“ไร่คุณมน” จังหวัดกาญจนบุรี เรียนรู้ภูมิปัญญาไทย จากรากฐานธุรกิจบนความพอเพียง

ชีวิตที่ต้องฝ่าฟันมรสุมในการดำเนินธุรกิจที่ต้องเกี่ยวข้องกับอสังหาริมทรัพย์ โดยเป็นผู้จำหน่ายทรายเพื่อการก่อสร้าง สุดท้ายต้องเลิกกิจการ หันมามุ่งทำสวนเกษตร ทั้งๆ ที่ตนเองก็ไม่มีความรู้ จนต้องล้มเลิกการปลูกพืชบางชนิด แต่ด้วยความอดทนและมุมานะที่จะเป็นเกษตรกรไทยอย่างเต็มตัว หลังจากที่ได้ลองผิดลองถูกในการปลูกพืชมาหลากหลายชนิด ส่งผลให้ขณะนี้สามารถตั้งเป็น “ศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทยไร่คุณมน” ได้เป็นผลสำเร็จ รวมถึงยังสามารถช่วยให้เกษตรกรใช้เป็นแหล่งความรู้เพื่อนำไปพัฒนาผลิตผลทางการเกษตรของตนเอง ได้อีกทางหนึ่งด้วย

คุณมนรัตน์ สารภาพ ผู้บริหารศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทยไร่คุณมนและผู้ผลิตผลิตภัณฑ์แปรรูปทางการเกษตร “ไร่คุณมน”ของจังหวัดกาญจนบุรี เล่าว่า เส้นทางการดำเนินธุรกิจนี้ของตนเอง ถือว่าต้องผ่านอุปสรรคมากมามากมาย แต่ด้วยความที่ไม่ย่อท้อ ทำให้สามารถเปิดศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทย “ไร่คุณมน” ขึ้นมาได้ รวมถึงยังได้คิดนำประสบการณ์ที่เกิดจากการลองผิดลองถูกมาแปรรูปสินค้าเกษตรเพื่อจำหน่ายอีกทางหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นลูกชิ้นผลไม้ น้ำนมข้าวโพด กล้วยหอม กล้วยน้ำว้าอบกรอบกระยาสารทน้ำผัก ไอศกรีมน้ำนมข้าวโพด กุนเชียงเสริมใยอาหาร และถ่านอัดก้อน เป็นต้น ซึ่งผลิตภัณฑ์ทุกชนิด เกิดจากผลพวงของไร่คุณมน ที่ต้องการนำเศษวัสดุที่เหลือใช้จากการผลิตสินค้ามาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มรายได้ให้ครอบครัวและเกษตรกร เน้นการเหลือเป็นขยะให้น้อยที่สุด

“หลังจากที่ได้เริ่มพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรมาอย่างต่อเนื่อง จากประสบการณ์การเรียนรู้ลองผิดลองถูก ที่เริ่มต้นจากศูนย์ เพราะไม่มีความรู้ในเรื่องการเกษตรมาก่อน ทำให้เรามีความเชี่ยวชาญในการถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการนำสินค้าเกษตรมาต่อยอดเป็นธุรกิจ รวมการนำเศษวัสดุจากธรรมชาติมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ซึ่งสามารถเป็นฐานความรู้ในการแปรรูปสินค้าเกษตรให้กับชาวบ้านในท้องถิ่นมีรายได้”

สำหรับตัวอย่างการนำสินค้าเกษตรการแปรรูป และการนำวัสดุเหลือใช้ที่เกิดจากการผลิตสินค้าเกษตรมีมากมาย  ล้วนเป็นผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่น  เช่น การผลิตน้ำนมข้าวโพด ที่ทางไร่คุณมน ได้ช่วยเหลือเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพด ด้วยการรับซื้อข้าวโพดในช่วงที่ข้าวโพดล้นตลาด และมีราคาตกต่ำ โดยนำมาแปรรูปเป็นน้ำนมข้าวโพด ลูกชุบจากกากข้าวโพดท๊อฟฟี่น้ำนมข้าวโพด  และไอศกรีมน้ำนมข้าวโพด

ส่วนเนื้อในของเม็ดข้าวโพดก็นำมาแปรรูปเป็นลูกชิ้น และกุนเชียงผลไม้ เพื่อสุขภาพ ในขณะที่กากข้าวโพด นำมาเลี้ยงเป็ด และทำปุ๋ยสำหรับซังข้าวโพดก็นำมาต้มในน้ำ แก้โรคไตได้ และใบก็ข้าวโพด ก็สามารถนำมาหมัก เพื่อใช้เป็นอาหารสำหรับวัวได้อีกต่อหนึ่ง

