“กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ จ.บุรีรัมย์ ”คว้ารางวัล สถาบันเกษตรกรดีเด่นด้านปศุสัตว์ ประจำปี 2560

การคัดเลือกเกษตรกรด้านปศุสัตว์ประจำปี 2560 ที่ได้เข้ารับพระราชทานโล่รางวัลในพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ในวันที่ 12 พฤษภาคม 2560 ณ บริเวณมณฑลพิธีท้องสนามหลวง ประเภทกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์ คือ กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ จังหวัดบุรีรัมย์ อยู่เลขที่ 185 หมู่ที่ 10 ตำบลแสลงพัน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งกลุ่มเมื่อ ปี พ.ศ.2553 มีสมาชิกแรกตั้ง 12 คน สมาชิกปัจจุบัน 33 คน นายสุรัตน์ อินไธสง เป็นประธานกลุ่ม

นายสัตวแพทย์อภัย สุทธิสังข์ อธิบดีกรมปศุสัตว์ กล่าวถึงกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ จังหวัดบุรีรัมย์ ว่า ปี 2549 เกิดภาวะเศรษฐกิจชลอตัวส่งผลให้ราคาสินค้าเกษตรตกต่ำรวมทั้งราคาโค เกษตรกรที่เลี้ยงโคเป็นอาชีพขาดทุนจากการจำหน่ายไม่คุ้มค่ากับการเลี้ยง จึงจำหน่ายโคทั้งที่ถูกกดราคา เกษตรกรบ้านสี่เหลี่ยมเจริญก็ประสบปัญหานี้เช่นกัน หลายคนทยอยขายแม่โคทิ้งจากความจำเป็นเพื่อนำเงินมาเป็นค่าใช้จ่ายในครอบครัว

ขณะนั้นนายพีระวัฒน์ จันทะสิทธิ์ (ผู้จัดการกลุ่มในปัจจุบัน) มีความคิดที่แตกต่าง โดยการพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส รวบรวมแม่โคไว้ผลิตลูกโคคุณภาพดีเพื่อขุนจำหน่าย โดยได้คำแนะนำและการสนับสนุนจากปศุสัตว์ในพื้นที่ ทำให้เกษตรกรในหมู่บ้านเกิดการเชื่อมั่น จึงรวมตัวกัน 12 คน เดินทางไปศึกษาดูงานเพิ่มเติม เพื่อนำมาพัฒนาแม่พันธุ์จากโคพื้นเมืองเป็นโคลูกผสมพันธุ์ยุโรปซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาด เลี้ยงง่าย โตเร็ว ราคาสูง แต่อย่างไรเกษตรกรก็ยังประสบปัญหาในด้านการตลาด ถูกผูกขาดและเอาเปรียบจากพ่อค้าคนกลาง

นายพีระวัฒน์ จึงได้รวบรวมจัดตั้งกลุ่มผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญขึ้นในวันที่ 27 มีนาคม 2553 มีสมาชิกแรกเริ่ม 12 ราย แม่พันธุ์โค 50 ตัว เป็นต้นทุนในการพัฒนาปรับปรุงสายพันธุ์ เพื่อยกระดับคุณภาพโคเนื้อและเพื่อมีอำนาจต่อรองทางด้านการตลาด โดยมีการวางแผนการผลิต การตลาดให้สอดคล้องกัน สำหรับการตลาดมีการทำข้อตกลงกับบริษัทเอกชน ปัจจุบันกลุ่มผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญมีสมาชิกเพิ่มขึ้นเป็น 33 ราย มีโคเนื้อ 492 ตัว

อธิบดีกรมปศุสัตว์ กล่าวเพิ่มเติมว่า การบริหารจัดการสถาบัน มีคณะกรรมการบริหารกลุ่มที่ชัดเจนและทำกิจกรรมในหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย มีการคัดเลือกคณะกรรมการบริหารกลุ่มฯ โดยใช้การออกเสียงพิจารณาผลงานของบุคคลที่ได้รับการเสนอตัวเป็นกรรมการบริหารกลุ่ม ตำแหน่งต่างๆ พร้อมรับทราบบทบาทหน้าที่และทำกิจกรรมตามหน้าที่ของตนที่ได้รับมอบหมาย

