| ที่มา | เทคโนโลยีการประมง |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุรเดช สดคมขำ |
| เผยแพร่ |
หากเอื้อนเอ่ยถึงปลาดุกย่างที่สามารถกินได้กับข้าวเหนียว หรือกินกับข้าวสวยพร้อมน้ำพริกเผารสเด็ดแล้ว เมื่อได้หลับตานึกภาพตาม หลายๆ คนคงจะน้ำลายสอไม่น้อยเลยทีเดียว เพราะรสชาติอันเป็นเอกลักษณ์ที่ผ่านการหมักด้วยซอสที่ผสมเข้ากับตัวปลาอย่างดี จึงอาจเป็นปลาย่างที่หาซื้อกินได้ทั่วไปตามตลาดนัดทั่วทุกภูมิภาค
ปัจจุบัน ปลาดุก มีการเลี้ยงกันหลายพื้นที่ เพราะเป็นปลาที่มีความอดทน เลี้ยงง่าย เจริญเติบโตรวดเร็ว ต้านทานโรคและสภาพแวดล้อมได้ดี จึงนับว่าเป็นปลาที่ยังเป็นที่ต้องการของตลาด เพราะราคาไม่แพงและทำอาหารได้หลากหลายเมนู
ปลาดุก มีหลากหลายสายพันธุ์ เช่น ปลาดุกด้าน ปลาดุกยักษ์ หรือปลาดุกรัสเซีย ปลาดุกบิ๊กอุย ฯลฯ จึงทำให้เกษตรกรมีความสนใจเลี้ยงปลาดุกกันมาก ซึ่งการเลือกพันธุ์เลี้ยงก็ขึ้นอยู่กับคนในพื้นที่นั้นๆ ว่านิยมสายพันธุ์ใด
คุณอรุณ ขันโคกสูง อยู่บ้านเลขที่ 39 หมู่ที่ 4 ตำบลหมื่นไว อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เป็นอีกหนึ่งเกษตรกรที่เลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยจนประสบผลสำเร็จ นับว่าเป็นงานสร้างรายได้ให้กับเขาได้เป็นอย่างดี และยังเป็นแหล่งเรียนรู้การเลี้ยงที่บอกสอนให้กับผู้ที่สนใจอยากมีอาชีพอีกด้วย
เริ่มจากเลี้ยงปลาสวยงาม
คุณอรุณ เล่าให้ฟังว่า สมัยก่อนมีอาชีพเป็นช่างที่อู่ซ่อมรถมากว่า 10 ปี ซึ่งมีความคิดอยากมองหาอาชีพอื่นอยู่ในใจเสมอ จึงได้ทดลองเลี้ยงปลาสวยงามในระยะหนึ่ง จนสามารถจำหน่ายลูกพันธุ์ได้ แต่ก็ไม่ได้ทำเป็นอาชีพอย่างจริงจังมากนัก จึงมีแนวคิดต่อไปว่าควรทำอะไรที่มีรายได้ดีกว่านี้ ที่เป็นงานที่สร้างรายได้ให้กับเขาได้แบบยั่งยืน
“ช่วงนั้นระหว่างที่ดูรายการทางโทรทัศน์ มีการพูดถึงเรื่องเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุย ก็เลยจดเบอร์โทรศัพท์เจ้าของฟาร์มไว้ แล้วติดต่อขอไปดูที่เขาเลี้ยงจริงๆ ว่าเขาทำอะไรบ้าง เมื่อเห็นก็คิดว่ามันก็ดีนะ ต้องลองทำ น่าจะเป็นอาชีพที่ดี เพราะเห็นเขาทำเป็นล้ำเป็นสันเป็นอาชีพได้ จึงเกิดความคิดที่จะมาลองเลี้ยงดูบ้าง โดยเริ่มจากทีละเล็กละน้อยก่อน” คุณอรุณ เล่าถึงความเป็นมา
ในช่วงแรกนั้นทดลองเลี้ยงประมาณ 4 บ่อ เมื่อปลาดุกบิ๊กอุยถึงช่วงอายุที่จับจำหน่ายได้ ปรากฏว่าผลตอบแทนที่ได้รับดีเกินคาดหมาย จึงตกลงปลงใจอย่างแน่วแน่ว่าจะเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยอย่างจริงจังตั้งแต่นั้นมา
ปลาดุกบิ๊กอุย เป็นปลาที่เลี้ยงง่าย
