ที่มา	เรื่องเล่าจาก กศน.
ผู้เขียน	สาวบางแค 22
เผยแพร่	วันจันทร์ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ.2566

นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน ขอแสดงความยินดีกับ 3 สุดยอดครู กศน. ได้แก่ ครูสุชดาพร ธิวงศ์สา ศศช. “แม่ฟ้าหลวง” บ้านพะโท กศน.อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน ครูอุปะพร พินิจกุล ศศช. “แม่ฟ้าหลวง” บ้านนุกะโถวา กศน.อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก และ ครูมะรอซะดี แซมะแซ กศน.อำเภอบาเจะ จังหวัดนราธิวาส ที่ได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติ โครงการพระเมตตาสมเด็จย่าเชิดชูเกียรติครูดีเด่น “รางวัลครูเจ้าฟ้ากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์” ประจำปี 2566

ศศช. แม่ฟ้าหลวง

ในอดีตเยาวชนชาวไทยภูเขาที่อาศัยอยู่ในพื้นที่บนภูเขาสูง ห่างไกลความเจริญ การคมนาคม การเดินทางเป็นไปด้วยความยากลำบาก ครอบครัวมีฐานะยากจนมักขาดโอกาสในการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีและขาดโอกาสในการเข้ารับการศึกษาและการบริการของทางภาครัฐในหลายๆ ด้านอย่างเท่าเทียม

สำนักงาน กศน. มุ่งจัดการศึกษาในรูปแบบศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” (ศศช. แม่ฟ้าหลวง) ในพื้นที่ทุรกันดาร พื้นที่สูงได้แก่ เชียงใหม่ ตาก น่าน แม่ฮ่องสอน เชียงราย พะเยา แพร่ ลำพูน ลำปาง กาญจนบุรี ราชบุรี เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ และพังงา เพื่อให้เยาวชนชาวไทยภูเขาได้รับการศึกษาที่เท่าเทียม และเพิ่มโอกาสในการศึกษาต่อ นำไปสู่การยกระดับมาตรฐานคุณภาพชีวิตที่ดี

ที่ผ่านมา สำนักงาน กศน. จัดอบรม ครู กศน. และผู้เกี่ยวข้องในพื้นที่ทุรกันดาร พื้นที่สูง อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาการ จากคณะวิทยากรทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ตลอดจนการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างผู้เข้ารับการสัมมนาในการแก้ไขปัญหา และพัฒนาการจัดการศึกษาบนพื้นที่สูง เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติงาน พัฒนาผู้เรียน ชุมชน และพัฒนาตนเองให้มีการดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ ยังมีโครงการทุนการศึกษาเด็กสภาวะยากลำบากในเขตพื้นที่สูงภาคเหนือ เป็นโครงการที่สนองงานตามพระราชเสาวนีย์ ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยมีวัตถุประสงค์สนับสนุนให้เด็กนักเรียนผู้ด้อยโอกาสที่กำลังศึกษาอยู่ในศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” เป็นครอบครัวที่ยากจน ขาดแคลน และประสบสภาวะยากลำบากในการดำเนินชีวิตประจำวัน ใช้เป็นทุนการศึกษาเล่าเรียน ให้ได้รับโอกาสและสร้างขวัญกำลังใจที่ดีในการศึกษาเล่าเรียนและการพัฒนาตนเอง ทำให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น สามารถพึ่งพาตนเอง และเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาหมู่บ้านชุมชนต่อไป

ส่งเสริมการศึกษา พัฒนาคุณภาพชีวิต

ครูอุปะพร พินิจกุล ศศช.“แม่ฟ้าหลวง” บ้านนุกะโถวา ทำงานด้วยความขยัน อดทน สู้งาน ในการดำเนินการจัดการศึกษาสำหรับเด็ก เยาวชน แล้วยังลงพื้นที่พัฒนาคุณภาพชีวิตชาวบ้านในพื้นที่ บ้านนุกะโถวาอย่างต่อเนื่อง เช่น กิจกรรมออกเยี่ยมชุมชนและให้ความรู้พัฒนาการเด็กช่วงแรกเกิดถึง 3 ปี กิจกรรมส่งเสริมอาชีพ ส่งเสริมรายได้ให้ผู้เรียนทำกระถางดอกไม้จากยางรถยนต์ สอนเด็กๆ ทำทิชชูเปเปอร์มาเช่ เพื่อฝึกสมาธิ เป็นต้น

ด้าน ศศช. “แม่ฟ้าหลวง” บ้านพะโท ภายใต้การดูแลบริหารงานของ ครูสุชดาพร ธิวงศ์สา ได้จัดการศึกษาแก่เยาวชนในพื้นที่แล้ว ยังได้ทำงานร่วมกับภาคีเครือข่าย หน่วยงานกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.) ในโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่ชายแดนในการฝึกอบรมราษฎรอาสาป้องกันภัยยาเสพติด จัดกิจกรรมพัฒนาสังคมและชุมชนโครงการบริหารจัดการขยะมูลฝอย

