| ผู้เขียน | พิชญาดา เจริญจิต |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ลูกเนียงต้มจุ้มพร้าว ของแปลกที่คนต่างบ้านต่างเมืองอย่างเราๆ (โดยเฉพาะผู้เขียนเอง) ที่ได้มีโอกาสมาสัมผัสวิถีชีวิตของคนใต้มาก็นานพอสมควร เห็นว่าเป็นขนมหวานอย่างหนึ่งที่รู้สึกว่ามันแปลกดี เท่าที่รู้และได้พบเห็นเป็นประจำตามร้านขายข้าวแกงคนใต้ หรือตามหมู่บ้านชุมชนของคนภาคใต้ทั้งหลาย (คนใต้บ้านฉ่าน! มีลูกเนียง ลูกตอ กินกับแกงเผ็ดๆ เหนาะลูกเนียง ลูกตอ แล้วหร่อยแรงนิ)
อาหารพื้นบ้านภาคใต้มีรสชาติโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ คือ รสชาติจะเผ็ดร้อน เค็ม และเปรี้ยว ซึ่งต้องกินควบคู่กับผักต่างๆ เพื่อช่วยลดความเผ็ดร้อนลง ซึ่งเรียกว่า ผักเหนาะ เช่น สะตอ ลูกเนียง ยอดมะม่วงหิมพานต์ และอีกหลากหลาย เป็นต้น แต่สำหรับลูกเนียง และสะตอ นับว่าเป็นผักที่ได้รับความนิยมมากกว่าผักชนิดอื่นๆ เพราะเหมือนกับว่ามันไปด้วยกันกับอาหารใต้ได้ดีจริงๆ
ลูกเนียง พืชพันธุ์ไม้ป่า ที่มีอยู่ในแถบถิ่นภาคใต้ของไทย
ลูกเนียง สำหรับคนใต้แล้วได้รับความนิยมรองๆ จากสะตอก็ว่าได้ สำหรับส่วนที่นำไปกินคือ เมล็ดข้างในเปลือก ซึ่งมีกลิ่นฉุน ให้รสชาติมัน อร่อย บางคนชอบกินผลอ่อนๆ หรือบางคนชอบกินผลแก่ๆ โดยจะกินเป็นผักเหนาะ กินกับน้ำพริกหรือเหนาะแกงต่างๆ สำหรับผล หรือลูกแก่ๆ อาจนำไปเพาะ เรียกว่า ลูกเนียงเพาะ หรือเนียงหมาน ถ้านำไปดองเรียกว่า ลูกเนียงดอง หรืออาจนำไปต้มคลุกมะพร้าวขูดและน้ำตาลทราย เรียกว่า ลูกเนียงต้ม เป็นอาหารประเภทของหวาน หรืออาหารว่าง ลูกเนียงมีสรรพคุณใช้รักษาโรคเบาหวาน และเป็นยาขับปัสสาวะได้
ผักเหนาะของคนใต้ ลูกเนียง
ลูกเนียง คือ ผล (ลูก : คนใต้) ของไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง เป็นไม้พื้นบ้านชื่อดังของภาคใต้ มีหลายชนิดคือ เนียงดาน เนียงข้าว เนียงนก เนียงหูช้าง และลูกนาง และส่วนมากก็นิยมเอามากินกันมากทั้งหมด คนใต้จะกินลูกเนียง (อ่อน-แก่) เอามากินกับน้ำพริก หรือกินเหนาะกับอาหารรสเผ็ดจัดจ้าน เช่น แกงส้ม แกงเผ็ด แกงไตปลา ขนมจีน หรือจะนำมาแกงก็ได้เช่นกัน
ลูกเนียง ลักษณะของผลจะมีเปลือกแข็ง ซึ่งต้องเอาเมล็ดข้างในมากินได้เท่านั้น ลูกเนียงถ้ายังไม่แก่เปลือกในที่ติดกับเม็ดจะมีสีนวล และเนื้อก็มีสีเหลืองนวลเช่นกัน มีรสชาติมันและกรอบ ส่วนผลที่แก่จัดเขาจะเอาไปต้มจนกระทั่งเนื้อเหนียว แล้วกินกับมะพร้าวทึนทึกขูดผสมกับน้ำตาลทรายและเกลือใช้เป็นขนมหวานได้
หากพูดถึงผักเหนาะข้าวแกงปักษ์ใต้แล้ว คนส่วนมากจะรู้จักแต่สะตอมากกว่าผักชนิดอื่น ซึ่งอันที่จริงแล้วยังมีผักอีกชนิดหนึ่งที่มักจะหากินได้ตลอดปี ก็คือลูกเนียงนั่นเอง!
