ผู้เขียน	วิภาวรรณ เพ็ชรศรี
เผยแพร่	วันเสาร์ที่ 17 มิถุนายน พ.ศ.2566

“ต้นมะริด คือไม้ป่าโบราณพันธุ์ มีในจดหมายเหตุของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ในขณะที่ท่านเสด็จไปยังเมืองตรัง และมีชาวบ้านนำไม้มะริดทำเป็นถ้วยโถโอชามมาทูลถวาย ท่านจึงตรัสถามว่าเป็นไม้อะไร สีสันสวยดี ชาวบ้านจึงตอบกลับไปว่าเป็นไม้มะริด และเป็นไม้ที่เดิมทางตรังส่งไปยังนครศรีธรรมราช เพื่อให้นครศรีธรรมราชส่งไปยังกรุงศรีอยุธยา เพื่อเป็นเครื่องราชบรรณาการ เมื่อไม้มะริดถูกใช้เป็นเครื่องราชบรรณาการในสมัยกรุงศรีอยุธยา จึงแสดงว่าเป็นไม้เก่าแก่ของไทยเราเลยครับ เป็นไม้ที่ทรงคุณค่ามาก ซึ่งกรมป่าไม้ได้แจ้งว่าสูญพันธุ์จากป่าเมืองไทยไป ไม่น้อยกว่า 50-60 ปี แต่ว่าไม้มะริดยังมีอยู่ในวังหรือในบ้านของคฤหบดี ทางจังหวัดราชบุรี จังหวัดปราจีนบุรีก็เห็นว่ามีอยู่ 1 ต้น และทางภาคใต้ก็ยังพอมีอยู่บ้างครับ”

คุณบัญชา ตั้งสิน อดีตนักธุรกิจเจ้าของโรงแรมใหญ่ และเจ้าของสวนตั้งสิน ในพื้นที่ตำบลคลองจินดา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ที่ผันตัวมาทำเกษตรแบบเต็มตัวอย่างจริงจังในวัยใกล้เกษียณ ด้วยการปลูกต้นมะริด ซึ่งเป็นไม้ป่าหายากและใกล้สูญพันธุ์ ในพื้นที่กว่า 30 ไร่

หลังจากศึกษาหาข้อมูลและลงมือปลูก จึงได้ค้นพบคำตอบสุดอัศจรรย์ใจว่าต้นมะริดนอกจากจะดูแลง่ายแล้ว มีผลผลิตที่กินได้ รสชาติอร่อย สามารถขายและทำเงินได้แทบทุกส่วน เรียกได้ว่าเป็นไม้ป่าที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์แก่รุ่นลูกรุ่นหลานและสามารถสร้างรายได้อย่างยั่งยืนได้ในอนาคต

หากสอบถามไปยังจุดเริ่มต้นของการปลูกต้นมะริดภายในสวนตั้งสินนั้น คุณบัญชา เล่าให้ฟังว่า เริ่มต้นจากคนที่ไม่มีความรู้เรื่องต้นไม้ รู้เพียงว่าหลังตนเองอายุ 60 ปีแล้ว จะเกษียณตนเองมาทำสวนในพื้นที่ที่มีอยู่ รวมถึงตนเองมีความสนใจเกี่ยวกับการปลูกไม้ป่า จึงเดินทางไปยังตลาดนัดจตุจักรเพื่อหาซื้อไม้ป่ามาปลูก จนไปสะดุดตากับมะริดจำนวน 20 ต้น ในราคาต้นละ 250 บาท ไม้ป่าหายากที่สูญพันธุ์จากป่าเมืองไทย จึงนำมาปลูกโดยที่ในขณะนั้นยังไม่ได้มองถึงเรื่องการขยายพันธุ์ต้นมะริด

