ที่มา	เก็บมาเล่า
ผู้เขียน	การุณย์ มะโนใจ
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ.2567

นายบรรพต ปฐวี หรือ หนานติ้ง (ทางภาคเหนือ เรียกผู้ผ่านการบวชพระว่า “หนาน”) หนุ่มใหญ่แห่งบ้านบัว ตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา มีบทบาทด้านการอนุรักษ์ “กว่าง” ซึ่งเป็นด้วงปีกแข็งชนิดหนึ่ง มี 6 ขา กว่างบางชนิดมีเขา บางชนิดไม่มีเขา กว่างชอบกินน้ำหวานจากอ้อย กว่างบางชนิดไม่นิยมนำมาเลี้ยง บางชนิดนิยมเลี้ยงไว้ดูเล่น เช่น กว่างซาง กว่างงวง กว่างกิ กว่างกิอุ และกว่างอี้หลุ้ม

วงจรชีวิตของกว่าง

กว่างมีวงจรชีวิตประมาณ 1 ปี คือช่วงต้นฤดูฝน ประมาณเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม กว่างทั้งตัวผู้และตัวเมียจะขึ้นมาจากใต้ดิน เพื่อมาผสมพันธุ์และวางไข่ ซึ่งใช้วงจรชีวิตช่วงนี้ประมาณ 4 เดือน พอเข้าในฤดูหนาว กว่างตัวเมียหลังจากผสมพันธุ์ก็จะขุดดินแล้ววางไข่ ส่วนตัวเองก็จะตาย ไข่ก็ฟักเป็นตัวหนอน เป็นดักแด้อาศัยอยู่ใต้ผิวดินจนถึงต้นฤดูฝนก็จะขุดดินขึ้นมาผสมพันธุ์ ดำรงชีวิตสืบลูกหลานต่อไป

ก่อนที่กว่างจะออกมาเป็นตัวเต็มวัย จะผ่านการเป็นหนอนและดักแด้ก ในช่วงดังกล่าวหนานติ้งจะใช้เศษวัสดุเป็นซากพืชเป็นอาหารโดยการกินจนย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยอย่างดีให้กับต้นพืช หนานติ้งชักชวนให้เด็กๆ ในหมู่บ้านออกหากว่าง เพื่อนำไปขายกับนักเล่นกว่าง เพื่อสร้างรายได้ หลังหมดฤดูกาล จะนำมาผสมพันธุ์แล้วปล่อยกว่างกลับคืนสู่ธรรมชาติ และปล่อยลงกองเศษวัสดุการเกษตรเพื่อช่วยย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยใช้ปลูกต้นไม้ได้อย่างวิเศษสุด เมื่อหมู่บ้านเข้าประกวดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงตั้งแต่ต้นจนถึงระดับประเทศ เมื่อ ปี 2553 หนานติ้งเป็นหนึ่งในทีมของหมู่บ้านที่ให้ได้รางวัลถ้วยพระราชทาน