เผยแพร่	วันพุธที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2561

ชื่อวิทยาศาสตร์ Cinnamomum porrectum (Roxb.) kosterm

ชื่อวงศ์ Lauraceae (Laurel)

ชื่อสามัญ Citronella laurel

ชื่ออื่นๆ จะไค้ต้น จะไค้หอม พลูต้นขาว (ภาคเหนือ) จวง จวงหอม (ภาคใต้) การบูร (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) เนื่องจากเปลือกและรากมีกลิ่นคล้ายการบูร หรืออบเชยญวน สำหรับภาษายาวี เรียก มือแดกะมางิง

ข้าอยากจะบอกออเจ้าทั้งหลายว่า แม้ชื่อข้าจะขึ้นต้นว่า “เทพ” เเต่ไม่ต้องคลานเข่าเข้ามาหาข้าหรอก เพราะเกือบทุกคนพอได้กลิ่นไอระเหย หรือควันธูปข้าแล้ว มักจะนอนสงบนิ่งอยู่ในห้องสปาพร้อมเปิดเสียงดนตรีบรรเลงเบาๆ ให้คนนวดน้ำมันจนข้าอิจฉา แต่บางคนใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา หรือเเกะสลักเป็นไม้มงคลแทนรูปเคารพ

ข้าเป็นไม้มงคลประจำจังหวัดพังงา แต่ตามประวัติศาสตร์ ข้ามีชื่อที่คนกล่าวถึงตั้งแต่สมัยสุโขทัย ตามปรากฏในไตรภูมิพระร่วง เป็นพืชพรรณไม้หอมที่มีอยู่ในป่าดงดิบทั่วไป แต่ข้าชอบอยู่ทางภาคใต้ ช่วงหลังๆ มานี้ เศรษฐกิจอุตสาหกรรมการเกษตรต้องการยางพารามาก ข้าจึงถูกโค่นตัดรุกป่าปลูกยางพารา แต่สิ่งที่เหลือคือรากและต้นตอของข้าที่ฝังดิน กลับเป็นสิ่งมีคุณค่าโด่งดัง กลายเป็นวัตถุดิบที่ใช้ในงานหัตถกรรม สืบสานวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นจากรุ่นสู่รุ่น สร้างชิ้นงานในการแกะสลัก โดยเฉพาะการนำไปเป็นหิ้งพระบูชา หรือทำโต๊ะหมู่บูชา เป็นที่นิยมอย่างยิ่ง กลายเป็น “ไม้เทพบูชา” ไปแล้ว

จากการที่ข้าได้รับการส่งเสริมจากกรมป่าไม้ โดยสำนักวิจัยและพัฒนาการ กรมป่าไม้ ได้เผยแพร่ความรู้ให้ชาวบ้านหรือผู้สนใจประกอบกิจการแปรรูปผลิตภัณฑ์ “ไม้เทพ” อย่างข้าให้รู้จักใช้ประโยชน์ ตั้งแต่ ใบ ผล เนื้อไม้ ตอไม้ รากไม้ ข้าก็มีชื่อเป็นส่วนผสมในตำรับยา “โอสถพระนารายณ์” ที่ข้าบอกว่าข้าดังมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยนั้น เขาใช้ทำเครื่องประทินผิว ทำธูปหอม ส่วนในตำรับยาเสริมอาหารก็มี ในการก่อสร้างก็ใช้ ตั้งแต่ทำไม้บุผนัง ทำเครื่องเรือน ตู้ โต๊ะ เตียง หีบใส่ผ้า ทำแจว พาย กรรเชียง ปัจจุบัน เขานิยมนำเนื้อไม้ ตอไม้ ไปประดิษฐกรรม แล้วเศษไม้และขี้เลื่อยที่เหลือจากงานแกะสลัก เขาก็นำไปกลั่นเป็นน้ำมันเทพทาโร ทำยาหม่อง ทำน้ำมันนวดแก้ปวดข้อ และน้ำมันนวดในสปา ส่วนเศษผงที่เหลือจากการกลั่น ก็นำกลับไปทำธูปหอมหรือกำยาน จุดให้กลิ่นไอระเหย สดชื่น โดยเฉพาะเปิดดนตรีเบาๆ มีมือสาวๆ เคล้าน้ำมันนวดในสปา จะหาที่ไหนได้อีก

ข้าเป็นไม้ยืนต้น สูงได้ถึง 25-30 เมตร ไม่ผลัดใบ ลำต้นเรียบ ไม่มีพูพอน เมื่อถากเปลือกออกผิวชั้นในมีกลิ่นหอม ดอกก็หอม ถ้าอยากจะปลูกข้าโดยเพาะเมล็ดก็ได้ หรือรอให้ข้ามีต้นอ่อนแตกจากรากก็ได้ผลดีเช่นกัน

เทพอย่างข้าครั้งหนึ่ง ถูกใช้ทำมวลสารผสมวัตถุมงคล “จตุคามรามเทพ” จนเกือบสิ้นป่า ตอนนี้ข้าคืนสู่ป่าแล้ว

แต่ที่ออเจ้าซื้อจากร้านโชห่วยเป็นเส้นยาวๆ มากินนั่น ไม่เกี่ยวกับข้านะ…เพราะมันคือ “ทาโร่ ปลาสวรรค์” นะออเจ้า!