ขณะเดียวกัน ศศช. “แม่ฟ้าหลวง” บ้านพะโท ร่วมมือกับหน่วยงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยเวียงหล้า หน่วยงานของพลเรือนที่ 307 กองกำลังนเรศวร จัดทำคลิปวิดีโอเกี่ยวกับการป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่า และจัดทำแนวกันไฟระดับตำบล แนวเขตชายแดน จัดกิจกรรมพัฒนาสังคมและชุมชน โครงการสร้างป่าสร้างรายได้โคกหนองนาโมเดล (จัดกระบวนการเรียนรู้การขุดไร่ขั้นบันไดและพัฒนาระบบน้ำเพื่อการเกษตร )

ศศช. “แม่ฟ้าหลวง” บ้านพะโท ดำเนินโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน พัฒนาอาชีพระยะสั้นไม่เกิน 30 ชั่วโมง หลักสูตรทำไม้กวาดดอกหญ้าและไม้กวาดทางมะพร้าว อบรมหลักสูตร เพาะพันธุ์ไม้ท้องถิ่น 18 ชั่วโมงเพื่อส่งเสริมชาวบ้านสร้างป่าสร้างรายได้ และจัดกิจกรรม 1 อำเภอ 1 อาชีพ ศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน โครงการผ้าทอกะเหรี่ยง โดยร่วมออกแบบลายผ้าทอที่เป็นเอกลักษณ์ของหมู่บ้านพะโท

จัดการเรียนรู้ สอดคล้องกับความต้องการนักศึกษา

นายมะรอซะดี แซมะแซ ครู กศน.อำเภอบาเจะ จังหวัดนราธิวาส ใส่ใจพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียน หลังพบว่า นักศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กศน.อำเภอบาเจาะ มีปัญหาและความต้องการใน 4 ด้าน คือ 1. โครงสร้างหลักสูตร 2. สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ 3. วิธีการจัดการเรียนรู้ 4. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ รูปแบบที่ได้ มี 3 รูปแบบ รูปแบบที่ 1 วิธีการเรียนรู้เพื่อศึกษาต่อ, รูปแบบที่ 2 วิธีการเรียนรู้เพื่อพัฒนาอาชีพ, รูปแบบที่ 3 วิธีการเรียนรู้เพื่อพัฒนาตนเอง

นักศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กศน.อำเภอบาเจาะ มี 3 กลุ่มใหญ่ คือกลุ่มวัยรุ่นที่อายุยังน้อย เป็นนักศึกษาที่ออกกลางคันจากในระบบหรือที่เพิ่งเข้าเรียน สามารถศึกษาต่อสายสามัญ สองคือกลุ่มผู้มีงานทำที่ค่อนข้างมีอายุอยู่ในช่วงวัยกลางคนมาเรียนเพื่อเอาวุฒิการศึกษาไปพัฒนาอาชีพ สามคือกลุ่มผู้ว่างงานมาเรียนเอาวุฒิการศึกษาเพื่อสมัครงานในอนาคต นักศึกษานอกระบบ มีความแตกต่างกันทั้งทางด้านอาชีพ เพศ อายุ ระดับการรับรู้

สภาพการจัดการเรียนการสอนของครู กศน.อำเภอบาเจาะที่ผ่านมามีหลายจุดที่ต้องพัฒนาเพื่อให้รูปแบบการจัดการเรียนรู้สอดคล้องกับธรรมชาติของนักศึกษา ปรัชญา กศน. และชีวิตจริงของนักศึกษา หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีการกำหนดให้เรียนในหลายรายวิชา และลงทะเบียนเหมือนกัน ส่งผลให้ผู้เรียนไม่สามารถพัฒนาทักษะต่างๆ ได้ มีคะแนนหรือผลการประเมินผลที่ออกมาต่ำกว่าที่ควรจะเป็น

นอกจากนี้ คนในชุมชนจำนวนมากไม่สามารถเข้าถึงการศึกษาของ กศน.อำเภอบาเจาะได้ เนื่องจากไม่มีเวลามากพอที่จะไปเรียนได้ครบทุกวิชาเพราะต้องทำงาน ดังนั้น กศน.อำเภอบาเจาะ จึงปรับการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับความต้องการของนักศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลายด้วยวิธีเรียนรู้เพื่อการศึกษาต่อ วิธีเรียนรู้เพื่อพัฒนาอาชีพ วิธีเรียนรู้เพื่อพัฒนาอาชีพในอนาคต