อีกทั้ง ยังมีสินค้าแปรรูปกล้วยน้ำว้า/กล้วยหอมทอดสุญญากาศ กล้วยหอมสไลด์ กล้วยกวน (กล้วยหอมทองกวน) น้ำส้มสายชูหมักจากกล้วย (ที่งอมจัดจนอบไม่ได้) กระยาสารทน้ำผักสมุนไพร  ขนมเม็ดขนุน/ขนุนอบกรอบ  สบู่สมุนไพร สบู่ข้าวหอมมะลิ  สบู่ตะไคร้  สบู่ขมิ้นชัน น้ำส้มควันไม้  ถ่านไร้ควัน ไซรับจากน้ำอ้อย  ผลิตภัณฑ์จากผ้าขาวม้า เช่น ที่ใส่กล่องกระดาษทิชชู่  ที่ใส่ซองจดหมาย เซ็ทจานรองอาหาร เสื้อผ้าสำเร็จรูป ปลอกหมอน ผ้าม่าน เสื้อผ้าสุนัข เป็นต้น

ผลิตภัณฑ์จากเศษวัสดุจากการแปรรูป เช่น เปลือกข้าวโพดนำไปประดิษฐ์เป็นโบว์ประดับถุงขนม ห่อของขวัญ เศษพืชต่างๆ เช่น กากข้าวโพดนำไปเลี้ยงเป็ดทำให้ไข่แดงมีสีเหลืองสด เปลือกกล้วยนำไปหมักทำปุ๋ยชีวภาพ

ปัจจุบันคุณมนรัตน์ ได้เปิดศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทยไร่คุณมนขึ้น เพื่อเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่คนรุ่นใหม่ รวมถึงกลุ่มองค์กรที่สนใจได้มาเรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ภูมิปัญญาสากล และยังเป็นแหล่งในการแลกเปลี่ยนความรู้เพื่อพัฒนาภูมิปัญญาไทยตามแนวทางพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการพึ่งตนเอง โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น

“เมื่อเราตั้งใจเปิดเป็นศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทยเพื่อให้เยาวชนรุ่นใหม่ได้มาศึกษาหาความรู้อย่างครบวงจรแล้ว เรายังมีโฮมสเตย์ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้มาพักผ่อนใกล้ชิดธรรมชาติ รวมถึงยังได้เรียนรู้ขั้นตอนการแปรรูปสินค้าทางการเกษตรตามที่นักท่องเที่ยวต้องการได้ และยังได้เรียนรู้การทำธุรกิจจากสินค้าเกษตรแปรรูปสู่เส้นทางธุรกิจในระดับอินเตอร์ได้”

นอกจากนี้ มนรัตน์ยังมีแนวคิด เรื่อง Farm Stay โดยการสร้างบ้านดิน โดยได้รับความช่วยเหลือจากเครือข่ายมาให้ความรู้ ที่ให้ผู้คนได้เข้ามาพักและดูงานจากฐานความรู้ต่างๆ ในไร่คุณมน

“ไร่คุณมน” เป็นแหล่งเรียนรู้ ศูนย์เรียนรู้ครูภูมิปัญญาไทยที่ไม่เคยหลับ เปิดกว้างต่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เป็นศูนย์รวมของแหล่งภูมิปัญญาของชุมชนและท้องถิ่นรวมทั้งเป็นแหล่งเรียนรู้ที่เชิดหน้าชูตาทั้งระดับประเทศและนานาชาติ มีผู้มาศึกษาดูงานเยี่ยมชมทั้งรายบุคคลและเป็นหมู่คณะทั้งในและต่างประเทศ กว่า 100,000 คนต่อปี

นี่คงเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของผู้ประกอบการการด้านการเกษตร สามารถตามแนวทางพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง อย่างเห็นได้ชัด ที่ได้นำพาผลผลิตทางการเกษตร ที่ถือเป็นอาชีพพื้นฐานของคนไทย มาสร้างมูลค่าเพิ่ม เน้นวัตถุดิบจากธรรมชาติ แถมยังช่วยเพิ่มรายให้ให้กับชาวบ้านในท้องถิ่นได้อีกด้วย

สนใจติดต่อ ไร่คุณมน เลขที่ 357 หมู่ 2 ตำบลหนองกุ่ม อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี โทร. 081-944-7971, 081-585-3227