| ที่มา | ไม้ดอกไม้ประดับ |
|---|---|
| ผู้เขียน | สมิทธิชัย สุกปลั่ง |
| เผยแพร่ |
ชื่อทั่วไป (Common name) : Lakoocha/Monkey jack tree
ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name) : Artocarpus lakoocha
Family : MORACEAE
ช่วงระยะเวลาที่ผ่านมาไม่กี่ปีนี้ สังคมโซเชี่ยลของสาวไทย มีเรื่องฮือฮายอดฮิตเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ครีม-สบู่ ขัดผิว ฟอกหน้าขาวโบ๊ะ ออกมาวางจำหน่ายกันให้เกลื่อนมากมายหลายยี่ห้อ ไม่ต่ำกว่า 20 ชนิด ล้วนแล้วแต่มีชื่อ Lakoocha/Lagoocha เป็นตัวชูโรงทั้งนั้น แต่จะมีใครสักกี่คนที่รู้จักและเคยเห็นต้นเขา ว่า Lakoocha นี่มันต้นอะไรของมันหว่า
ตามมาครับ เจ้า Lakoocha ที่ว่าก็คือ ต้นมะหาด บ้านเรานี่แหละ ใช่เลย ไม่ผิด ต้นมะหาด เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ อาจสูงได้ 30-40 เมตร พุ่มกว้าง ใบดกทึบ ตามยอด กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลปกคลุม เปลือกต้นสีน้ำตาลแก่ อมดำ หากอายุมากๆ จะแตกเป็นร่องสะเก็ด แผ่นๆ ได้เช่นกัน ดอกสีขาวอมเหลือง ช่อเล็กๆ สั้นๆ แยกเพศ แต่อยู่ในต้นเดียวกัน ออกตามซอกกิ่ง
ระยะเวลาที่ออกดอก ประมาณเดือนมีนาคม-มิถุนายน และจะติดผลประมาณปลายเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม คลาดเคลื่อนได้นิดหน่อย ผลดิบสีเขียว กลมๆ รีๆ ผิวขรุขระ พอแก่จัดเริ่มสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองส้มอมแดง ช่วงผลมะหาดสุกในป่า นก หนู กา กระรอก เก้ง กวาง หมูป่า จะมารุมโคนต้นรอกินผลมะหาดร่วงกันเต็มไปหมด เพราะเป็นผลไม้โปรดของเขา ผลมะหาดสุกนั้นมีรสชาติเปรี้ยวอมหวานอร่อยดี
ผู้เขียนขอยืนยันว่า มะหาดนั้นมีต้นฝาด-ต้นหวาน เหมือนกัน เพราะสมัยเด็กๆ เคยวิ่งเล่นในวิทยาลัยเกษตรกรรมสุรินทร์ถิ่นเก่า จำได้แม่นว่าจะมีอยู่ต้นหนึ่งไม่เหมือนชาวบ้านเขา หวานสนิทใจ ลูกก็ใหญ่ อยู่หลังโรงเก็บแทรกเตอร์ ปัจจุบันเขาไม่อยู่แล้ว เพราะโดนตึกหลังใหม่สร้างทับไป ก็น่าเสียดายอยู่เหมือนกัน
มะหาดนั้น มีประโยชน์แทบทุกส่วนของต้น แก่นมะหาดใช้เป็นสมุนไพรถ่ายพยาธิตัวตืด พยาธิไส้เดือน โดยนำมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มให้เป็นฟอง ค่อยๆ ช้อนฟองออก กรองด้วยผ้าขาวบาง รอให้สะเด็ดน้ำ แล้วนำไปย่างไฟอ่อนๆ ได้เป็นก้อนผง สีเหลือง เรียกว่า “ปวกหาด” ปวกหาดบดเป็นผงละเอียด ปริมาณ 3-4 ช้อนชา ผสมน้ำสุกที่ปล่อยให้เย็นแล้วเติมน้ำมะนาวสักนิด 2-3 หยด ดื่มก่อนอาหารเช้า ตบด้วยดีเกลือนิดหนึ่ง ถ่ายพยาธิได้ผลดีมาก และไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายด้วย แต่ต้องระวังห้ามดื่มกับน้ำร้อนเด็ดขาด จะทำให้คลื่นไส้ อาเจียนได้เหมือนกัน
ในทางเภสัชนั้นกล่าวว่า สารสกัดจากแก่นมะหาด มีสาร Oxyresvertarol ช่วยยับยั้งการสร้างเอนไซม์ Tyrosinase ซึ่งจะไปลดการสร้างเมลามิน ลดความเข้มของเซลล์เม็ดสีใต้ผิวหนัง ทำให้ดูขาวกระจ่างใสฟรุ้งฟริ้งกระดิ่งแมว อย่างที่บอก คุณประโยชน์ดีกว่าวิตามิน C ถึง 4 เท่า ยับยั้ง Tyrosinaase ได้มากกว่า Resvertarol ถึง 20 เท่า ผงมะหาดใช้ทำยาขัดหน้าลดริ้วรอยฝ้า กระ จุดด่างดำก็ได้ผลดี อันนี้โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรเขาว่ามา ประโยชน์ที่สำคัญอีกอย่างของไม้มะหาดคือ แก่นมะหาดอายุมากๆ นั้น ชาวอีสานเขาใช้ทำเป็นลูกโปงลาง นัยว่าลูกโปงลางจากไม้มะหาดจะให้เสียงใส ปนทุ้ม ดังกังวานไพเราะเสนาะหูกว่าไม้อื่นครับ
สรุปแล้ว มะหาด เป็นไม้ที่น่าปลูกอีกชนิดหนึ่งเลย เพราะทรงพุ่มสวยงาม ใบหนาดกทึบ ร่มรื่น เวลามีลูกก็เรียกแขก นก กา กระรอก ฯลฯ ได้ดี ตัดกิ่งทำฟืนได้ แก่นก็ทำยาได้ ผลสดก็อร่อย ยังไงก็ฝากพิจารณาไว้ในอ้อมใจคนรักต้นไม้อีกสักอย่างด้วยละกันนะครับ
