ที่มา	เกษตรในเมือง
ผู้เขียน	องอาจ ตัณฑวณิช อดีตกรรมการสมาคมพฤกษชาติแห่งประเทศไทย
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 10 กันยายน พ.ศ.2566

เศรษฐกิจในยุคนี้นอกจากรายได้ประจำแล้ว รายได้เสริมก็เป็นสิ่งสำคัญ แต่ยังไงก็ให้ขออยู่เป็นรองจากความรักในสิ่งนั้นเช่นการทำการเกษตร ที่เป็นเรื่องไม่ยากนักสำหรับความตั้งใจของแต่ละคน คนที่ทำงานประจำมักอ้างว่าไม่มีเวลาทำการเกษตรเพราะงานที่ทำก็เหนื่อยอยู่แล้ว

การทำงานเกษตรจริงๆ ไม่ต้องมีพื้นความรู้ นอกจากใจรักและการลองผิดลองถูก ซึ่งก็ไม่ได้มีราคาค่างวดอะไรมากมาย แต่มีคนประสบความสำเร็จระดับหนึ่งในการทำเกษตรทั้งๆ ที่ไม่มีความรู้พื้นฐานการเกษตรเลยเยอะแยะ คอลัมน์นี้จากการสัมภาษณ์เกษตรกรผู้ทำเกษตรในเมืองน้อยคนนักที่จบมาสายการเกษตรเป็นที่น่าแปลกใจ

ครูธี และ ครูไก่ หรือ ครูธีรพงษ์ จะโนรัตน์ และ ครูปนัดดา จะโนรัตน์ รับราชการครูที่โรงเรียนภูกระดึงวิทยาคม อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย ก็เป็นเกษตรกรวันหยุดเช่นกัน ครูธีจบปริญญาตรีด้านฟิสิกส์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ทำหน้าที่สอนวิชาฟิสิกส์ ส่วนครูไก่จบคณิตศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเลย สอนวิชาคณิตศาสตร์ ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการเกษตรเลย เนื่องจากมีความรักทางด้านการปลูกต้นไม้ทั้งไม้ดอกไม้ประดับและไม้ผล

ครูไก่ เล่าให้ฟังว่า “รับราชการครูมาประมาณ 22 ปีแล้ว แต่ได้เริ่มทำการเกษตรโดยการปลูกต้นไม้มาเมื่อ 7 ปีก่อน โดยเน้นไม้ผลเป็นหลักเพราะเป็นคนชอบทานผลไม้ ในช่วงแรกก็เก็บเอาไว้ทานเองแต่พอมีจำนวนผลผลิตมากขึ้นก็เริ่มแจกญาติพี่น้อง เพื่อนครู เพื่อนบ้าน รวมถึงไปแจกบุคลากรทางการแพทย์ในท้องถิ่นด้วย”

ตอนเข้าช่วงโควิด-19 ได้มีการลงสื่อออนไลน์เกี่ยวกับผลผลิตจึงทำให้มีผู้สนใจสั่งซื้อทั้งผลผลิตและต้นพันธุ์จึงเห็นช่องทางการมีรายได้เสริม จึงนำต้นไม้ที่แปลกๆ มาปลูกและขยายพันธุ์เอง ทำให้มีรายได้เฉลี่ยเดือนละ 20,000 กว่าบาทในช่วงที่ขายต้นพันธุ์ บนพื้นที่บ้าน 1 ไร่ และสวนอีก 1 ไร่ ทำให้พอมีจำหน่ายต้นพันธุ์ได้

ในช่วงแรกครูไก่ซื้อต้นกล้วยน้ำว้าปากช่องจากศูนย์วิจัยพืชสวนที่ปากช่องเป็นกล้วยเพาะเนื้อเยื่อมา จำนวน 50 ต้น ได้ดูแลแบบประคบประหงมอย่างดี ผลผลิตที่ได้ดีมาก แต่พอปีที่สองหนอนกอระบาดทำให้ผลผลิตมีขนาดลดลง จึงเปลี่ยนเป็นการปลูกกล้วยอย่างอื่นบ้าง กล้วยหอมคาเวนดิช จึงเป็นทางเลือกใหม่ กล้วยหอมคาเวนดิชมีผลคล้ายกล้วยหอมเขียว ปลูก 8 เดือนก็เริ่มให้ผลผลิต ถ้าดูแลให้น้ำปุ๋ยเป็นอย่างดีจะมีความสูงของต้นขนาด 4-5 เมตร ลำต้นเกือบเท่าถังน้ำดื่ม เมื่อมีผลผลิตจะต้องค้ำเครือไว้เนื่องจากมีน้ำหนักมาก ให้เครือสูงสุด 14 หวี หวีละ 30 ผล บางกอให้ผลผลิตถึง 4 เครือพร้อมๆ กัน คุณสมบัติของผลกล้วยคือ เครือจะยาว ผลดก มีผลขนาดใหญ่ รสชาติหวานน้อย เนื้อแน่น ทานตอนท้องว่าแล้วท้องไม่อืดไม่เรอ เพราะมีกลิ่นกำมะถันน้อย เหมาะสำหรับผู้สูงอายุและผู้ควบคุมอาหาร

