| ผู้เขียน | พัฒนา นรมาศ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ได้ฟังเพลง “อีสานบ้านเฮา” ที่ขึ้นต้นว่า หอมดอกผักกะแยง ยามฟ้าแดงค่ำลงมา แอ๊บแอ๊บเขียดจะนา ร้องยามฟ้าฮ้อนหวนหวน เขียดโม้เขียดขาคำ เหมือนหมอลำพากินม่วน เมฆดำลอยปั่นป่วน ฝนตกมาสู่อีสานฯ ทำให้คิดถึงผักแขยงที่อยู่ในแกงฟักทองส่งกลิ่นหอมโชยมา แล้วยังคิดไปถึงต้นสดที่นำมากินกับลาบ น้ำตก หรือแหนมเนือง ทั้งรสชาติ กลิ่นหอมของผักแขยงมันช่วยเติมเต็มความอร่อยให้เจริญอาหารได้สุดยอดมาก ผักแขยงปลูกได้ทั้งแบบสวนครัวและในเชิงการค้า ที่ทำให้ผู้ปลูกมีรายได้มั่นคง ผักแขยงเป็นผักอินทรีย์ปลอดภัยที่ให้คุณค่าทางโภชนาการสูงและน่าสนใจ วันนี้จึงนำเรื่อง แขยง ผักอินทรีย์ พื้นที่ปลูกครึ่งงาน ขายได้เงินกว่าหมื่นบาท มาบอกเล่าสู่กัน
คุณลุงโชติ สายด้วง ประธานกลุ่มปลูกผักปลอดสารพิษ เล่าให้ฟังว่า ทำนาเป็นอาชีพหลัก พื้นที่ 35 ไร่ ปลูกข้าวพันธุ์ กข 7 ได้ผลผลิต 80-90 ถัง ต่อไร่ นำออกขาย 7,600-7,700 บาท ต่อเกวียน ราคาถูกหรือแพงขึ้นอยู่กับกลไกตลาด การทำนาใช้ต้นทุนการผลิตเฉลี่ยอยู่ที่ 4,000-4,500 บาท ต่อไร่
เมื่อปี 2555 มีพ่อค้าเข้ามาซื้อผลผลิตการการเกษตรในพื้นที่ หมู่ที่ 5 ตำบลสิงหนาท อำเภอลาดบัวหลวง ได้ถามว่า มีใครปลูกผักแขยงบ้าง? จะซื้อไปขายที่ตลาด เพื่อนๆ เกษตรกรเห็นว่าเป็นช่องสร้างรายได้ จึงรวมกลุ่มกัน 5 คน แล้วจัดพื้นที่ของตนเอง เฉลี่ยคนละ 1 งาน ปลูกผักแขยงขาย ทำให้ทุกวันนี้มีรายได้หนึ่งหมื่นกว่าบาทต่อเดือน
ผักแขยง เป็นวัชพืชชนิดหนึ่งที่พบได้ในแปลงนา ทั้งต้นมีกลิ่นหอมฉุน เผ็ดร้อน จัดเป็นผักสดกินกับน้ำพริกปลาร้า ลาบ น้ำตก ไส้อั่ว หรือใส่ในแกงอ่อม แกงฟักหรือแกงฟักทองก็ได้รับคุณค่าทางโภชนาการสูง
การปลูกผักแขยง เป็นการปลูกครั้งเดียวที่มีอายุการเก็บเกี่ยวยาวนาน เพราะหลังจากตัดเก็บ ตอของต้นผักแขยงจะแตกยอดและเจริญเติบโตขึ้นมาใหม่ พร้อมให้ตัดเก็บขายและมีรายได้ทุกวันตลอดปี
คุณลุงโชติ เล่าให้ฟังอีกว่า ได้ปลูกผักแขยง พื้นที่ครึ่งงาน ปลูกครั้งเดียวจะตัดเก็บได้ยาวนานแบบไม่มีกำหนดระยะเวลา
ลักษณะ …ต้นผักแขยงเป็นไม้ล้มลุกเนื้ออ่อน เป็นวัชพืชในนาข้าว ลำต้นเรียวกลมกลวงอวบน้ำมีขน ลำต้นตั้งตรงและเป็นข้อๆ มีความสูง 20-70 เซนติเมตร แตกรากออกจากข้อของลำต้น เมื่อหักต้นและใบจะมีกลิ่นหอมฉุนและเผ็ดร้อน ออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนกันยายน เจริญเติบโตได้ดีในดินชื้นแฉะ มักขึ้นตามริมคูหรือคันนา แหล่งที่มีน้ำขังเล็กน้อยหรือพื้นที่ชุ่มชื้น ขยายพันธุ์ปลูกด้วยเมล็ดหรือใช้ส่วนของลำต้นผักแขยงที่สมบูรณ์
ใบ …ผักแขยงออกเป็นใบเดี่ยว เรียงตรงกันข้ามเป็นคู่ตามข้อตลอดลำต้น ลักษณะใบเป็นรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบห่อติดลำต้น ส่วนขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย มีขนาดกว้าง 3-15 มิลลิเมตร และยาว 1-5 เซนติเมตร แผ่นใบสีเขียว เส้นใบเป็นแบบขนนก ไม่มีก้านใบ
ดอก …ผักแขยงออกเป็นดอกเดี่ยวตามซอกใบ ออกเป็นช่อกระจายตรงส่วนยอดของต้น ลักษณะดอกเป็นรูปกรวย ยาวประมาณ 0.5 นิ้ว ปลายบานเล็กน้อย ออกเป็นกลีบ 4 กลีบ มีสีแดง สีชมพู สีม่วงอ่อน หรือสีขาว ยาว 1-1.3 เซนติเมตร ก้านที่ชูเกสรเพศผู้ที่ส่วนปลายจะพองออก ก้านที่ชูเกสรเพศเมียจะสั้นและแยกเป็น 2 แฉก
