ชาวสวนคลองจินดา : กลุ่มเกษตรกรอินดี้ กับการเฟ้นหาตลาดอินทรีย์ด้วยงานวิจัย

เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 2561  ที่ผ่านมา 3 ภาคีเครือข่าย อย่างสำนักงานอุทยานการเรียนรู้ TK park ศูนย์อบรมบ้านสวนเรียนรู้ Organic Way และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)  ได้ร่วมกันจัดนิทรรศการ “ชีวิตดี๊ดี วิถีสวนครัว” ณ ลานสานฝัน อุทยานการเรียนรู้ TK park ชั้น 8 Dazzle Zone ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ เพื่อให้ผู้บริโภคตระหนักถึงประโยชน์ของการปลูกผักสวนครัวรับประทานเอง ที่ช่วยให้ประหยัดรายจ่าย และมั่นใจกับอาหารที่ปลอดภัย ปลอดสารเคมี ผ่านการจัดกิจกรรมเวิร์กช็อปสร้างการเรียนรู้และนิทรรศการภายในงาน

“โรงเรียนชาวสวนคลองจินดา” ต.คลองจินดา อ.สามพราน จ.นครปฐม เป็น 1 ในกลุ่มเกษตรกรที่ได้เดินทางมาจัดจำหน่ายสินค้าเกษตรอินทรีย์ในงาน  นางชุติมา น้อยนารถ แกนนำกลุ่มเกษตรกร ได้บอกเล่าถึงที่มาที่ไปถึงการใช้การวิจัยเข้ามาแก้ปัญหาในการจำหน่ายสินค้าเกษตรว่า แต่เดิม ตั้งแต่ ปี 2544  เกษตรกรในพื้นที่คลองจินดา ได้รวมตัวกันเป็นกลุ่มเกษตรกรกว่า 20 หลังคาเรือน เพื่อหาแนวทางการจัดจำหน่ายสินค้า ในส่วนของการผลิตนั้น พวกเราไม่มีปัญหาด้านการผลิต เพราะแต่ละครัวเรือนต่างมีพื้นเพและประสบการการทำการเกษตรมาอย่างยาวนาน  โดยในส่วนของผักอินทรีย์นั้นทางกลุ่มจะเจาะผลิตพืชผักที่แตกต่างกลุ่มเกษตรกรอื่น เพราะเราไม่ได้ปลูกผักสวนครัว แต่ปลูกผักพื้นบ้าน อาทิ บวบ อัญชัน ฯลฯ จึงทำให้สินค้าของเราแตกต่าง พอมาในช่วงกลางปี 2545 ทางกลุ่มได้ทำวิจัยภายใต้โครงการ “ศึกษาความเหมาะสมของรูปแบบการตลาดของกลุ่มเกษตรยั่งยืนตำบลคลองจินดา” ที่ได้รับการสนับสนุนจากฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น สกว.  โดยโจทย์ในการทำวิจัยตอนนั้น คือการมองหาตลาดที่ตรงกลุ่มเป้าหมาย การขายของให้ถูกกลุ่มคน ผลการวิจัย ทำให้ค้นพบว่า กลุ่มเป้าหมายที่เราต้องการคือ กลุ่มชนชั้นกลางที่รักสุขภาพ ต้องการรับประทานพืชผักที่มีความหลากหลาย เราค้นพบว่า เราปลูกอย่างเดียวไม่ได้ ต้องแปรรูปและจำหน่ายสินค้าของเราด้วย โดยการทำตลาดนั้นแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ 1.การเปิดตลาดถาวรตามหน่วยงานต่างๆ โดยมีการเข้าไปเจรจาโดยตรง อาทิ ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยมหิดล และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ฯลฯ และแบบที่ 2 คือการทำตลาดเคลื่อนที่ ที่เราจะไปออกบู๊ธแสดงสินค้าตามตลาดสุขภาพ ที่เจาะกลุ่มลูกค้าที่เราต้องการโดยตรง อาทิ ตลาดสุขใจ โรงแรมสามพรานริเวอร์ไซด์ จ.นครปฐม และงานอีเวนท์อื่นๆ ซึ่งได้รับข้อมูล ความช่วยเหลือจากภาคีเครือข่ายกรีน อีเวนท์ (Green event) ที่สนใจในด้านออร์แกนิกและสุขภาพเหมือนกัน หลังการทำวิจัยจบ ส่งผลให้เกิดความเข้มแข็งของกลุ่ม 3 ด้าน คือ 1) สมาชิกกลุ่มที่เน้นรูปแบบการผลิต “พืชสวน” เกษตรอินทรีย์ 2) เครือข่ายลูกค้ารองรับผลผลิตและสถานที่จำหน่ายประจำทุกอาทิตย์ และ 3) การพัฒนากลุ่มเป็นศูนย์เรียนรู้เปิดให้เครือข่ายภายนอกเข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในชื่อ “โรงเรียนชาวสวนคลองจินดา”

