแหล่งน้ำธรรมชาติ การรดน้ำต้นไม้ด้วยน้ำจากการซักผ้าแบบนี้จึงไม่มีประโยชน์ด้านการบำรุงพืช แต่ก็เป็นการใช้น้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด