พักกาย-พักใจใน ‘สวนฮอมผญา’ พื้นที่ธรรมชาติ-ภูมิปัญญาเพื่อสุขภาพ

ท่ามกลางความทันสมัยในยุคปัจจุบัน ชีวิตส่วนใหญ่ดำเนินไปท่ามกลางการแข่งขัน เร่งรีบ รวบรัด ทั้งการเดินทาง การกินอยู่ การทำงาน ล้วนเป็นปัจจัยที่บั่นทอนร่างกาย ตลอดจนต้องรับสิ่งที่ปรุงแต่งสารพัดชนิด เมื่อร่างกายอ่อนล้า ย่อมต้องการช่วงเวลาพัก คนส่วนใหญ่มักโหยหา “ธรรมชาติ” ทั้งบรรยากาศ การกินการอยู่ เพื่อเพิ่มพลังให้แก่ชีวิต ได้มีแรงต่อสู้และขับเคลื่อนอีกครั้ง

“พื้นที่ท่ามกลางวิถีธรรมชาติ” จึงเป็นเป้าหมายที่หลายคนต้องการ ที่ จังหวัดพะเยา มีพื้นที่ธรรมชาติแห่งหนึ่งรู้จักกันดีในชื่อ “สวนฮอมผญา” ตั้งอยู่ เลขที่ 221 หมู่ที่ 8 ตำบลทุ่งกล้วย อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ถือเป็นพื้นที่แห่งลมหายใจของใครหลายๆ คน ที่ต้องการมาสัมผัสธรรมชาติ วิถีดิน น้ำ ลมหายใจที่สดชื่นอย่างแท้จริง

“พิชิต กันทรัตน์” หรือรู้จักกันในนาม “หมอทราย” หนุ่มวัย 44 ปี ปราชญ์ท้องถิ่นแห่ง “สวนฮอมผญา” เจ้าของสวนฮอมผญา เล่าว่า ตั้งชื่อสวนแห่งนี้ว่า ไฮอมผญา” เพราะหมายถึงการรวบรวมองค์ความรู้อันเป็นภูมิปัญญาของคนและธรรมชาติที่มีอยู่ ทั้งดั้งเดิมและใหม่ มาใช้ในวิถีชีวิตที่เป็นไปตามธรรมชาติ โดย “สวนฮอมผญา” คือสวนในคอนเซ็ปต์ “เฮลท์ ฟาร์ม(Health Farm)” บนพื้นที่ 5 ไร่เศษ เป็นที่ดินมรดกที่ได้รับมา จึงบุกเบิกโดยมีเป้าหมายการสร้างกิจกรรมที่ดินแห่งนี้ 2 ส่วน เป็นหลัก คือ 1. สุขภาพคน เช่น อบรมการดูแลสุขภาพเบื้องต้น การนวด การแช่ การพอก การย่าง การใช้สมุนไพรประจำบ้าน สปาพื้นบ้าน บริการจัดคอร์สสุขภาพ นวด อบ ประคบสมุนไพร ทับหม้อเกลือ ดูแลหญิงหลังคลอด แปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ 2. สุขภาพดิน-น้ำ ทำดินหมักปุ๋ยน้ำ นาข้าวปลอดสารพิษ สวนผสมผสาน ปรับสภาพื้นที่เป็นเกษตรอินทรีย์เต็มรูปแบบ น้ำที่ผมใช้ทำนา รดน้ำผัก ใช้ในครัวเรือน เราใช้น้ำที่ผ่านระบบกรองโดยธรรมชาติ คือผ่านการกรองด้วยผักตบชวา พืชผักน้ำที่มีรากเป็นตัวกรอง อย่างน้อยก็ช่วยกรองสารพิษที่ตกค้างได้มาก เพื่อให้มั่นใจว่าน้ำทำนาทำสวนไม่มีสารปนเปื้อนจริงๆ

“สวนฮอมผญา มีกิจกรรมการแปรรูปผลิตผลในสวนเป็นผลิตภัณฑ์ปลอดสารเคมี ทั้งเป็นสมุนไพรและของใช้ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพไว้ประจำบ้าน เพื่อความสะดวกในการหยิบมาใช้ได้ง่ายและงดงามในวิถีของผู้คนยุคปัจจุบัน โดยเฉพาะการใส่ใจดูแลสุขภาพของทุกคน แม้ใครๆ อาจคิดเป็นเรื่องเล็กน้อยในวิถีที่คุ้นเคยกับสารเคมี ตั้งแต่เครื่องนุ่งห่ม ยา อาหาร และลมหายใจ ผมอยากให้ลองเปลี่ยนมาหยิบ จับ ของใช้สุขภาพ อย่างน้อยก็จะช่วยให้อายุของเรายาวนานขึ้น ยืดอายุเซลล์ดีๆ ในร่างกายให้แข็งแรง พร้อมต่อสู้กับเชื้อโรคที่นับวันที่แข็งแกร่งและดุร้าย”

