ที่มา	เทคโนฯ ประมง
ผู้เขียน	ปิยพร วิสระพันธุ์
เผยแพร่	วันพฤหัสที่ 29 ธันวาคม พ.ศ.2565

ปลาหมอ เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง มีรูปร่างป้อม ลำตัวแบน ตาโต ปากกว้าง ขอบฝาปิดเหงือกหยักแข็ง เกล็ดใหญ่คลุมทั้งลำตัว มีขอบเกล็ดแบบหยัก ผิวสาก เส้นข้างลำตัวขาดตอน ครีบหลังยาวเกือบเท่าความยาวลำตัว มีก้านครีบแข็งแหลมคมจำนวนมากเช่นเดียวกับครีบก้น

ตัวมีสีเขียวมะกอก และมีลายประสีคล้ำที่ข้างลำตัว ครีบใส ลำตัวด้านท้องมีสีเหลือง มีอวัยวะช่วยหายใจเป็นแผ่นริ้วย่นๆ อยู่ตอนบนของช่องเหงือก จึงสามารถฮุบอากาศจากบนผิวน้ำได้โดยตรงโดยไม่ต้องรอให้ออกซิเจนละลายในน้ำ และสามารถอยู่บนบกหรือพื้นที่ขาดน้ำได้เป็นระยะเวลานานๆ ซึ่งในฤดูฝนบางครั้งจะพบปลาหมอแถกเหงือกไถลคืบคลานไปบนบกเพื่อหาที่อยู่ใหม่ได้

ปลาหมอ เป็นปลาที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจืดทั่วไป ทั้งแหล่งน้ำนิ่งและแหล่งน้ำไหล กระจายอยู่ทั่วไปในทวีปเอเชีย สำหรับในประเทศไทยพบได้ในทุกภาค และเป็นปลาที่คนไทยรู้จักกันเป็นอย่างดี ใช้เป็นอาหารมาช้านาน และมีความเชื่อว่าหากปล่อยปลาหมอ จะทำให้ไม่เป็นโรคหรือหายจากโรคได้ ด้วยชื่อที่มีความหมายถึงหมอหรือแพทย์ผู้รักษาโรค และนิยมเลี้ยงเป็นปลาเศรษฐกิจในปัจจุบัน

ปลาหมอ ถือว่าเป็นปลาอีกชนิดหนึ่งที่มีไข่ดกมาก แม่พันธุ์ขนาดความยาว 16.9 เซนติเมตร   น้ำหนัก 100 กรัม สามารถออกไข่ได้ถึง 63,000 ฟอง

ปลาหมอ จัดเป็นปลากินเนื้อ เมื่อลูกปลาฟักออกจากไข่แล้ว ลูกปลาจะใช้อาหารจากถุงอาหาร จนถุงอาหารยุบ ถึงเริ่มกินอาหาร สิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก เช่น ไรแดง ลูกน้ำ เป็นต้น

คุณสุวนันท์ สรรพศรี หรือ คุณแอน อายุ 24 ปี อาศัยอยู่ที่ บ้านโปโล อำเภอกมลาไสย ตำบลกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ปัจจุบันประกอบอาชีพเกษตรกรเพาะพันธุ์ปลาหมอระบบฟาร์ม คุณสุวนันท์ กล่าวว่า ครอบครัวของตนเอง และสามี ประกอบอาชีพเป็นเกษตรกรเพาะพันธุ์ปลาหมอมาตั้งแต่สมัยคุณปู่แล้ว เป็นธุรกิจที่ตกทอดกันจากรุ่นสู่รุ่น

ทำให้คุณสุวนันท์และสามี มีความรู้และความเข้าใจในการเพาะพันธุ์ปลาหมออย่างมาก จึงได้ขยายฟาร์มปลาหมอให้ใหญ่ขึ้น ปัจจุบันมีทั้งหมด 2 สาขา คุณสุวนันท์ เลือกที่จะสานต่อธุรกิจนี้ เพราะเป็นความชอบ และได้มีเวลาอยู่กับครอบครัวมากขึ้น เมื่อเรียนจบก็ตั้งใจจะกลับมาสานต่อธุรกิจนี้อยู่แล้ว ปัจจุบัน ฟาร์มปลาหมอแห่งนี้ก็เข้าสู่ปีที่ 6 แล้ว

คุณสุวนันท์ กล่าวว่า การเพาะพันธุ์ปลาหมอหรือการดูแล ควรใส่ใจในทุกขั้นตอน ผู้เลี้ยงควรศึกษาให้รู้แท้จริงค่อยลงมือเพาะเลี้ยง เนื่องจากปลาหมอเป็นปลาที่มีต้นทุนในการเลี้ยงที่พอสมควร ไม่ใช่การเลี้ยงแบบต้นทุนต่ำ แต่แน่นอนว่าถึงแม้การเลี้ยงปลาหมอจะมีต้นทุนที่สูง ราคาขายในท้องตลาดก็รับซื้อในราคาที่สูงเช่นกัน หากเลี้ยงได้ประสบความสำเร็จ โกยรายได้งามๆ แน่นอน