วิธีปลูกและดูแลรักษา

ขุดหลุมปลูกขนาด กว้างxยาวxลึก 50 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ยอินทรีย์รองก้นหลุม หากกลัวหน่อเปื่อยอาจใช้ปูนขาวโรยร่วมด้วย กลบดินให้แน่น ช่วงฤดูฝนหน่ออาจเปื่อยเพราะน้ำเยอะไป ควรทิ้งหน่อไว้ในที่ร่มให้มีใบสัก 1-2 ใบก่อน รดน้ำช่วงเช้าทุกวันในระยะการปลูกใหม่ เมื่อครบ 1 เดือน ให้ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ปริมาณเล็กน้อยไม่เกิน 1 กำมือ ทุกๆ เดือน ในช่วงประมาณเดือนที่ 5 จะมีหน่อข้างขึ้นมาให้ตัดทิ้ง ประมาณเดือนที่ 9 ต้นแม่จะแทงปลีให้ไว้หน่อข้างๆ 1-2 หน่อ จำนวนหน่อที่เกิดให้ตัดทิ้ง แล้วเพิ่มปริมาณของปุ๋ยขึ้นเรื่อยๆ ตามขนาดของต้น ปุ๋ยอินทรีย์ที่ใช้เป็นปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยค้างคาวผสมปุ๋ยเคมีก็จะทำให้ดินร่วนซุย ต้นกล้วยสามารถดึงปุ๋ยเคมีที่เราใส่ไปใช้ได้ดี ถ้ามีปุ๋ยเสริมทางใบสามารถฉีดพ่นเพิ่มเติมในช่วงเช้าได้ทุกเดือน กรณีปลูกใหม่ไม่ควรให้ปุ๋ยทางใบ ควรให้ต้นมีรากเดินและมีใบ 5-6 ใบก่อน ทำวิธีนี้เราจะได้เครือกล้วยที่สมบูรณ์ผลมีขนาดเท่ากับขวดเครื่องดื่มชูกำลัง

การปลูกกล้วยก็เหมือนการปลูกต้นไม้ทั่วไปต้องมีองค์ประกอบ 3 อย่าง คือ น้ำ ดิน และปุ๋ย กล้วยชอบน้ำกว่าพืชอื่นเพราะลำต้นจะสะสมน้ำไว้ ส่วนดินจะชอบดินร่วน และการให้ปุ๋ยที่ถูกต้องระหว่างปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมีที่เกื้อกูลกัน แต่ละกอควรให้หน่อประมาณ 3-4 หน่อเพื่อให้ผลออกมาสมบูรณ์ ส่วนที่หน่อที่เกิดให้ตัดทิ้งดีกว่าการขุดหน่อในกรณีที่ไม่ต้องการหน่อ การขุดทิ้งจะทำให้กระเทือนรากถึงต้นอื่นในกอ ยิ่งระหว่างที่กล้วยแทงปลี หรือมีผลแล้วไม่ควรขุดหน่อออกเด็ดขาดเพราะจะทำให้การเจริญเติบโตของเครือชะงัก ส่วนปลีกล้วยเมื่อผลออกสุดแล้วควรตัดทิ้ง แต่ไม่นิยมเอาไปทำอาหารเพราะไม่อร่อย

