| ผู้เขียน | เมย์วิสาข์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum inerme (L.) Gaertn.
ชื่อวงศ์ Labiatae (Lamiaceae)
ชื่ออื่นๆ สำปันงา (สตูล) สัมเนรา (ระนอง) เขี้ยวงู (ประจวบคีรีขันธ์) สักขรีย่าน (ชุมพร) สำมะลีงา (ภาคกลาง) สำลีงา สามพันหวา (ฉะเชิงเทรา) คนจีนเรียก เช่าอึ้งเต็ง
หนูถูกเรียกหลายชื่อจนสับสนไปหมด แต่ก็มีความสุขทุกครั้งถ้าใครเรียกหนูว่า สำปันงา หรือ สำลีงา เพราะฟังดูเป็นสาวทอมๆ แก่นๆ ดี เหมือนเนื้อไม้เถาเลื้อยได้แต่แข็งแกร่ง แม้ว่าหนูเป็นพืชพื้นบ้าน แต่ก็พบหนูได้ยาก จนใครๆ เขาพูดว่าหนูเป็นพืชสมุนไพรหายาก ซ้ำยังเป็นไม้กึ่งรอเลื้อย มีญาติหนูที่อายุมาก เขาเลื้อยขึ้นนั่งร้าน แล้วยังพาดไปยังต้นไม้อื่นๆ ได้ตั้งหลายเมตร แต่ถ้าอยู่ตามป่าละเมาะริมทะเลจะพบหนูเป็นลักษณะไม้พุ่ม สูงได้ 2-3 เมตร
หนูมีใบเดี่ยวสีเขียวสด รูปไข่ หรือรูปหอก โคนใบมน เรียงตรงข้าม และแผ่นใบด้านล่างมีขนนุ่มๆ แต่ก้านใบออกแดง หรืออมม่วง เคยมีหนุ่มๆ มาขยี้ใบหนูแล้วดมดู บอกว่าเหม็นเขียว จึงพากันรังเกียจกลิ่นใบตัวหนู สิ่งที่หนูคิดอยากจะอวดมากๆ คือดอก เพราะมั่นใจว่าสวย ตรงที่มีดอกเป็นช่อตามซอกใบ บานแล้วเห็นกลีบดอก 5 กลีบ สีขาวได้รูป ไม่เล็กไม่ใหญ่เกินไป และตรงกลางดอกที่มีเกสรสีม่วงยื่นออกมาเกือบ 2 นิ้ว ม้วนยอดเกสรสวยงามเป็นจุดเด่นสุดๆ พลิ้วไกวตามลมเพราะก้านเกสรอ่อนๆ เล็กกว่าไม้จิ้มฟันซะอีก หนูออกลูกเป็นผลเดี่ยวตามเถา สีเขียวสด เล็กกว่าปลายนิ้วชี้ มีเปลือกหุ้มเป็น 4 พู มีเมล็ดข้างในแก่แล้วพูก็แตกปริ
สรรพคุณของหนูไม่อยากจะคุยให้หนุ่มๆ สะเทือนใจ เพราะทั้งราก ทั้งใบ เป็นยาขม เหมือนเพลง “รักเหมือนยาขม” โดยเฉพาะชายหนุ่มที่มักมีกลาก เกลื้อน ผด ผื่น คัน ตามร่างกาย ถ้าเอาใบสดขยี้ทาก็หาย แต่ถ้าไม่ชอบกลิ่นแล้วก็ตำใบสดผสมเหล้าลบกลิ่น ถู ทาแก้คัน แก้ฝี น้ำเหลือง ทนแสบเอาหน่อย หรือเอาต้มน้ำอาบก็ได้ รักษาได้ทั่วตัว หรือชอบแบบตากแห้ง ทำเป็นผงบดโรยแผลก็ดี แต่อย่าเคี้ยวใบของหนูนะ มีพิษมากกว่ารากเสียอีก ห้ามรับประทานน่ะ ขอบอก
สำหรับรากมีรสเย็น ขม แต่ต้มน้ำดื่มแก้หวัดได้ แก้ตับ ม้ามโตอักเสบ บางคนกินแก้ไข้ หรือต้มเคี่ยวน้ำมันพืชเป็นยาถูนวด แก้ปวดข้อกล้ามเนื้อ
หนูไม่เรื่องมาก อยู่ที่ชื้นแฉะได้แถมยังสู้แดดได้ดี อยากให้หนูอยู่ที่บ้านด้วยก็เพาะเมล็ดหรือตัดกิ่งปักชำ เพียงเดือนเดียวก็ใช้ให้หนู ถู ทา นวด ดูดหนอง ฝี ขยี้กลาก เกลื้อน หนูยินดีทำ ขออย่ารังเกียจว่าหนูเหม็นเขียวอย่างเดียวก็พอค่ะ!