โดยในส่วนของ โรงเรียนชาวสวนคลองจินดา จะเปิดรับเฉพาะกลุ่มผู้เรียนรู้ที่สนใจองค์ความรู้และศาสตร์ในการเกษตรอย่างจริงจัง โดยไม่เน้นนักท่องเที่ยวที่เข้ามาท่องเที่ยวเชิงเกษตรกรรม เพราะไม่ตรงกับเป้าประสงค์ของกลุ่ม เนื่องจากโรงเรียนที่เน้นพัฒนาและถ่ายทอดความรู้ทางการเกษตรมากกว่าการท่องเที่ยว โดยที่ผ่านมาจะเป็นการเปิดอบรมในช่วงวันหยุดเสาร์ – อาทิตย์ แบบไปเช้า – เย็นกลับ เพื่อไม่ให้ระยะเวลาอบรมกระทบกับเวลาหลักในการทำสวน

สำหรับในส่วนของอาหารที่จัดจำหน่ายเราจะเน้นเมนูสุขภาพ  คือเจ้าของสวนเป็นผู้ผลิตเอง ทำให้นอกจากจะจำหน่ายอาหารให้กับผู้บริโภคโดยตรงแล้ว ยังเป็นการสื่อสารองค์ความรู้ที่ถูกต้องด้านนี้ได้โดยตรงด้วย โดยเมนูอาหารที่ได้รับความสนใจจากลูกค้าเป็นพิเศษ คือ “ส้มตำธรรมชาติ” ที่เป็นเมนูส้มตำฟิวชั่น เติมพืชผักที่แตกต่างลงไปจากส้มตำที่เราคุ้นชิน เช่น ใส่ผักชีฝรั่ง ดอกอัญชัน บวบ ฯลฯ ซึ่งผักทุกชนิดล้วนเป็นผักที่กลุ่มเกษตรกรชาวสวนคลองจินดาปลูกเอง

โรงเรียนชาวสวนคลองจินดา นับเป็นกลุ่มตัวอย่างของกลุ่มเกษตรกรไทยยุคใหม่ ที่ค้นหาแนวทางในอาชีพของตนมากกว่าในส่วนของการผลิต เพราะมองในส่วนของตลาดและกลุ่มเป้าหมายที่ตรงจุด เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในการทำการเกษตรของตนท่ามกลางโลกที่การทำการเกษตรปลี่ยนแปลงไป สำหรับผู้สนใจ ร่วมพูดคุยถึงบทเรียนความสำเร็จของการทำการเกษตรอินทรีย์อย่างยั่งยืน ช็อปปิงพืชผักปลอดภัย รวมถึงร่วมกิจกรรมอื่นๆ อาทิ การ workshop กิจกรรมการเรียนรู้ ที่เปิดประตูสู่การทำเกษตรอย่างง่าย สไตล์คนเมืองที่จัดขึ้น ได้อีกในวันที่ 16-17 มิถุนายน 2561 เวลา 11.00 – 17.00 น. นี้ ณ ลานสานฝัน อุทยานการเรียนรู้ TK park ชั้น 8 ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มได้ที่ โรงเรียนชาวสวนคลองจินดา โทร.081-736-5049