 การบ่มกล้วยหอมคาเวนดิช

กล้วยคาเวนดิชจะเป็นกล้วยที่ต้องตัดมาบ่ม ถ้าปล่อยให้สุกคาต้นผลกล้วยจะดำเหี่ยวและขึ้นราดำ ผิวจะไม่สวย จึงต้องตัดบ่มเมื่อใกล้สุก ดูลักษณะผลกลมไม่เป็นเหลี่ยม อุณหภูมิที่บ่มจะใช้อุณหภูมิประมาณ 20 องศา ในกรณีทำการค้าต้องใช้ห้องเย็น แต่การทำสำหรับบริโภคภายในครัวเรือนไม่มีห้องเย็น จึงต้องหากล่องโฟมใหญ่ โดยตัดกล้วยเป็นผลๆ รองผ้าไว้ที่ก้นกล่องแล้วค่อยเรียงผลกล้วยลงในกล่อง แล้วนำขวดน้ำ 1.5 ลิตรที่ใส่น้ำไว้แล้วแช่ในช่องฟรีซจนเป็นน้ำแข็ง นำมาวางไว้ให้มีความเย็น เปลี่ยนขวดน้ำแข็ง เช้ากับเย็น ใช้เวลาประมาณ 5-7 วันกล้วยจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง กล่องขนาดนี้จะบ่มกล้วยได้ประมาณ 4 หวี ตอนที่ขายกล้วยจะใส่ถุงละ 6 ลูกราคา 20 บาท

ส่วนต้นพันธุ์กล้วยคาเวนดิชจะมีความสูงขนาด 90-120 เซนติเมตร เริ่มมีใบเลี้ยง 4-5 ใบ ราคาหน่อละ 200 บาท ค่าขนส่ง 1-2 หน่อราคา 100 บาท 1 กล่องสามารถใส่ได้ 2 หน่อ นอกจากกล้วยหอมคาเวนดิช ยังมีปลูกหอมทองพันธุ์ต่างๆ เช่น หอมทองปทุม หอมทองท่ายาง กล้วยน้ำว้าดำ กล้วยน้ำว้ายักษ์ กล้วยน้ำว้าเตี้ย กล้วยเล็บมือนาง กล้วยไข่ปลายแหลม ลำต้นไม่สูง กล้วยมีผลเล็ก เปลือกบาง ผลกล้วยมีปลายจุกแหลมเรียงชิดติดกันลักษณะสวยงาม รสชาติอร่อย ขนาดผลละ 1-2 คำ กล้วยสาวกระทืบหอ เป็นกล้วยโบราณเนื้อนุ่มฟู เปลือกหนา รสชาติอร่อย หาทานยาก กล้วยหอมจำปา ผลเรียวยาวผลเล็กเท่านิ้วชี้ ลำต้นไม่สูง ผลสุกมีสีเหลืองเหมือนดอกจำปา เนื้อเหนียวนุ่ม เปลือกบาง หายาก กล้วยหอมยักษ์อินโด ลำต้นสูงใหญ่มากๆ ผลมีขนาดใหญ่มาก 1 หวี น้ำหนักถึง 5-6 กิโลกรัม และผลจะมีขนาดใกล้เคียงกันทุกผล ผลสุกมีสีเหลืองนวลๆ สวยงาม รสชาติดีมาก กล้วยหอมโอกินาว่า ลำต้น ผล เหมือนหอมทองแต่เนื้อเหนียวนุ่ม เปลือกนุ่ม ผลสุกสีเหลืองสวยรสชาติอร่อยมีกลิ่นหอม

ชมพู่สตรอเบอร์รี่ ก็เป็นต้นไม้ที่น่าปลูก ทางสวนได้ตอนกิ่งพันธุ์แล้วนำมาใส่กระถางจนรากเดินดีแล้ว ขายกิ่งละ 150 บาทไม่รวมค่าส่ง รสชาติเนื้อกรอบ ชมพู่ทับทิมจันท์ ส้มโอขาวน้ำผึ้ง มะม่วงสายพันธุ์หายากต่างๆ ก็มีกิ่งพันธุ์จำหน่าย ครูไก่ บอกว่า กิ่งพันธุ์สามารถสร้างรายได้เดือนละสองหมื่นกว่าบาท แต่ไม่ทุกเดือนเพราะบางช่วงไม่สามารถตอนกิ่งได้

หากสนใจเรื่องกล้วยหรือมีปัญหาเรื่องการปลูกกล้วยสามารถติดต่อได้ทางเฟซบุ๊ก : ต้นไม้บ้านโฟกัสนิวตัน by ครูธีครูไก่ ถ้ารอบบ้านมีเนื้อที่เหลือ กล้วยเป็นพืชที่ปลูกง่ายที่สุดสำหรับมือใหม่ หวังว่าท่านคงไม่ปล่อยให้พื้นที่ข้างบ้านว่างเปล่านะครับ