คนใต้บอกว่า ถ้าไม่มีสะตอก็กินลูกเนียงแทนกันได้อยู่ บางคนบอกว่าไม่ค่อยชอบกินลูกเนียง เนื่องจากเนื้อของลูกเนียงจะมีความแข็งกว่าสะตอ
ลูกเนียง จะมีผลเป็นฝัก และมีจุดเด่นของรสชาติคือ ฝาด มัน กรอบ แถมยังมีกลิ่นหอมฉุนแบบเฉพาะตัว (เหม็นเวลาฉี่) ชาวใต้จึงนิยมนำผล (ลูก) มาใช้เป็นผักจิ้มหรือผักเหนาะ
สำหรับคนที่นิยมกินลูกเนียง ส่วนมากก็มักจะเป็นคนรุ่นเก่าๆ หรือรุ่นกลางคนขึ้นไป แต่สำหรับคนรุ่นใหม่ๆ แล้ว เขาจะไม่ค่อยกินกันสักเท่าไร คำตอบที่ได้ก็คือ ลูกเนียงกลิ่นเหม็นอิตาย! เรียกว่ากินแล้วหอมโฉ่ไปทั้งเมืองเชียว
คนใต้พื้นถิ่นหรือคนพื้นบ้าน (ชนบท) มักจะพูดเสมอว่า กินข้าวเหนาะลูกเนียงแล้วทำให้กินข้าวได้เป็นโคมๆ ว่างั้น! แต่ในปัจจุบันลูกเนียงเริ่มหายากกันมากขึ้น เพราะผู้คนมักจะโค่นทิ้ง เพื่อนำพื้นที่ไปปลูกพืชเศรษฐกิจอื่นๆ แทน ทั้งๆ ที่ลูกเนียงในแต่ละปีก็สามารถสร้างรายได้ให้พอสมควร แถมยังเก็บเกี่ยวผลผลิตไปได้นานนับ 50 ปี
หากลูกเนียงสุกพร้อมกันมากๆ กินไม่ทัน ชาวบ้านเขาก็มักจะเอาไปแช่น้ำพอให้เปลือกแตก แล้วนำไปหมกในกระบะทราย รดน้ำให้ชุ่ม ทิ้งไว้ 2-3 วัน (เหมือนเพาะถั่วงอก) พอมีรากงอกออกมาเป็นใช้ได้ ไม่กี่วันก็จะได้ลูกเนียงอีกชนิดหนึ่ง เรียกกันว่า ลูกเนียงหมาน ซึ่งลูกเนียงหมานจะมีกลิ่นฉุนและรสเฝื่อน ใครๆ กินลูกเนียงหมานเข้าไปแล้วเข้าห้องน้ำเวลาฉี่ต้องราดให้สะอาดจริงๆ ไม่อย่างนั้นกลิ่นลูกเนียงหมานจะแผลงฤทธิ์ไปทั่วบ้านเลย
แต่หารู้ไม่ว่า ลูกเนียงแก่ๆ นอกจากเอามาทำลูกเหนียงหมานแล้ว ยังสามารถเอาไปทำเป็นขนมหวานอร่อยๆ ได้อย่างไม่น่าเชื่อ แล้วจะเอามาเป็นขนมได้อย่างไร
ลูกเนียงต้มจุ้มพร้าว ครั้งแรกที่ได้ลองชิมดูก็รู้ว่ามันก็อร่อยดีนะ มีความหอม มัน คล้ายๆ กับเนื้อเกาลัดนิดๆ เมื่อกินคู่กับมะพร้าวขูดฝอยความอร่อยก็เพิ่มขึ้น ต้องยอมรับว่าขนมชนิดนี้มันแปลกและก็อร่อยดี! หากลองไปถามคนใต้หลายท่านๆ ก็จะบอกว่า ลูกเนียงต้ม กินคู่กับมะพร้าวทึนทึกขูด หร่อยขาด บางคนเขาจะบอกว่า เป็นของดี ของเด็ด ของบ้านเราเลยแหล่ะ! เป็นขนมท้องถิ่นโบราณคนปักษ์ใต้ ที่ใครๆ บอกว่าหากินได้ยากแล้ว แต่ก็ยังหากินได้อยู่นะ (เพราะแถวๆ เมืองนครศรีธรรมราช ยังพอหากินได้อยู่)
ลูกเนียงต้ม ขนมหวานแปลกๆ
ผู้เขียนเองได้ลองกินขนมหวานเมนูแนะนำของคนเมืองนครศรีธรรมราชชนิดหนึ่ง ที่เรียกว่า ลูกเนียงต้ม เขายังบอกอีกว่าขนาดคนใต้แท้ๆ บางคนยังไม่เคยกินนะ พอลองลิ้มชิมรสชาติครั้งแรกก็รู้สึกว่า เอ้อ! มันเป็นของแปลกที่อร่อยดีนี่ สูตรของนครศรีธรรมราช เขาจะกินลูกเนียงต้มกับมะพร้าวขูดใส่เกลือกับน้ำตาลนิดหน่อย รสชาติจะออกมันๆ หวานๆ เคี้ยว (ลูกเนียง) แล้วหนุบหนับดี