การเตรียมบ่อสำหรับเลี้ยงปลาดุกนั้น คุณอรุณ บอกว่า ไม่มีขั้นตอนอะไรยุ่งยากมากนัก โดยเตรียมบ่อ ให้มีขนาด 20×40 เมตร ความลึกไม่ต่ำกว่า 1.50 เมตร จากนั้นโรยปูนขาวให้ทั่วพื้นบ่อ ในอัตราส่วน 50-60 กิโลกรัม ต่อไร่ ถ้าเป็นบ่อเก่า แต่ถ้าเป็นบ่อใหม่ ใช้ปูนขาว 40 กิโลกรัม ต่อไร่ หลังจากโรยปูนขาวแล้ว จะตากบ่อทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน เป็นอย่างต่ำ
“พอเราตากบ่อเสร็จแล้วก็เตรียมใส่น้ำ ซึ่งในขั้นตอนนี้ต้องเอาตาข่ายกั้นให้ดี เพื่อไม่ให้ปลาชนิดอื่นเข้ามาภายในบ่อ จากนั้นก่อนที่จะนำปลาดุกบิ๊กอุยไซซ์ตุ้มมาปล่อยลงบ่อ เราก็จะใส่รำละเอียดลงไป วันละ 5 กิโลกรัม ประมาณ 3 วัน ภายในบ่อก็จะเกิดลูกไรขึ้นมา ลูกไรพวกนี้ก็จะกลายเป็นอาหารของปลาในระยะนี้” คุณอรุณ อธิบาย
สาเหตุที่ฟาร์มของคุณอรุณใช้ปลาดุกบิ๊กอุยไซซ์ตุ้มมาเริ่มเลี้ยงนั้น เขาให้เหตุผลว่า ปลามีราคาที่ถูกกว่าการซื้อปลาไซซ์นิ้วมาเลี้ยงในระยะแรก ซึ่งเปอร์เซ็นต์การรอดตาย จะอยู่ที่ 40 เปอร์เซ็นต์ เมื่อปลาไซซ์ตุ้มบ่อไหนมีจำนวนที่รอดตายมาก ก็จะย้ายมาใส่ในบ่อที่มีจำนวนน้อยกว่า
“พอบ่อเราพร้อมก็จะปล่อยปลาดุกไซซ์ตุ้ม ประมาณ 200,000 ตัว ปลาก็จะรอดตายเหลือจริงประมาณ 80,000 ตัว ช่วงแรกกินลูกไรในบ่อ พอผ่านมาหลังจากปล่อยลงบ่อ ประมาณ 10 วัน ก็จะเปลี่ยนอาหารเป็นอาหารกุ้งเบอร์เล็กที่มีโปรตีน ประมาณ 40 เปอร์เซ็นต์ พอผ่านมาอีก 7 วัน ก็จะเปลี่ยนเป็นอาหารลูกกบ เปอร์เซ็นต์โปรตีนเท่ากันกับอาหารกุ้ง พอได้ 10 วันแล้ว เปลี่ยนอาหารอีกครั้ง เป็นอาหารเบอร์เล็กพิเศษที่มีโปรตีน 32 เปอร์เซ็นต์ ให้กินอีกประมาณ 1 เดือน โดยการให้อาหารจะให้ 2 มื้อ ต่อวัน คือเช้าและเย็น” คุณอรุณ บอก
หลังจากปลาดุกบิ๊กอุยมีอายุประมาณ 2 เดือน จะเริ่มให้อาหารเป็นเหยื่อสดจำพวกกระดูกไก่ ไส้ไก่ ที่ราคาถูกแต่มีคุณภาพมาบดให้ละเอียด โดยให้กินวันละ 1 มื้อ เท่านั้น ซึ่งการจะเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยให้ได้ผลดีนั้น คุณอรุณ บอกว่า แหล่งอาหารสดที่ใช้เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะต้องหาแหล่งซื้อที่ประหยัดต้นทุนให้ได้มากที่สุด เพราะลำพังใช้อาหารเม็ดเลี้ยงจะทำให้ต้นทุนสูงขึ้น ดังนั้นควรหาแหล่งของเหยื่อสดในพื้นที่ไว้จึงจะดีที่สุด
ระหว่างที่เลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยอาจมีบางช่วงที่เกิดโรคขึ้นกับปลา เขาจะแก้ไขด้วยการหยุดให้อาหารสักระยะหนึ่ง เมื่อเห็นปลาที่เลี้ยงมีการตายลดน้อยลงจึงจะปรับการให้อาหารใหม่อีกครั้ง
“ช่วงนี้ก็จะปรับเปลี่ยนไปตามเหตุการณ์ ตั้งแต่ผมเลี้ยงมา เรื่องการให้ยาปฏิชีวนะผสมกับอาหารนั้นยังไม่เคย ก็จะทำตามขั้นตอนที่บอก คือหยุดให้อาหารอย่างเดียว เดี๋ยวสักระยะก็หยุดตาย เราก็ค่อยปรับการให้อาหารใหม่ พอน้ำในบ่อลดลงก็มีเติมน้ำเข้าไปใหม่บ้าง เลี้ยงให้มีอายุประมาณ 4 เดือน ปลาดุกก็จะได้ไซซ์ที่จำหน่ายได้” คุณอรุณ บอกถึงการแก้ปัญหาเรื่องโรค
