เผยแพร่	วันเสาร์ที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ.2565

ปลิงทะเลกาหมาด เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ลำตัวลักษณะทรงกระบอกกลมคล้ายไส้กรอก ลำตัวอ่อนนุ่มยืดหดตัวได้ ปลายทั้งสองข้างเป็นช่องเปิดปากและทวาร ผิวหนังส่วนนอกยืดหยุ่นได้ดี ภายใต้ผิวหนังมีตุ่มเม็ดหินปูนกระจายอยู่ทั่วไป มีหนามลักษณะคล้ายต้นไม้ล้อมรอบ ปลิงทะเลกาหมาดยังมีคุณสมบัติที่ดีหลายอย่างในการเป็นยารักษาโรค ซึ่งถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ที่ชาวบ้านนิยมนำมาเป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงกระดูก รักษาแผล โดยวิธีการนำมาต้มและดองในน้ำผึ้งป่า แต่วิธีการเหล่านี้ยังขาดงานวิจัยออกมารองรับ

ทำให้ รศ.ดร.ชุตินุช สุจริต อาจารย์ประจำภาควิชาอุตสาหกรรมอาหาร คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง ได้สนใจทำการศึกษาวิจัยเรื่อง “การนำภูมิปัญญาของปลิงทะเลกาหมาด เพื่อก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ด้านอาหารและเครื่องสำอาง” เพื่อนำภูมิปัญญาของปลิงทะเลกาหมาดมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ด้านอาหารและเครื่องสำอาง สามารถส่งเสริมให้ชุมชนนำไปต่อยอดด้านธุรกิจ จึงมีการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้มีความสวยงาม ส่งเสริมการตลาดเผยแพร่สรรพคุณต่างๆ ของปลิงทะเลกาหมาดให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น ซึ่งการดำเนินงานด้านการวิจัยได้รับทุนอุดหนุนจากงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) ประจำปี 2563

รศ.ดร.ชุตินุช กล่าวว่า ปลิงทะเลกาหมาดมีคุณสมบัติที่ดีหลายอย่างในการเป็นยารักษาโรค มีโปรตีนประมาณร้อยละ 10-12 ไขมันร้อยละ 0.002-0.04 และเนื้อปลิงทะเลยังมีสารมิวโคโปรตีนที่ทำให้กล้ามเนื้อทำงานได้ปกติ และยังมีระบบป้องกันตัวเมื่อเจอศัตรู โดยปล่อยเมือกเหนียวสีขาว หรือแบ่งเซลล์อวัยวะภายใน เช่น ลำไส้และทางเดินอาหารออกมา ซึ่งสารดังกล่าวนั้นมีกลไกออกฤทธิ์ทางชีวภาพ มีชื่อว่า สารโฮโลท็อกซิน (Holotoxin) มีคุณสมบัติยับยั้งเชื้อราและทำให้การขยายเซลล์ของมะเร็งช้าลง ซึ่งชาวบ้านนิยมนำมาเป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงกระดูก และรักษาแผล ทางทีมนักวิจัยจึงมีแนวคิดในการทำงานวิจัยชิ้นนี้ เพื่อนำองค์ความรู้จากภูมิปัญญานำมาศึกษาเกี่ยวกับการทำผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องสำอาง

สำหรับการจับปลิงทะเลกาหมาด ควรจับในเวลากลางคืน ช่วงข้างขึ้น หรือข้างแรม 15 ค่ำ ถัดจากนั้นไปอีก 1-4 วัน ต้องจับในน้ำลึก พบอยู่ใน 3-5 เมตร ในระดับน้ำปกติ สามารถหาได้สะดวก เนื่องจากปลิงทะเลกาหมาดออกหากินในเวลากลางคืน โดยในการจับปลิงพบบริเวณแนวปะการัง จะมีจุดสังเกตได้ง่าย ตาปลิงจะมีสีแดง คือตาของปลิงทะเลกาหมาดในตอนกลางคืน โดยชาวประมงสามารถที่จะจับได้อย่างสะดวก แต่หากจับในเวลากลางวัน ต้องดูทิศทางน้ำ ซึ่งในช่วงน้้ำลง สามารถที่จะหาปลิงได้ตามที่ต้องการ

ส่วนการทำความสะอาดปลิงนั้นสามารถล้างด้วยน้ำเค็มและนำลำไส้ปลิงทะเลออกเพื่อป้องกันการละลายตัวของปลิง เพราะหากได้น้ำจืดปลิงจะทำการลอกคราบและละลายเป็นเมือก หลังจากนั้นล้างด้วยน้ำทะเลเพื่อทำความสะอาด ทิ้งให้สะเด็ดน้ำ หลังจากนั้นนำสารส้มมาทำความสะอาด โดยการถูเพื่อให้ผิวหนังปลิงเรียบและช่วยในเรื่องกลิ่นเฉพาะตัวของปลิงลดลง หลังจากนั้นล้างด้วยน้ำที่สะอาดเพื่อที่จะเตรียมในการที่จะแปรรูปอื่นๆ ต่อไป จึงมั่นใจได้ว่ากระบวนการทั้งหมดจะสร้างความปลอดภัยให้กับผู้บริโภคในการรับประทานได้

รศ.ดร.ชุตินุช กล่าวด้วยว่า ขณะนี้ได้นำปลิงทะเลกาหมาด มาทำเป็นผลิตภัณฑ์ด้านอาหารและเครื่องสำอาง ประกอบด้วย ยำปลิงทะเลกาหมาด แกงคั่ว น้ำมันปลิงทะเลกาหมาด ปลิงดองในน้ำผึ้ง ปลิงดองในเหล้าและสมุนไพร และปลิงแห้งใส่แคปซูล นอกจากนี้ ได้มีการนำน้ำมันปลิงทะเลกาหมาดเป็นฐานในการพัฒนาสูตรเซรั่มเพื่อผิวพรรณที่ดี และน่าสนใจในการพัฒนาต่อยอด โดยได้นำมาพัฒนาต่อ 3 สูตร คือ สูตรที่ 1 น้ำมันมะพร้าวที่เคี่ยวปลิงทะเลกาหมาด สูตรที่ 2 น้ำมันมะพร้าวที่เคี่ยวปลิงทะเลกาหมาด ผสมมันเทียนดำ และ สูตรที่ 3 น้ำมันมะพร้าวที่เคี่ยวปลิงทะเลกาหมาด ผสมสมุนไพรต่างๆ โดยจากการทดลองพบว่า สูตรที่ 2 ได้รับการยอมรับและมีคุณสมบัติในการบำรุงผิวพรรณ เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวหนัง เนื่องจากเมือกของปลิงทะเลกาหมาดช่วยในการรักษาบาดแผลได้ดี

ทั้งนี้ ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากปลิงทะเลกาหมาดพร้อมบรรจุภัณฑ์ ยังอยู่ในระหว่างการพัฒนาสูตรต่างๆ ให้มีคุณภาพมากขึ้น โดยในอนาคตจะมีผลิตภัณฑ์ออกสู่ตลาดอย่างแน่นอน

……………………………………………………

สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิงก์ https://shorturl.asia/0zJwQ – Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354