หมอทรายให้โอกาสและหาความรู้ใส่ตัวอย่างทุ่มเท ทำผ้ามัดย้อม ทำสวนสมุนไพร แปรรูปสมุนไพรเพื่อใช้และเยียวยารักษาแนวธรรมชาติบำบัดแบบพื้นบ้าน ง่าย สบาย ไม่สิ้นเปลือง

“หมอทราย” ทำอย่างจริงจัง ทุ่มเทด้วยจิตวิญญาณ ทำให้สวนฮอมผญากลายเป็นแห่งเรียนรู้ทางภูมิปัญญาสมุนไพรที่สำคัญ ตั้งแต่การปลูกจนถึงการแปรรูป สู่สมุนไพรทรงคุณค่า

“บุรนาถ กันทรัตน์” หรือ “เน็ท” พยาบาลสาวคู่ชีวิตของ “หมอทราย” เธอบอกว่า “จริงๆ ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรของฮอมผญาเรา เพราะสิ่งเหล่านี้คือวิถีของเรา วิถีชีวิตที่คนเราดำรงสืบกันมาเป็นธรรมชาติ เกิดขึ้นมาตั้งแต่ตื่นนอนจนถึงยามหลับ แต่เป็นวิถีที่อยู่กับตัวเรา อยู่กับตัวตน แบบบ้านๆ ที่ไม่ต้องวิ่งตามกระแส ไม่ต้องตื่นเต้นกับภาวะเศรษฐกิจ หรือการเมือง หรือเรื่องใดๆ รอบข้างให้มากนัก เพียงแต่รับรู้เพื่อปรับตัวกับสถานการณ์บ้างในบางครั้ง แต่ก็เป็นไปตามวิถีปกติของทุกวัน”

“ใครที่เหนื่อยมาก็แวะพักผ่อน นอนเล่น จิบกาแฟสดเพิ่มพลังให้ความสดชื่นแก่ตัวเอง ชิมชาสมุนไพรธรรมชาติ ผ่อนคลายความเมื่อยล้า หรือจะคุยกันจนถึงรุ่งสาง ย่อมทำได้ ณ ที่นี่ สวมฮอมผญา มีอีกหลายเรื่องที่เราทำอยู่และอยากทำ ความสงบ เรียบง่าย เป็นธรรมชาติ สุขภาพเป็นของเรา ถ้าเราไม่ใส่ใจ ไม่ดูแล ก็คงไม่มีใครมาดูแลให้เราได้ดีเท่าตัวเราเอง สุขภาพแข็งแรงไม่มีโรค คือการป้องกันที่ดีที่สุด”

ด้าน “ร.ท. เกรียงไกร อุทธิยา” นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ทุ่งกล้วย อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา กล่าวว่า สวนฮอมผญา เป็นสวนสมุนไพร การแปรรูปสมุนไพร การใช้สมุนไพรเป็นอาหารและยาบำบัดโรคด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดจากบรรพบุรุษโดยคนพื้นถิ่น เป็นสวนเกษตรผสมผสานที่ปลอดสารพิษ สารเคมีทุกชนิด เป็นการเน้นให้เห็นถึงวิถีการใช้ชีวิตเรียบง่าย อยู่กับธรรมชาติอย่างแท้จริง

“อบต.ได้วางแผนนำแนวคิดของสวนฮอมผญาต่อยอดขยายสู่หมู่บ้านต่างๆ เพื่อยกระดับเป็นท้องถิ่นเพื่อสุขภาพ โดยในเดือนกันยายน 2560 นี้ ตำบลทุ่งกล้วย จะประกาศใช้ธรรมนูญสุขภาพอย่างเป็นทางการ จะทำให้ทุกคนมีสุขภาพกาย สุขภาพใจภายใน ที่ดีและเป็นสุข”

“สวนฮอมผญา” เป็นเพียงพื้นที่ที่เราจะมีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย ทำให้ชีวิตได้อยู่กับธรรมชาติอย่างแท้จริง ไม่วุ่นวาย สงบ เพราะวิถีของชาวปงใหม่ คือชนบทยุคใหม่ที่ใส่ใจธรรมชาติเพื่อสุขภาพที่แข็งแรง ทั้งกายและใจ

ขอบคุณข้อมูลจาก สายอรุณ ปินะดวง