ลูกเนียงต้ม สำหรับคนที่ไม่เคยกินและไม่เคยรู้จักมาก่อนว่าลูกเนียงนั้นสามารถนำเอามาต้มแล้วได้เมนูขนมหวานอร่อยๆ ได้อีกด้วย จึงนำมาบอกต่อๆ กัน
ส่วนผสม
- ลูกเนียงแก่ๆ
- มะพร้าวทึนทึกขูดฝอยๆ
- น้ำตาลทราย
- เกลือป่น
- น้ำ ใช้สำหรับต้ม
- น้ำขี้เถ้าของถ่านไฟ
วิธีทำ
ก่อนอื่นต้องนำเอาลูกเนียงแก่จัดๆ มาปอกเปลือกดำข้างนอกออกก่อน แล้วเอาไปล้างน้ำให้สะอาด จากนั้นนำไปต้มพร้อมขี้น้ำเถ้า ใส่น้ำจนท่วมแล้วต้มจนน้ำเดือด (ใส่ขี้เถ้าลงไปเพื่อจะช่วยขจัดกลิ่นฉุนของลูกเนียง) หลังจากนั้น รินน้ำทิ้ง แล้วนำไปต้มจนน้ำเดือดอีกครั้ง ทำแบบนี้ ประมาณ 4-5 ครั้ง หรือจนกว่าลูกเนียงจะนิ่มและหมดกลิ่นฉุน จากนั้นให้แกะเปลือกสีน้ำตาลบางๆ ที่หุ้มเม็ดออก ทีนี้เราก็จะได้เม็ดลูกเนียงต้มเนื้อเนียนแน่นเหนียวหนึบ
จากนั้นให้ต้มลูกเนียงกับน้ำเปล่าจนเดือดอีกครั้ง พอได้ที่แล้วให้ตักขึ้นมาพักไว้ให้สะเด็ดน้ำเสียก่อน ทีนี้ก็เอามากินกับมะพร้าวขูดฝอยคลุกกับน้ำตาลและเกลือ ณ บัดนี้เราจะได้เนื้อลูกเนียงต้มหอม มัน คล้ายๆ เนื้อเกาลัด (พอจะเห็นแล้วใช่ไหมว่า ขั้นตอนการทำไม่ยาก แถมได้กินของอร่อยอีกต่างหาก)
ถ้าช่วงไหนเป็นฤดูกาลของลูกเนียง จะเห็นมีออกมาขายกันมาก แต่ถ้าใครอยากกินลูกเนียงต้มจริงๆ ต้องไปเมืองนครศรีธรรมราชเท่านั้น รับรองมีให้กินแน่นอน ลูกเนียงต้ม ถ้าจะให้อร่อยต้องออกสีเข้มๆ แก่ๆ จะหวานๆ มัน อร่อยมาก
พืชพันธุ์พื้นถิ่นผักเหนาะของชาวใต้ อย่าง ลูกเนียง ที่หาได้ไม่ยากมากสักเท่าไร แต่ก็ยังเทียบกับสะตอไม่ได้ นับวันใกล้จะสูญพันธุ์เข้าไปทุกที ดังนั้น เราควรจะช่วยกันหันมาอนุรักษ์ไว้ซึ่งสายพันธุ์และช่วยกันศึกษาถึงคุณค่าประโยชน์ทางโภชนาการของลูกเนียง โดยการปลูกลูกเนียง กินลูกเนียง ให้เพิ่มมากขึ้น ไม่แน่ ลูกเนียงอาจจะพลิกวิกฤตเป็นโอกาสในการแก้ปัญหาราคายางตกต่ำของคนใต้ก็ได้
ลูกเนียง สำหรับคนใต้แล้วได้รับความนิยมมากพอสมควร เมื่อลูกอ่อนเกือบแก่หน่อยๆ เอามากินเหนาะกับแกงเผ็ดๆ ไปกันได้ดีทีเดียว พอลูกเริ่มแก่ๆ ทำเป็นลูกเนียงหมาน ลูกเนียงดอง แต่ที่น่าแปลกและยอมรับว่าอร่อยสำหรับผู้เขียนก็คงจะเป็นลูกเนียงต้มจุ้มพร้าวนี้นี่เอง เพราะกินได้ทั้งเป็นของหวานและอาหารว่าง แถมอร่อยอีกต่างหาก ต้องขอบอก
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก เมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2560
