จำปีด่างศรีเกษม และมะกรูดหวาน ของดีเมืองแปดริ้ว

จำปีด่างศรีเกษม น้อยคนนักที่จะรู้จัก คงสงสัยว่าเป็นยังไง แตกต่างจากจำปีทั่วไปไหม ลักษณะสีของใบจะต่างกันมากน้อยแค่ไหน แต่สวนของลุงจ้อยไม่ได้มีแค่นี้ ยังมีมะกรูดหวาน ที่น่าสนใจไม่แพ้กัน

ทางเทคโนโลยีชาวบ้านของเราได้รับความกรุณาจาก คุณสุชิน ศรีเกษม (ลุงจ้อย) จากจังหวัดฉะเชิงเทรา มาแนะนำจำปีด่าง ให้เราได้รู้จักกัน

คุณสุชิน และ คุณวันทอง (ภรรยา) ศรีเกษม

คุณสุชิน ศรีเกษม เกิดปี พ.ศ. 2491 อยู่บ้านหนองหว้า เลขที่ 2/1 หมู่ที่ 3 ตำบลบ้านซ่อง อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา ต่อมาในปี 2517 ได้แต่งงานกับ คุณวันทอง พึ่งเกษม จากนั้นประกอบอาชีพทำไร่มันสำปะหลังต่อจากแม่ภรรยาที่แบ่งที่ดินให้

แต่พบว่าพืชไร่รายได้ไม่ดี จึงเริ่มปลูกไม้ผลประเภท มะม่วง ขนุน กล้วย และไม้ผลพื้นเมืองต่างๆ ซึ่งช่วงแรกทำเงินไม่ได้เลย

อยู่มาระยะหนึ่ง ได้รู้จักกับคนบางกรวย จังหวัดนนทบุรี เขาบอกว่าต้นไม้สามารถขยายพันธุ์ได้โดยไม่ต้องอาศัยเมล็ด และได้แนะนำการทาบกิ่งมะม่วง หลังจากนั้นก็ลองทำเอง ผิดบ้างถูกบ้าง พอมีกิ่งพันธุ์ไม้ก็นำมาขาย แต่ไม่ค่อยมีคนซื้อเพราะตอนนั้นยังขายไม่เก่ง

มะม่วงที่ปลูกอยู่มีไม่ต่ำกว่า 30 พันธุ์ ไม่ว่าจะเป็น ฟ้าลั่น เขียวเสวย โชคอนันต์ อาร์ทูอีทู จักรพรรดิ งาช้างแดง ซานหลิน ราคาประมาณต้นละ 50 บาทขึ้นไป แล้วแต่ขนาดต้น มะม่วงที่ขอแนะนำเป็นกรณีพิเศษจริงๆ คือมะม่วง “ขายตึก” มะม่วงยอดนิยมของจังหวัดฉะเชิงเทรา

ต้นจำปีด่างศรีเกษม

ที่สวนยังมีไม้ประดับด้วย…ที่ขายดีที่สุด ก็จะเป็นพวกว่าน คือว่านเสน่ห์จันทน์ขาว แล้วก็มีไม้ด่าง อย่าง ส้มเช้งด่าง กล้วยด่าง จั๋งด่าง ละมุดด่าง จันทน์ผาด่าง แล้วก็มีใบจามจุรีขาย ปลูกในพื้นที่ 20 ไร่

จามจุรีที่ครอบครัวนี้ปลูก เก็บใบขายได้ต่อเนื่อง โดยที่การจัดการไม่มีอะไรมาก ปีแรกๆ อาจจะต้องกำจัดวัชพืชให้ แต่เมื่ออายุของต้นมากขึ้น ไม่ต้องรดน้ำ ไม่ต้องใส่ปุ๋ย ไม่ต้องกำจัดวัชพืช ผลผลิตใบก้ามปูมีคนมาซื้อไปเป็นวัสดุปลูกต้นไม้ ถึงแม้ราคาขายไม่แพง แต่ต้นทุนการผลิตต่ำ

ดาวเด่นตอนนี้คือ จำปีด่าง และมะกรูดหวาน

จำปีด่าง “ศรีเกษม” ไม้สุดสวย

ลุงจ้อย บอกว่า ตนเริ่มขยายพันธุ์ไม้ประดับ พวกจำปี-จำปา แล้วบังเอิญมีต้นจำปีเกิดการกลายพันธุ์ออกมากิ่งหนึ่ง เป็นจำปีด่างใบเหลือง หลังจากนั้นก็นำมาทดลองขยายพันธุ์ ทาบกิ่งบ้าง ติดตาบ้าง ทดลองไปมาอยู่ไม่ต่ำกว่า 15 ปี ไม่กล้าขายกลัวมันกลายกลับมาเป็นใบสีเขียว ทำจนแน่ใจว่าใบจะไม่กลายกลับไปเป็นสีเขียวอีกแล้ว จึงเริ่มเผยแพร่

ดอกจำปีศรีเกษม (กำลังโต)