Advertisement

กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ มีผู้บริหารกลุ่มที่มีแนวคิดและทัศนคติที่ดีต่อการรวมกลุ่ม ทำให้สมาชิกเกิดความมั่นใจได้ว่าหากเกษตรกรรวมกลุ่มจะช่วยกันฟันฝ่าอุปสรรคและเกิดความเข้มแข็งขึ้น ที่ทำการกลุ่มเป็นหลักแหล่งชัดเจนและใช้ประโยชน์อย่างสม่ำเสมอ โดยใช้ประชุมประจำเดือน พบปะสังสรรค์ อบรมให้ความรู้ของสมาชิกกลุ่ม ทั้งเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลด้านการเลี้ยงสัตว์และการพบปะพ่อค้าที่มาซื้อโคเนื้อ

กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ กำหนดวัตถุประสงค์และแผนการดำเนินการของกลุ่มอย่างชัดเจน ดำเนินงานตามแผนพัฒนาเป็นขั้นบันได 5 ขั้นประกอบด้วยด้านการปรับปรุงพันธุ์ อาหารและการให้อาหาร การจัดการเลี้ยงดู การป้องกันรักษาโรค และการตลาด กฎระเบียบและข้อบังคับที่ชัดเจนและได้รับการยอมรับจากสมาชิก โดยสมาชิกทุกคนให้ความร่วมมือปฏิบัติตามกฎอย่างเคร่งครัด ประชุมสมาชิกกลุ่มเป็นประจำทุกวันที่ 2 ของเดือน และเปิดโอกาสให้สมาชิกแสดงความคิดเห็น ชี้แจงรายละเอียด กิจกรรมต่างๆ มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้านการเลี้ยงของสมาชิกและภาพรวมของกลุ่มที่เป็นปัจจุบันกรรมการบริหารกลุ่มทำบันทึกข้อมูลของสมาชิกเป็นรายฟาร์ม บันทึกข้อมูลประจำตัวสัตว์ รวมบันทึกข้อมูลรวมของกลุ่มที่เป็นปัจจุบัน

Advertisement

บทบาทและการมีส่วนร่วมของสมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ ร่วมกันวิเคราะห์สภาพปัญหาและกำหนดแนวทางการแก้ไขปัญหาของกลุ่มโดยกลุ่มมีการกำหนดกิจกรรมประเมินตัวเองรายฟาร์ม โดยแต่งตั้งคณะกรรมการประเมิน 10 คน กำหนดตัวชี้วัดในการประเมินและแนวทางในการพัฒนาการเลี้ยงโคเนื้อของสมาชิกแต่ละรายรวมทั้งกำหนดกติกาสำหรับผู้ฝ่าฝืน จัดทำแผนการผลิตที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาด กลุ่มมีการประชุมเพื่อติดตามสภาวะการตลาดเป็นประจำทุกเดือนเพื่อกำหนดแผนการผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด

สมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ ผลิตโคขุนที่ได้ขนาด ส่งจำหน่ายทุกเดือนๆ ละ 20 ตัว ให้ความรู้แก่สมาชิกทั้งดำเนินการเองและร่วมกับหน่วยงานอื่น ที่กลุ่มดำเนินการเองจัดกิจกรรมให้ความรู้อย่างสม่ำเสมอต่อเนื่อง โดยเฉพาะผู้จัดการกลุ่มมีบทบาทอย่างมากในการประสานแหล่งความรู้ต่างๆ ส่วนที่ร่วมกับหน่วยงานอื่น

กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ จัดกิจกรรมให้ความรู้อย่างสม่ำเสมอต่อเนื่อง โดยเฉพาะร่วมกับหน่วยงานต่างๆ หน่วยงานปศุสัตว์ในพื้นที่ ฯลฯ เพื่อสนับสนุนการเลี้ยงโคเนื้อของสมาชิก ผลผลิตด้านปศุสัตว์ของกลุ่มที่แสดงให้เห็นถึงการเพิ่มผลผลิต การเพิ่มมูลค่าให้แก่สมาชิกของกลุ่ม การผลิตลูกโคต้นน้ำและโคกลางน้ำ เพื่อส่งโรงฆ่า การแปรรูปผลิตภัณฑ์ทั้งจากเครือข่ายโดยเป็นผลิตภัณฑ์เนื้อในรูปแบบต่างๆ
กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ มีสมาชิกต้นแบบหรือเป็นตัวอย่างในด้านการผลิต การแปรรูปหรือการตลาดที่สมาชิกนำไปเป็นต้นแบบ ความมั่นคงและฐานะทางเศรษฐกิจของสถาบัน กิจกรรมเพื่อส่งเสริมการเพิ่มทุนหรือทรัพย์สินของกลุ่ม กลุ่มมีกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการเพิ่มทุนหรือทรัพย์สินของกลุ่ม อาทิ กองทุนจากสมาชิกรายเดือน กองทุนอาหารสัตว์ กองทุนปุ๋ยคอก ระบบการทำบัญชี การตรวจสอบและรายงานบัญชีต่อที่ประชุมกลุ่มประจำทุกเดือน