“จริงๆ ต้องบอกก่อนว่าผมไม่มีความรู้เรื่องต้นไม้เลยครับ เดิมทำธุรกิจโรงแรมอยู่หลายแห่งทั้งในกรุงเทพฯ และเมืองกาญจน์ พออายุ 60 คิดว่าจะเกษียณตัวเอง เพื่อมาปลูกต้นไม้ดีกว่า เราก็มามองว่าต้นไม้ถ้าเราดูแลเขา เขาก็จะดูแลเราตลอดชีวิตชั่วลูกชั่วหลานเลย พอเราอยากปลูกไม้ป่า เราก็ไปที่จตุจักรเพื่อที่จะหาซื้อไม้ป่า ไม่ว่าจะเป็นมะค่า พะยูง ยางนา ประดู่ ทุกอย่างเลยที่เป็นไม้ป่า ในขณะที่ซื้อก็มีมะริดประมาณ 20 ต้น ผมก็สงสัยว่าคือต้นอะไร แม่ค้าจึงบอกนี่คือต้นมะริด ราคาต้นละ 250 บาท ที่ขณะที่ผมซื้อต้นพะยูง ต้นมะค่า ต้นละ 8-10 บาทเท่านั้นเอง ผมก็ตกใจว่าทำไมราคาถึงแพงแบบนี้ แม่ค้าจึงพูดกับผมว่าเป็นไม้ป่าหายากที่สูญพันธุ์จากป่าเมืองไทย ผมก็เลยว่าถ้าเป็นไม้ป่าหายากผมเหมาหมดเลย แม่ค้าก็บอกว่าอย่าเอาไปเลย เพราะปลูกยาก โตช้า พอผมได้ยินแบบนั้น ผมก็เลยซื้อมาปลูกที่บ้าน”

เมื่อนำมาปลูกกลับต้องเจอกับปัญหาเรื่องการเจริญเติบโตของต้นมะริด จึงย้ายการปลูกจากที่บ้านมาไว้ภายในสวนตั้งสิน ทำการปลูกในลักษณะเดียวแบบต้นฝรั่ง ระยะห่าง 2.50-3 เมตร ใช้เรือในการรดน้ำ ปรากฏว่าต้นมะริดเจริญเติบโตดี จึงทำการกว้านซื้อต้นมะริดทั่วประเทศไทยเพื่อนำมาปลูกภายในสวนอีก 200 ต้น จนกระทั่ง 4 ปีผ่านไป ก็พบว่าต้นมะริดที่ปลูกไว้นั้นมีผลผลิต ซึ่งในขณะนั้น คุณสมบัติ เล่าว่า ตนเองยังไม่มีข้อมูลว่าผลของลูกมะริดกินได้หรือไม่ รู้เพียงว่าราคาของต้นมะริดนั้นมีราคาที่แพง จึงนำเมล็ดพันธุ์มาเพาะเพื่อขยายพันธุ์ ทำให้ขณะนั้นมีต้นมะริด ถึง 38,000 ต้น

ต่อมาวันหนึ่งมีชาวจังหวัดราชบุรีเดินทางมาเที่ยวยังสวนของคุณบัญชา และบอกตนเองนั้นรวยแล้ว เพราะมีต้นมะริดจำนวนมาก ก่อนจะลองคิดคำนวณเล่นๆ ว่า หากมีการขายต้นมะริดที่สวนจำนวน 38,000 ต้น ในราคาต้นละ 100 บาท จะมีรายได้ถึง 3.8 ล้านบาท จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการขายต้นมะริดของสวนตั้งสินจำนวนกว่า 1 ล้านต้น มาจนถึงปัจจุบัน

“รดน้ำ ดูแลอย่างดี ก็เป็นจริงอย่างที่แม่ค้าพูดว่าไม่โตเลย ปลูกประมาณ 4-6 เดือน ไม่โตขึ้นเลย อยู่แบบไหนก็อยู่แบบนั้น ก็เลยนำมาไว้ที่สวนที่ตำบลคลองจินดา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ก็นำมาปลูกแนวเดียวกับการปลูกฝรั่งครับ เพราะฝรั่งจะปลูกห่างกันประมาณ 2.50-3 เมตร ที่สวนจะใช้เรือในการรดน้ำ เราก็สังเกตว่าหลังรดน้ำ มะริดโตดี ก็ปลูกอีก 3 เดือน ผมก็รู้ว่ามะริดปลูกได้แล้ว ก็เลยกว้านหาซื้อมะริดพันธุ์ไทยทั่วประเทศ มีที่ไหนรับซื้อหมด ก็มาปลูกเพิ่มอีก 200 ต้น หลังจากนั้น 4 ปี มะริดที่ปลูกไว้ก็ออกลูก มีผลผลิต ตอนนั้นเราก็ไม่รู้ว่าลูกของมะริดกินได้หรือไม่ได้ เพราะกระรอกก็ไม่กิน พอเราเห็นว่ากระรอกไม่กิน เราก็คิดว่าคนก็น่าจะกินไม่ได้ เรารู้เพียงว่าต้นของเขาราคาแพง จึงนำเมล็ดมาเพาะขยายพันธุ์ ต้นก็งอกดี เติบโตได้เยอะ ทำให้มีต้นมะริดขณะนั้นในมือถึง 38,000 ต้น ก็คิดว่าจะหาซื้อที่ปลูกต้นมะริดเพิ่ม จากนั้นก็มีคนจังหวัดราชบุรีมาเที่ยวสวน เขาก็บอกว่าอย่างนี้คุณบัญชารวยเละเลย ผมก็ไม่รู้ว่าต้นมะริด 38,000 ต้น คิดเป็นเงินเท่าไร ผมก็ลองคิดว่าถ้าผมขายต้นละ 100 จะมีรายได้ที่ 3.8 ล้าน มันเป็นเงิน ไม่ใช่เล่นๆ แล้ว ก็เลยคิดว่าอย่างนั้นปลูกเพื่อขายดีกว่าครับ”