 

การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ และผสมพันธุ์โดยวิธีฉีดฮอร์โมน

คัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ขนาดน้ำหนัก 100-200 กรัม หรืออายุ 6 เดือนขึ้นไป โดยเลือกแม่พันธุ์ที่มีความสมบูรณ์ทางเพศ ลักษณะท้องอูมเป่ง ช่องเพศขยายกลมมีสีแดงหรือชมพู และเพศผู้ที่ปราดเปรียว แข็งแรง เมื่อบีบท้องมีน้ำเชื้อสีขาวขุ่นไหลออกมา และพ่อแม่พันธุ์ต้องไม่มีแผลตามลำตัว หลังจากคัดพ่อแม่พันธุ์ที่มีไข่ และน้ำเชื้อสมบูรณ์แล้ว ทำการฉีดฮอร์โมน โดยอัตราส่วนในการฉีดฮอร์โมนขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวของพ่อแม่พันธุ์

 

การเตรียมบ่อดิน

บ่อดินที่เตรียมควรหว่านด้วยปูนขาวก่อน เพื่อปรับสภาพดินและฆ่าเชื้อในดิน อัตราส่วนในการปล่อยลูกปลา 30-40 ตัว ต่อ 1 ตารางเมตร ความลึกบ่อ 70 เซนติเมตร เนื่องจากลูกปลายังเล็กไม่จำเป็นต้องลึกมาก เพื่อลูกปลาจะได้ว่ายขึ้นมากินอาหารบนผิวน้ำได้

เมื่อลูกปลามีอายุประมาณ 15 วัน (ครึ่งเดือน) ปรับความลึกของบ่อเป็น 1 เมตร และปรับความลึกตามช่วงอายุของปลา สูงสุด 1.50-2 เมตร

ไม่ใช่เคล็ดลับ แต่การเลี้ยงปลาหมอในบ่อดินทำให้ปลาหมอโตไวกว่าเลี้ยงในบ่อปูน เพราะปลาสามารถกินตัวอ่อน แมลงที่อาศัยอยู่ในดินได้ ทำให้ปลาได้กินอาหารเพิ่มมาจากการให้อาหารในแต่ละวัน

ข้อควรระวัง ในช่วงฤดูหนาว ฤดูฝน อาจทำให้สภาพน้ำในบ่อเปลี่ยนได้ เช่น การที่ฝนตกลงมามากเกินไป น้ำฝนมีฤทธิ์เป็นกรด ทำให้ค่า pH ตกต่ำ ปลาสามารถน็อกน้ำได้ ผู้เลี้ยงจึงหมั่นสังเกตสภาพน้ำ สภาพอากาศ และปลาในบ่อ สามารถใช้ปูนขาวหว่านเพิ่มได้ เพราะปูนขาวจะช่วยปรับสภาพน้ำในบ่อ

อาหาร เมื่อลูกปลาลงบ่อดินอนุบาลแล้ว เมื่อลูกปลามีอายุ 5-7 วัน จะให้อาหารโดยส่วนประกอบ ได้แก่ ลำอ่อน ปลาป่นแบบละเอียด ผสมกับฮอร์โมน โดยให้อาหารวันละ 2 มื้อ    เช้า-เย็น

เมื่อลูกปลามีอายุครบ 30 วัน ก็สามารถจำหน่ายเพื่อขยายพันธุ์ได้แล้ว หากต้องการขายเนื้อ นับจากวันที่ลูกปลามีอายุครบ 30 วัน นับไปอีก 4-5 เดือน จึงสามารถจำหน่ายปลาเนื้อได้ เพราะหากจำหน่ายก่อนปลาหมออายุ ครบ 4 เดือน เกล็ดปลาจะยังไม่แข็งแรง ทำให้ปลาไม่สวยและขายได้ราคาที่ไม่ดีนัก

ตลาดของปลาหมอ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. ตลาดจำหน่ายลูกปลาหมอเพื่อทำพันธุ์ ส่วนมากจะเป็นเกษตรกร หรือผู้ที่เพาะเลี้ยงเชิงพาณิชย์ 2. ตลาดปลาเนื้อ จำหน่ายปลาตามท้องตลาด พ่อค้าแม่ค้าคนกลางปลาหมอเป็นการเลี้ยงปลาที่มีต้นทุนสูง แต่ก็มีราคาตลาดที่สูงถึง  75-85 บาท/กิโลกรัม เน้นตีตลาดออนไลน์ 90 เปอร์เซ็นต์ สร้างกำไรต่อเดือน 100,000-150,000 บาท (หักต้นทุนแล้ว)

สำหรับท่านใดที่สนใจลูกพันธุ์ปลาหมอ ปลาหมอเนื้อ ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่   คุณสุวนันท์ สรรพศรี โทรศัพท์ 061-892-6313