‘ร่างอุทิศ’

ทางสัตวแพทย์หลายคนคงสงสัย คำว่า “ร่างอุทิศ” คืออะไร วันนี้ผมจะมาขอแนะนำครับ “ร่างอุทิศ” คือร่างกายของสัตว์เลี้ยงที่เสียชีวิตแล้วเจ้าของได้มอบให้แก่คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อใช้ประโยชน์ทางการศึกษา อันเป็นการทำบุญครั้งสุดท้าย จะว่าไปก็ไม่แตกต่างจาก “อาจารย์ใหญ่” ของวิชาชีพแพทย์ ซึ่งเป็นร่างของผู้เสียชีวิตที่ได้บริจาคให้กับคณะแพทยศาสตร์ เพื่อใช้ประโยชน์ทางการศึกษา

สำหรับคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้มีการรับบริจาค “ร่างอุทิศ” มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 โดยในช่วงนั้นจะใช้เพื่อประโยชน์ในการเรียนการสอนวิชาทางด้านสัตวแพทย์เป็นหลัก เช่น วิชากายวิภาคศาสตร์ วิชาศัลยศาสตร์ และวิชาพยาธิวิทยา ต่อมาจึงได้มีการจัดตั้งเป็นหน่วยงานย่อยเพื่อทำหน้าที่รวบรวมดูแลและจัดเตรียม “ร่างอุทิศ” คือ “หน่วยบริการร่างอุทิศเพื่อการศึกษา วิจัยและบริการวิชาการ” ที่ดูแลโดยภาควิชาชีวศาสตร์ทางสัตวแพทย์และสัตวแพทย์สาธารณสุข เพื่อใช้ประโยชน์หลัก 3 ประการ คือ ใช้สำหรับการเรียนการสอน ใช้สำหรับงานวิจัย และใช้เพื่อการบริการวิชาการ

เช่น การจัดฝึกอบรมทักษะการผ่าตัดสำหรับสัตวแพทย์ในเวชปฏิบัติ โดย “ร่างอุทิศ” ส่วนใหญ่จะเป็นสุนัข รองลงมาเป็นแมว เนื่องจากเป็นสัตว์เลี้ยงหลัก 2 ชนิด ที่ใช้ในการเรียนการสอนมากที่สุด นอกจากนั้นก็อาจมีสัตว์ชนิดอื่น เช่น สุกร แพะ แกะ ม้า หรือเต่า ซึ่งทางหน่วยบริการซากเพื่อการศึกษา วิจัยและบริการวิชาการ เปิดรับร่างบริจาคของสัตว์ทุกชนิด ไม่จำกัดว่าต้องเป็นสุนัขและแมวเท่านั้นหลายคนคงอยากทราบว่ามีการดำเนินงานอย่างไรหลังจากเราได้รับบริจาค “ร่างอุทิศ” เราจะทำการคัดแยกว่าร่างที่ได้รับมาเหมาะกับการนำไปใช้อะไร ซึ่งก็จะมีการเก็บรักษา “ร่างอุทิศ” แตกต่างกัน 2 แบบ แบบที่หนึ่งจะมีการฉีดน้ำยาดองเพื่อรักษาสภาพให้ร่างกายสามารถอยู่ได้นานซึ่งจะใช้เพื่อการเรียนการสอนวิชากายวิภาคศาสตร์เป็นหลัก และแบบที่สองคือการแช่แข็ง ไม่มีการฉีดน้ำยาดอง ซึ่งจะถูกใช้ในการเรียนวิชาศัลยศาสตร์หรือพยาธิวิทยา ซึ่งร่างแบบนี้จะเก็บไว้ใช้ไม่นาน เพียงหนึ่งหรือสองครั้งก็ไม่สามารถใช้ต่อไปได้ หลังจากนั้นอาจจะนำร่างไปทำเป็นกระดูกเพื่อใช้ในการเรียนกายวิภาคต่อไป หรืออาจเผาหลังจากใช้หากไม่สามารถนำไปทำเป็นกระดูกได้ ส่วนร่างที่ฉีดน้ำยาดองจะใช้จนกว่าจะไม่สามารถใช้ได้ก็จะนำไปเผาเช่นเดียวกันทุกปีทางคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จะได้จัดให้มีการทำบุญอุทิศส่วนบุญกุศลไปให้กับสัตว์เหล่านี้ โดยในปีนี้จะจัดให้มีในวันเสาร์ที่ 18 พฤศจิกายน 2560 เวลา 08.00 น. ณ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผมขออนุญาตใช้โอกาสนี้เรียนเชิญเจ้าของสัตว์เลี้ยงที่เคยได้บริจาคร่างสัตว์เลี้ยงให้แก่คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาทำบุญร่วมกัน

เนื่องมาจากร่างที่ได้รับบริจาคมีความสมบูรณ์ที่แตกต่างกันและปริมาณการบริจาคในปัจจุบันยังไม่เพียงพอต่อการใช้ ทำให้ความต้องการ “ร่างอุทิศ” ยังมีมาก หากท่านมีความประสงค์จะบริจาคร่างสัตว์เลี้ยง สามารถติดต่อได้โดยตรงมาที่หน่วยงาน หมายเลขโทรศัพท์ (053) 948-014 หรือ (053) 948-041 ในวันและเวลาราชการ แต่กรณีเป็นนอกเวลาราชการท่านสามารถนำร่างไปบริจาคได้โดยตรงที่โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือโรงพยาบาลสัตว์และคลินิกเอกชนต่างๆ ในเชียงใหม่ เช่น โรงพยาบาลสัตว์นานารักษาสัตว์ โรงพยาบาลสัตว์บ้านหมอรักสัตว์ หรือโรงพยาบาลสัตว์เมตตา เป็นต้น โดยกระบวนการทั้งหมดไม่มีค่าใช้จ่าย

แต่สิ่งที่สำคัญคือ ร่างควรได้รับการแช่เย็นหรือแช่แข็งภายใน 24 ชั่วโมงหลังจากเสียชีวิต หากนานกว่านี้จะทำให้ร่างเน่าจนไม่สามารถนำมาใช้งานได้สุดท้ายนี้ผมขอขอบคุณเจ้าของสัตว์เลี้ยงทุกท่านที่เคยบริจาคร่างให้แก่คณะสัตวแพทยศาสตร์ และทางหน่วยงานสัญญาว่าจะใช้ “ร่างอุทิศ” ด้วยความตระหนัก และใช้ให้เกิดประโยชน์แก่การศึกษามากที่สุด สมดังเจตนารมณ์ที่ท่านได้มอบร่างเหล่านี้ให้

     “หนึ่งชีวิตอุทิศให้ผู้ศึกษาดุจตำราเล่มใหญ่ให้อ่านเขียนชีพจากไปแต่ร่างไซร้ยังคงเวียนเราผู้เรียนเพียรรำลึกสำนึกคุณ

     หนึ่งชีวิตต่อชีวิตมิตรร่วมโลกคลายวิโยคจากโรคอย่างเกื้อหนุนร่างไร้ชีพดุจประทีปที่เจือจุนแม้กาลหมุนแต่คุณนี้มิเสื่อมคลาย”

ขอบคุณข้อมูลจาก นสพ. กรกฎ งานวงศ์พาณิชย์หัวหน้าภาควิชาชีวศาสตร์ทางสัตวแพทย์ และสัตวแพทย์สาธารณสุขคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่