ปลาดุก ยังเป็นที่ต้องการ ของตลาดอย่างต่อเนื่อง
ปลาดุกบิ๊กอุย ที่จับจำหน่ายของฟาร์มคุณอรุณ ขนาดไซซ์จะอยู่ที่ 5 ตัว ต่อกิโลกรัม ซึ่งการหาตลาดในสมัยก่อนนั้น เขาบอกว่าจำหน่ายได้ลำบากกว่าปัจจุบัน เพราะในพื้นที่นี้ยังไม่มีผู้รับซื้อมากนัก ซึ่งพ่อค้าแม่ค้าในเมืองโคราชส่วนใหญ่ยังไม่รู้จัก จะเน้นรับซื้อปลาดุกบิ๊กอุยจากภาคกลางมาจำหน่ายเสียเป็นส่วนใหญ่
“สมัยก่อนที่เรายังไม่มีตลาด เราก็จะเน้นหาเบอร์โทรศัพท์ที่ติดอยู่ข้างลังใส่ปลา ของรถพ่อค้าปลาดุกเอาไว้โทร.ติดต่อ ก็โทร.หาเขาให้เขามาจับปลาที่บ่อเรา จะให้ราคาเท่าไรช่วงนั้นเราก็จำหน่าย พอเราได้จำหน่ายมากขึ้นบ่อยเข้า ก็เริ่มมีคนมาซื้อมากขึ้น ตัวเราเองก็เริ่มเข้าใจกลไกตลาด เริ่มรู้ว่าเขาต้องการไซซ์ขนาดแบบไหน วิธีการจับเป็นยังไง เราได้เรียนรู้มากขึ้นเรื่อยๆ รวมทั้งขั้นตอนการขนส่งว่าต้องทำอะไรบ้าง” คุณอรุณ กล่าว
ราคาของปลาดุกบิ๊กอุยที่จับหน้าบ่อ จำหน่ายอยู่ที่ กิโลกรัมละ 42-45 บาท ราคาสามารถขึ้นลงได้ตามกลไกตลาด โดยคุณอรุณ บอกว่า ราคาประมาณนี้เขาสามารถทำเป็นอาชีพสร้างเงินได้ เพราะต้นทุนที่เขาเลี้ยงเป็นเหยื่อสดที่มีต้นทุนต่ำ เมื่อเทียบกับการเลี้ยงโดยใช้อาหารเม็ดแล้ว เลี้ยงแบบเหยื่อสดได้กำไรดีกว่า
ณ เวลานี้ การเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุย สามารถเป็นอาชีพที่ยั่งยืนอย่างที่เขาฝัน เพราะเขาได้เรียนรู้และมีประสบการณ์จากการเลี้ยง ซึ่งปลาที่เลี้ยงก็มีคุณภาพ มีรถพ่อค้าแม่ค้ามารับซื้อถึงบ่อเลี้ยงจนปลาโตไม่ทันจำหน่ายกันเลยทีเดียว
สำหรับผู้ที่สนใจอยากเลี้ยงปลาเป็นอาชีพเสริมหรืออาชีพหลักว่า ควรเตรียมตัวอย่างไร ต้องเริ่มต้นลงมือศึกษาอะไรก่อน คุณอรุณ แนะนำว่า
“สำหรับคนที่จะมาเลี้ยงปลา อยากให้มองเรื่องการตลาดก่อนว่า เมื่อเราเลี้ยงแล้วจะจำหน่ายให้ใคร แล้วต้องมองว่าบริเวณพื้นที่นั้นคนส่วนใหญ่เขากินปลาอะไรกัน กินปลาไซซ์ขนาดใหญ่หรือเล็ก เพราะว่าเราไม่ควรเลี้ยงตามใจตัวเอง ต้องดูตลาดที่เขาต้องการ เรียกว่ามองที่คนกิน ส่วนเรื่องเหยื่อสดอาหารที่จะให้ปลากิน ในพื้นที่มีพอไหม มันสะดวกกับการจัดการของเราหรือเปล่า และที่สำคัญอีกอย่างคือ เรื่องเงินทุน ว่ามีสำรองเพื่อซื้อเหยื่อจนกว่าปลาจะจำหน่ายได้ ถ้าครบถ้วนตามนี้รับรองว่าความสำเร็จไม่ไกลเกินความพยายาม”
ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณอรุณ ขันโคกสูง หมายเลขโทรศัพท์ (081) 790-2368
เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2559
