| ผู้เขียน | ข่าวสดออนไลน์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น [email protected]
ทําไมปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเลจึงอยู่คู่กันตลอด
น้องติ๋ม
ตอบ น้องติ๋ม
เริ่มจากรู้จัก ปลาการ์ตูน ก่อน ปลาการ์ตูนเป็นปลากระดูกแข็งขนาดเล็กที่อาศัยอยู่ในทะเล จัดอยู่ในวงศ์ย่อย Amphiprioninae ใน วงศ์ปลาสลิดหิน (Pomacentridae) เป็นปลามีสีสันสวยงาม โดยทั่วไปประกอบด้วยสีส้ม แดง ดำ เหลือง และมีสีขาวพาดกลางลำตัว 1-3 แถบ แต่แม้จะเป็นชนิดเดียวกันก็จะมีสีแตกต่างกันเล็กน้อยเสมอ ซึ่งความแตกต่างนี้ทำให้จดจำคู่ได้ นอกจากนั้น แหล่งที่อยู่อาศัยที่แตกต่างกันทำให้เกิดการแปรผันด้วย
ปลาการ์ตูนอยู่กันเป็นครอบครัว กินแพลงตอนเป็นอาหาร เป็นปลาที่หวงถิ่นมาก มีเขตที่อยู่ของตนเอง พบอาศัยอยู่ตามแนวปะการังกับดอกไม้ทะเลบริเวณเส้นศูนย์สูตรทั่วโลก
ปัจจุบันปลาการ์ตูนทั่วโลกพบทั้งหมด 30 ชนิด ในน่านน้ำไทยพบ 7 ชนิด ทั้งด้านอ่าวไทยและอันดามัน ได้แก่ ปลาการ์ตูนส้มขาว ปลาการ์ตูนอินเดียนแดง ปลาการ์ตูนมะเขือเทศ ปลาการ์ตูนอานม้า ปลาการ์ตูนลายปล้อง ปลาการ์ตูนลายปล้องหางเหลือง และปลาการ์ตูนแดง
ปลาการ์ตูนมีลำตัวรูปทรงไข่ แบนข้าง หัวกว้าง โดยเฉพาะบริเวณหน้าผาก ลูกตากลมโตเเละโปน ส่วนปากอยู่ปลายสุดของจะงอยปากเฉียงขึ้นเล็กน้อย ฟันแหลมคม
ครีบทุกครีบมีลักษณะกลม ทำให้ว่ายน้ำได้ช้า ครีบที่เป็นครีบคู่ ได้แก่ ครีบอกและครีบท้อง ใช้ในการทรงตัว บังคับทิศทาง และว่ายถอยหลัง ครีบเดี่ยว ได้แก่ ครีบหลังและครีบก้น โดยครีบหลังประกอบด้วยส่วนก้านครีบแข็งและก้านครีบอ่อน เป็นโครงร่างค้ำจุน
ส่วนครีบหางเป็นทรงกลมทำให้ไม่สามารถใช้เพิ่มความเร็วเพื่อว่ายพุ่งไปด้านหน้าได้ ทำให้ปลาการ์ตูนใช้ครีบเดี่ยวและครีบอกในการเคลื่อนที่
ลำตัวของปลาการ์ตูนปกคลุมด้วยเกล็ดและมีชั้นเมือกปกคลุม ช่วยในการว่ายน้ำ ป้องกันการติดเชื้อ และป้องกันเข็มพิษจากดอกไม้ทะเล
ปลาการ์ตูนออกลูกเป็นไข่และเปลี่ยนเพศได้ เมื่อสิ่งแวดล้อมกำหนดบทบาทให้เริ่มหลังจากเมื่อฟักออกจากไข่ยังไม่สามารถกำหนดได้ว่าเป็นเพศใด จนกว่าจะเป็นตัวเต็มวัยจึงจะปรากฏเป็นปลาเพศผู้ และในปลารุ่นเดียวกันที่มีขนาดใหญ่ที่สุดจะเปลี่ยนแปลงเป็นปลาเพศเมีย