การเตรียมแปลงและปลูก …เตรียมดินปลูกเช่นเดียวกับการเตรียมดินทำนาด้วยการไถดะ ไถแปรและไถพรวน จากนั้นได้คัดเลือกต้นกล้าผักแขยงที่แข็งแรงสมบูรณ์ มี 3-5 ข้อ นำมาปักชำลงบนแปลงให้มีระยะชิดกันมากๆ จะทำให้มีการแตกกอกระจายเจริญเติบโตได้ทั่วพื้นที่แปลง
การปฏิบัติดูแลบำรุงรักษา
การใส่ปุ๋ย …หลังจากปลูก 7-10 วัน ให้ใส่ปุ๋ย สูตร 18-18-18 อัตราละ 2 กิโลกรัม และใส่ปุ๋ย ครั้งที่ 2 เมื่อต้นผักแขยงเริ่มแตกยอด ให้ใส่ปุ๋ย สูตร 46-0-0 อัตรา 2 กิโลกรัม หว่านปุ๋ยให้กระจายทั่วแปลง
การให้น้ำ …หลังการปลูกได้ปล่อยน้ำเข้าแปลง จากนั้น 3-4 วัน น้ำจะเริ่มแห้ง ก็ให้ปล่อยน้ำเข้าไปใหม่ เป็นวิธีการที่ช่วยทำให้ต้นผักแขยงได้รับน้ำและได้รับความชุ่มชื้นพอเพียงที่ทำให้มีการเจริญเติบโตเร็ว
หลังจากปลูก 30 วัน ต้นผักแขยงที่ได้ปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาก็เจริญเติบโตมียอดสวยงาม ก็ตัดเก็บ หลังการตัดเก็บตอของต้นผักแขยงไว้ก็จะแตกต้นและเจริญเติบโตออกมาใหม่พร้อมให้ตัดเก็บในครั้งต่อไป
การตากแห้ง …เป็นการยืดอายุผลผลิตด้วยการจัดต้นผักแขยงสดไปวางบนกระด้งหรือตะแกรงนำไปตาก 1-2 แดด ให้แห้งแล้วจัดเก็บใส่ไว้ในถุงพลาสติก หรือจะมัดที่โคนต้นผักแขยงสดแล้วนำไปแขวนผึ่งลมให้แห้ง ต้นผักแขยงที่ตากแห้งก็จะยังคงรสชาติและกลิ่นหอมไว้เหมือนเดิม เป็นการถนอมผลผลิต (อาหาร) เพื่อเก็บไว้กินแบบยาวนาน
คุณลุงโชติ ประธานกลุ่มปลูกผักปลอดสารพิษ เล่าให้ฟังในท้ายนี้ว่า เมื่อต้นผักแขยงเจริญเติบโตสมบูรณ์ ทุกวันได้ตัดเก็บผักแขยงเตรียมไว้ให้กับพ่อค้าที่เข้ามารับซื้อ
การตัดเก็บ …เมื่อต้นผักแขยงเจริญเติบโต ได้ลงแปลงพร้อมกับเคียวเกี่ยวข้าวหรือมีดคมและภาชนะใส่ผัก วิธีตัดเก็บ ได้ตัดที่บริเวณโคนต้น สูงเหนือผิวดิน จัดวางใส่ในภาชนะ ส่วนตอต้นที่เหลืออยู่ก็จะแตกยอดและเจริญเติบโตกระทั่งได้ต้นใหม่ที่สมบูรณ์เมื่ออายุได้ 30 วัน ก็ตัดเก็บอีกรอบ โดยไม่ต้องปลูกใหม่ พื้นที่ปลูกครึ่งงานจะตัดเก็บผักแขยงได้ 100-150 กิโลกรัม ต่อครั้ง โดยพ่อค้าคนกลางจะเข้ามารับซื้อทุกวัน ราคา 30-35 บาท ต่อกิโลกรัม ทำให้มีรายได้ 3,000-4,500 บาทหรือ 3,500-5,250 บาท ต่อครั้ง เป็นรายได้พอเพียงให้สามารถยังชีพได้ด้วยความมั่นคง และผลผลิตผักแขยงอินทรีย์ส่วนหนึ่งพ่อค้าได้จัดการนำส่งขายต่างประเทศด้วย
จากเรื่องราว แขยง ผักอินทรีย์ พื้นที่ปลูกครึ่งงาน ขายได้เงินกว่าหมื่นบาท เป็นพืชอายุสั้นใช้น้ำน้อยที่ให้ผลตอบแทนคุ้มทุน มีตลาดรองรับ ปลูกเป็นงานหลักหรืองานเสริมก็มั่นคง สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณลุงโชติ สายด้วง ประธานกลุ่มปลูกผักปลอดสารพิษ 51 หมู่ที่ 5 ตำบลสิงหนาท อำเภอลาดบัวหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โทร. 081-267-6989 หรือ โทร. 081-848-2585 ก็ได้ครับ
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก วันจันทร์ที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2564
สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิ้ง https://shorturl.asia/0zJwQ 📲- Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354