ลักษณะของผลมะริด จะเป็นทรงกลม มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ และมีขนสั้นๆ ปกคลุมอยู่ทั่วทั้งผล ส่วนรสชาติจะหวานมัน เมื่อปอกกินเนื้อด้านในจะมีสีเหลือง เนื้อละเอียด สามารถออกผลได้ทั้งปี ไม่มีฤดู 10 ต้น สามารถให้ผลผลิตได้ถึง 100 ลูก

ส่วนการดูแลต้นมะริดภายในสวนนั้น จะไม่มีการใช้สารเคมี เพียงแต่ต้องมีการให้น้ำแก่ต้นมะริดอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงหากใส่ปุ๋ยมากไป ต้นมะริดจะไม่ชอบ ต้นอาจจะเหลืองและมีลำต้นที่ไม่สวยงามเท่าที่ควร ในส่วนของผลตอบแทนของต้นมะริดเรียกได้ว่าคุ้มค่าที่สุด เพราะทุกส่วนของมีมะริดสามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งหมด

“รสชาติของมะริดจะหวาน มัน เนื้อละเอียด มะริดให้ผลตอบแทนคุ้มค่าที่สุด ปลูกไม้ดีกว่าอย่างอื่นเยอะครับ เพราะว่าไม้อายุยืน 1 ต้น มีอายุเป็น 100 ปี เขาต้องการดูแลจากเราเพียง 3-5 ปีเท่านั้นครับ การปลูกต้นมะริดเขาจะดูแลเราชั่วลูกชั่วหลานจนโตเลยครับ”

คุณสมบัติ ยังบอกต่ออีกว่า ในการปลูกต้นไม้ทุกชนิด ผู้ปลูกจำเป็นต้องศึกษาหาข้อมูล เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบทางพันธุกรรมของต้นไม้ที่ปลูกว่ามีข้อดี ข้อเสียอย่างไร และที่สำคัญในเรื่องของศัตรูพืชเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ การเกิดความเสียหายจากศัตรูพืชจึงเป็นเรื่องปกติที่ผู้ปลูกควรรับมือและแก้ไขให้ดีที่สุด

“เราจำเป็นต้องศึกษาพันธุกรรมของเขา เพราะต้นไม้เป็นสิ่งมีชีวิต เขาย่อมต้องการอาหารในการเจริญเติบโต เราต้องเข้าใจธรรมชาติของต้นไม้ว่าเขามีข้อดี ข้อเสียอย่างไร มีศัตรู และศัตรูของพืชเราต้องยอมรับนะครับว่าเป็นเรื่องธรรมดา การปลูกต้นไม้ต้องมีต้นทุนและต้องยอมรับความเป็นจริงว่าต้นไม้ที่เราปลูกต้องมีเสียหายบ้าง เนื่องจากว่ามีโรคแมลงเข้ามารบกวนบ้างครับ”

หากสอบถามในเรื่องของความต้องการทางด้านการตลาด ถือว่าได้รับผลตอบรับเป็นอย่างดี มีกลุ่มลูกค้าที่สนใจเกี่ยวกับไม้ป่าทั่วประเทศต่างเดินทางมาซื้อถึงหน้าสวน รวมถึงมีการสั่งซื้อทางออนไลน์ ผ่านเพจเฟซบุ๊กอีกเป็นจำนวนมาก เรียกได้ว่าใน 1 วัน มีออร์เดอร์เข้ามาอย่างไม่ขาดสาย

ในส่วนของราคาขายต้นมะริดภายในสวนตั้งสินนั้น จะมีราคาที่หลากหลาย ความแตกต่างของราคาขึ้นอยู่กับขนาดของลำต้นของมะริดที่ทางลูกค้าต้องการ ซึ่งมีราคาเริ่มต้นที่ 40 บาท เป็นต้นไป

สำหรับท่านใดที่สนใจเกี่ยวกับไม้ป่าหายากอย่างต้นมะริด สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่เพจเฟซบุ๊ก “ต้นมะริด สวนตั้งสิน” หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมทางเบอร์โทรศัพท์ 089-992-2644