“แน่นอนรับรองได้เลย ไม่กลับเป็นใบเขียวแล้ว สีของดอกจะเป็นสีขาว แต่ช่วงที่กำลังโตดอกจะมีลายเป็นสีเขียวตามกลีบ แล้วหลังจากโตก็กลายมาเป็นสีขาวเหมือนเดิม ดอกมีทั้งปี ช่วงที่ออกดอกมาก อยู่ในช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม แล้วได้ตั้งชื่อว่า จำปีศรีเกษม ตั้งตามนามสกุล” ลุงจ้อย บอก

วิธีการขยายพันธุ์…ใช้การทาบกิ่ง ติดตา แต่วิธีพวกนี้จะทำยากกว่าไม้ใบเขียวนิดหน่อย

ดินที่ใช้ปลูก…ดินร่วนปนทราย ที่แฉะน้ำหรือชุ่มจะไม่ดี…ปุ๋ยก็ใส่ไม่มาก ส่วนใหญ่ปล่อยตามธรรมชาติ

“จำปีด่างของผมมี 2 เบอร์ ตัวแรก เบอร์ 1 จำหน่ายมานานแล้ว ความด่างนั้นมีสีเขียวแซมปนที่ใบ ราคาต้นนละ 100 บาท ส่วนเบอร์ 2 ด่างเหลืองชัดเจน…ยังไม่ได้นำออกจำหน่าย อีกทั้งยังไม่ได้ตั้งราคา เมื่อหนังสือที่มาสัมภาษณ์นี่ออกวางแผง โทร.มาถามได้” ลุงจ้อย บอก

ดอกบานเต็มที่

มะกรูดหวาน

ของดีของเด่น

ลุงจ้อย ยังบอกอีกว่า ที่สวนของลุงไม่ได้มีแค่จำปีด่างอย่างเดียว ที่น่าสนใจยังมีมะกรูดหวาน

ในช่วงปี 2547 ที่ลุงเริ่มปลูกมะกรูดเพื่อจะเพาะพันธุ์ไว้ขายตั้งเป็นพันต้น บังเอิญปีนั้นมันแห้งแล้งจัดมะกรูดที่เพาะไว้ตาย

“บังเอิญว่ามะกรูดต้นที่มันกลายพันธุ์มันไปอยู่ใกล้กับต้นมังคุด ซึ่งคนงานเขารดน้ำต้นมังคุดมันเลยรอดอยู่ เมื่อไปดูปรากฏว่าหนามมันยาวและมากผิดปกติ หนามมันยาวมาก ก็เลยรู้ว่ามันกลายแต่ไม่รู้ว่ามันจะกลายเป็นดีหรือเสีย เลยบอกให้คนงานดูแลไม้ต้นนี้หน่อยมันกลายพันธุ์แล้ว รอดูลูกอีกทีว่ามันเป็นแบบไหน อยู่มานานจนออกลูก ผมเองก็ไม่ได้ไปดูจนคนงานเข้ามาบอก มะกรูดของลุงมันหวานนะ จึงได้รู้ว่ามันออกลูกมาได้ 2-3 ปีแล้ว ถึงได้รู้ว่ามันมีรสชาติหวานอมเปรี้ยว ผลก็ไม่ได้ใหญ่มาก จึงตั้งชื่อพันธุ์ว่า มะกรูดพันธุ์…หวานแปดริ้ว”

ใบด่าง (จำปีศรีเกษม)

วิธีการขยายพันธุ์…มีทั้งติดตา ทาบกิ่ง

วิธีการเตรียมดินปลูก…ลุงจ้อย แนะนำว่า อย่างแรกเลยคือขุดหลุมเอาหน้าดินมากองไว้แถบหนึ่ง แล้วเอาดินก้นหลุมมากองไว้อีกด้านหนึ่ง พอเสร็จแล้วก็ตากดินไว้ให้แห้งดี ประมาณ 1 เดือน แล้วพอดินแห้งดีก็เอาดินข้างบนที่ตากไว้ลงไปในหลุม พอเสร็จแล้วก็นำต้นไม้มาลง ตามด้วยเอาดินจากก้นหลุมกลบข้างบน เพราะดินข้างบนมีปุ๋ยและวัชพืชอยู่แล้วต้นไม้ชอบ ส่วนดินก้นหลุมไม่ค่อยมีปุ๋ยและวัชพืชก็เลยเอามาไว้ข้างบนและจะทำให้หญ้าขึ้นช้าด้วย

การเตรียมดินในลักษณะอย่างนี้ ใช้กับไม้ชนิดอื่นได้

ลุงจ้อย บอกว่า มะกรูดหวาน ใบกลิ่นไม่หอมเหมือนมะกรูดทั่วไป แต่รสชาติเด่น กินเป็นผลไม้ อย่างพืชตระกูลส้ม

เนื้อมะกรูดหวาน

“มะกรูดออกผลทั้งปี มากบ้างน้อยบ้าง เริ่มทำกิ่งพันธุ์แล้ว เพราะมีผู้สนใจ” ลุงจ้อย บอก

หากใครสนใจ สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม หรือซื้อต้นพันธุ์ สอบถามได้ที่เบอร์โทร. (081) 855-0654 (ลุงจ้อย)

ต้นมะกรูดหวาน
การเตรียมดิน
ส้มจากเกาหลีก็ปลูกได้ผล