สังคมของปลาการ์ตูนกลุ่มหนึ่งๆ จะมีปลาเพศเมียเพียงตัวเดียวเท่านั้น ตัวใหญ่ที่สุดในฝูง สีสันไม่สดใสมากนัก พฤติกรรมก้าวร้าว ส่วนปลาเพศผู้มีขนาดเล็กกว่า สีสันสวยงามกว่า และถ้าเพศเมียตายไป ปลาการ์ตูนเพศผู้ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด แข็งแกร่งที่สุด จะเกิดการเปลี่ยนแปลงเพศทดแทนภายใน 4 สัปดาห์ โดยจะเพิ่มขนาดอย่างรวดเร็ว และสีสันสวยน้อยลง
ดอกไม้ทะเล เป็นสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลัง หลายชนิดและหลายสกุล ในอันดับ Actiniaria รูปทรงกระบอกยืดหดได้ ด้านหนึ่งเป็นฐานสำหรับยืด ด้านตรงข้ามเป็นช่องปาก มีหนวดมาก ลักษณะของลำตัวมีรูปร่างคล้ายถุง และมีรูเปิดออก 1 รู ดอกไม้ทะเลจะมีอวัยวะที่มีลักษณะคล้ายกับหนวดอยู่รอบๆ บริเวณรูเปิดนั้น
ความสัมพันธ์ระหว่างปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเล ปลาการ์ตูนเป็นปลาที่มีลักษณะเฉพาะ คือ จะอาศัยอยู่ภายในดอกไม้ทะเล ซึ่งมีเข็มพิษ แต่ไม่เป็นอันตรายกับปลาการ์ตูน เพื่อป้องกันตัว เป็นพฤติกรรมที่สัตว์ทั้งสองพึ่งพากัน
ดอกไม้ทะเลมีหนวดยาวมากมายพลิ้วไหวไปตามกระแสน้ำ ส่วนร่างยึดติดกับโขดหินหรือปะการังเอาไว้ หนวดที่อ่อนนุ่มเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้หาอาหาร บริเวณปลายหนวดเต็มไปด้วย เข็มพิษจำนวนมหาศาล
เมื่อมีปลาว่ายหลงผ่านมา ดอกไม้ทะเลจะใช้หนวดพิษทิ่มแทงเหยื่อให้เป็นอัมพาต แล้วใช้หนวดจับเข้าปาก จึงไม่มีปลาอื่นกล้าว่ายเข้าใกล้ดอกไม้ทะเล ยกเว้นเพียงปลาการ์ตูน ที่เที่ยวว่ายหากินสาหร่ายเล็กๆ อยู่รอบๆ ครั้นมีศัตรูมารบกวน มันจะรีบว่ายเข้าไปหลบซ่อนอยู่ในกอดอกไม้ทะเล
และในเวลากลางคืนที่ปริมาณออกซิเจนในน้ำลดน้อยลง ปลาการ์ตูนจะโบกครีบไปมาเพื่อให้เกิดกระแสน้ำไหลผ่านดอกไม้ทะเลเพื่อให้ออกซิเจนอีกด้วย
อันที่จริงแล้วปลาการ์ตูนก็ได้รับพิษเช่นกัน แต่รู้จักปรับตัวโดยใช้วิธีว่ายเข้าไปสัมผัสกับดอกไม้ทะเลทีละน้อยๆ แล้วถอย ออกมา ทำอยู่จนกระทั่งร่างกายสร้างเมือกขึ้นมาปกคลุมตัว ช่วยป้องกันเข็มพิษดอกไม้ทะเลได้ในที่สุด
แต่ถ้าปลาการ์ตูนปราศจากเมือกอันนี้เมื่อใด ปลาก็จะถูก เข็มพิษของดอกไม้ทะเลทำร้ายจนตายในที่สุด
