เผยแพร่	วันพุธที่ 7 สิงหาคม พ.ศ.2562

ชื่อพฤกษศาสตร์ Leea rubra

ชื่ออื่นๆ กะตังแดง (กรุงเทพฯ) กะตังบาย (ภาคกลาง) คะนางใบ (ตราด)

ปกติ ผมเป็นไม้พุ่มขนาดย่อม สูงไม่เกิน 3 เมตร ชาวบ้านพื้นเมืองเรียกผมว่า กะตังใบ แต่เดี๋ยวนี้มีฉายาใหม่รู้จักกันดีในนาม “ต้นสตางค์” เพราะเริ่มนิยมชมชอบ และต้องการนำไปปลูกกันมากโดยเฉพาะผู้ที่ชอบสะสมพรรณไม้มงคล เชื่อกันว่า เมื่อปลูกผมในบ้านแล้วจะนำโชคลาภมาให้เจ้าของบ้าน เป็นสิริมงคล ปลูกตรงประตูบ้าน เงินไหลมาเทมาเหมือนใบกะตังที่เจริญเป็นพุ่ม ใบดกเขียว และยังมีจุดเด่นที่ดอกสีแดงเข้ม ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกยาวและแน่น ออกดอกตลอดปีโดยเฉพาะหน้าฝน ช่อดอกจะดกมาก

ผมมีเรื่องข้องใจอยู่ที่ว่า ชื่อผมนั้นฟังดูเป็นมงคล เหมือนเศรษฐีมีสตางค์ มีบางท้องถิ่นก็เรียกแปลกๆ มากโดยชนกลุ่มน้อยทางภาคเหนือ แต่ชอบใจที่แถวๆ จังหวัดตราด เรียกผมว่า “คะนางใบ” มีอยู่ท้องที่หนึ่งไม่ทราบว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร คือจังหวัดนครราชสีมา เรียกผมว่า “ขี้หมาเปียก” ผมจึงงงเอามากๆ แต่นึกภูมิใจที่หลายท้องถิ่นก็เรียกชื่อผมตามลักษณะแปรผันของสีใบ คือถ้าใต้ใบสีแดงอมม่วง เขาก็เรียกกันว่า “ต้นสตางค์แบงค์ห้าร้อย” และสีใต้ใบของผมก็ยังมีทั้งสีที่เป็นแบงค์พัน แบงค์ร้อย และแบงค์ยี่สิบ

ผมชอบออกดอกตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคม ดอกจะเป็นช่อใหญ่ ดอกตูมมีสีแดง เมื่อบานเต็มที่ก็จะเป็นสีขาว แล้วออกเป็นผลเดือนสิงหาคม ผลสุกก็กินได้ครับ

สรรพคุณผมไม่ดีเพียงชื่อหรอก ใบอ่อน ยอดอ่อน ก็กินได้ แต่ที่นิยมใช้เป็นสมุนไพรกันมากก็คือ นิยมใช้รากมาต้มดื่มแก้ปวดท้อง ท้องเสีย ปัสสาวะขัด รักษาโรคนิ่ว สำหรับใบก็ใช้ตำพอกกล้ามเนื้อแก้ปวดเมื่อย หรือต้มน้ำอาบก็สดชื่นดี

 

ผมอยู่ที่บ้านไหนทุกคนชอบใจ เขาจะพูดกันว่า “บ้านนี้มีสตางค์”