ทุนดำเนินการและทรัพย์สินของกลุ่มเพิ่มขึ้น ประกอบด้วยโรงเก็บอาหารข้น/หยาบ โรงมันหมักยีสต์ เก้าอี้ และเครื่องสับหญ้า การแบ่งปันผลประโยชน์ที่เกิดจากการบริหารทุนดำเนินการของกลุ่มให้สมาชิกอย่างยุติธรรม กลุ่มมีการรวมหุ้นของสมาชิกและมีกิจกรรมส่งเสริมการเพิ่มเงินทุนของกลุ่มโดยสมาชิกมีส่วนร่วม มีการจัดทำบัญชี การตรวจสอบและรายงานบัญชีต่อที่ประชุมของกลุ่ม กลุ่มมีการบริหารเงินทุนเพื่อให้เกิดความมั่นคง อาทิ หุ้นรายเดือน หุ้นอาหารสัตว์ หุ้นอาหารสำหรับซื้ออาหารข้นและอาหารหยาบ การรักษาสัตว์ ขายหรือให้บริการแก่สมาชิกและบุคคลภายนอกเพื่อให้เกิดผลกำไร และหุ้นกลุ่มแม่บ้าน จากการดำเนินการทำให้กลุ่มมีรายได้จากการเลี้ยงโคเนื้ออย่างต่อเนื่อง

“ กิจกรรมด้านสาธารณประโยชน์ กิจกรรมที่แสดงให้เห็นถึงความร่วมมือหรือเชื่อมโยงกับกลุ่มหรือเครือข่ายอื่น กลุ่มมีกิจกรรมที่ได้รับความร่วมมือจากสมาชิกทำให้กิจกรรมบรรลุผลได้ตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมของกลุ่ม หรือกิจกรรมจากหน่วยงานอื่นที่สมาชิกจะต้องเข้าร่วม

กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ มีกิจกรรมสังสรรค์ร่วมกันประจำปี การนำสมาชิกเข้าร่วมกิจกรรมหรือทำประโยชน์ต่อสาธารณะชน ชุมชน ร่วมศึกษาวิจัยกับมหาวิทยาลัย อาทิ โครงการวิจัยการพัฒนาการประกอบอาชีพเลี้ยงโคขุนผสมผสานการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น กรณีศึกษา กลุ่มผู้เลี้ยงโคขุนบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ ตำบลแสลงพัน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฎบุรีรัมย์ โครงการวิจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของการประกอบอาชีพการเลี้ยงโคเนื้อของเกษตรกรและความเข้มแข็งของกลุ่มโคเนื้อ จังหวัดบุรีรัมย์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฎบุรีรัมย์ ร่วมโครงการกับองค์การบริหารส่วนตำบลแสลงพัน โครงการอบรมและพัฒนาการเลี้ยงโคเนื้อตำบลแสลงพัน โครงการฝึกอบรมและส่งเสริมเพื่อการพัฒนาการเลี้ยงโคเนื้อ และโครงการฝึกอบรมและส่งเสริมเพื่อการพัฒนาการเลี้ยงโคเนื้อ สถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย โครงการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ กิจกรรมเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

สมาชิกได้เข้าร่วมกิจกรรมการพัฒนาหมู่บ้านในวันสำคัญต่างๆ อย่างสม่ำเสมอ สมาชิกเข้าร่วมโครงการผลิตข้าวอินทรีย์ ข้าว GAP สมาชิกได้จัดกิจกรรมร่วมกับโรงเรียน เพื่อส่งเสริมให้เด็กนักเรียนมีความรักในอาชีพเกษตรกรผ่านกิจกรรมวาดภาพระบายสี สมาชิกกลุ่มร่วมลด ละ เลิก การใช้สารเคมีในนาข้าว โดยการขึ้นทะเบียนกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวบ้านสี่เหลี่ยมเจริญ สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ กลุ่มโครงการพิเศษ กรมปศุสัตว์ โทร. 0 – 2653 – 4477