| ที่มา | บันทึกไว้เป็นเกียรติ |
|---|---|
| ผู้เขียน | ทวีศักดิ์ ชัยเรืองยศ |
| เผยแพร่ |
จ.อ. สิทธิเดช อ่องเภา เจ้าของ “บ้านสวนจ่ามด” ตำบลท่าบัว อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตร โทร. 083-535-4559, 080-099-9361 หรือผ่านช่องทาง เฟซบุ๊ก “มะนาวคาเวียร์ บ้านสวนจ่ามด” อธิบายการดูแลรักษาต้นมะนาวนิ้วมือ การใส่ปุ๋ยในช่วงแรก ก็เน้นการใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ใส่ร่วมกับปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น สูตร 15-15-15, 16-16-16 หรือบวกปุ๋ยสูตรตัวหน้าเล็กน้อยในบางครั้ง เช่น สูตร 46-0-0, 30-0-0, 15-0-0 เพื่อกระตุ้นการแตกใบอ่อน พอต้นได้อายุ 1 ปีครึ่ง ต้นมีความพร้อมที่เริ่มจะออกดอกและติดผล ก็จะเปลี่ยนใส่ปุ๋ย สูตร 8-24-24 เพื่อเป็นการสะสมอาหารให้กับต้นมะนาวนิ้วมือ เพิ่มความสมบูรณ์ให้กับต้นมะนาวนิ้วมือก่อนการออกดอก
หลังการออกดอกและติดผลก็จะกลับมาใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ เพื่อบำรุงผลเพิ่มความสมบูรณ์ให้กับต้น โดยการใส่ปุ๋ยจะเน้นการใส่ปริมาณน้อยแต่บ่อยครั้ง เช่น ใส่ปุ๋ยให้เดือนละ 1 ครั้ง นั่นเอง ส่วนปุ๋ยและฮอร์โมนทางใบก็ช่วยเสริมความสมบูรณ์ให้ต้นเจริญเติบโตและมีความสมบูรณ์ โดยปุ๋ยทางใบก็ใช้สูตรให้สอดคล้องกับปุ๋ยทางดิน เช่น ใช้ปุ๋ยทางใบ สูตรเสมอยืนพื้นสลับกับปุ๋ยทางใบที่มีสูตรตัวหน้าสูง เช่น 12-12-12, 18-6-6, 30-0-0 เป็นต้น ส่วนช่วงการสะสมอาหารก่อนมะนาวนิ้วมือจะออกดอก ก็ฉีดพ่นปุ๋ยทางใบที่ชาวสวนมะนาวนิยมใช้ คือ ปุ๋ยสูตร 0-52-34 ในการฉีดสะสมอาหารเพียง 2-3 ครั้ง ห่างกัน 5-7 วัน แต่เมื่อเห็นว่ามะนาวจะเริ่มออกดอก ก็จะปรับมาใช้ปุ๋ยทางใบที่มีปุ๋ยสูตรตัวหน้าเล็กน้อย เพื่อกระตุ้นให้การออกดอกดีขึ้น เช่น ปุ๋ยทางใบ สูตร 10-52-17, 5-20-25 ฉีดพ่น 2-3 ครั้ง เพื่อช่วยเปิดตาดอกให้มะนาวนิ้วมือออกดอกดีและสม่ำเสมอมากขึ้น
ส่วนฮอร์โมนที่จะเสริมช่วยคือ สังกะสี โดยพืชตระกูลส้มและมะนาวมักจะขาดธาตุสังกะสีได้ง่าย ควรฉีดพ่นให้สม่ำเสมออย่างน้อยเดือนละ 1-2 ครั้ง แคลเซียม โบรอน จะช่วยในการผสมดอกมะนาวเป็นไปได้ด้วยดีขึ้น ส่งเสริมการออกดอกติดผลดีขึ้น
“มะนาวนิ้วมือ” ตั้งแต่ออกดอกจนเก็บเกี่ยวผลได้ จะใช้ระยะเวลาเฉลี่ยประมาณ 5 เดือนครึ่ง ถึง 6 เดือน ซึ่งจากการสังเกตพบว่า มะนาวนิ้วมือเกือบทุกสายพันธุ์ที่ปลูกไว้จะใช้ระยะเวลาประมาณนี้ อาจจะเก็บได้ก่อนก็ได้ แต่นั้นต้องดูหลายๆ อย่างประกอบ เช่น สังเกตผิวมะนาวนิ้วมือจะต้องมีความตึง ผิวเรียบ ผิวไม่ขรุขระ แสดงว่ามะนาวจะเป็นระยะที่เหมาะกับการเก็บเกี่ยว เมื่อผ่ามาจะพบว่า เนื้อหรือกุ้งข้างในจะมีลักษณะเต่งกลม สวยเหมือนไข่ปลา ไม่ลีบ ส่วนสีเนื้อหรือสีกุ้งของมะนาวนิ้วมือจะสีสวยในระดับหนึ่ง
แต่ถ้าผลมะนาวนิ้วมือที่ติดผลและเก็บเกี่ยวได้ในช่วงอากาศเย็นหรือหน้าหนาว สีเนื้อในหรือกุ้งมะนาวนิ้วมือจะมีสีเข้ม สวยกว่าปกติที่เก็บเกี่ยวในช่วงเวลาอื่นอย่างเห็นได้ชัด แต่ก็ไม่ได้เป็นอุปสรรคในเรื่องของการนำไปจำหน่ายอะไร เนื่องจากผลผลิตมะนาวนิ้วมือในตลาดบ้านเราถือได้ว่ามีปริมาณน้อยมากๆ ยังไม่เพียงพอต่อการใช้หรือความต้องการของลูกค้า ซึ่งปัจจุบันมีลูกค้าสอบถามมาจำนวนมาก ทั้งร้านอาหาร โรงแรม ห้างสรรพสินค้า แต่ปริมาณการผลิตก็ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ ไม่สามารถตอบรับออเดอร์ลูกค้าได้ตามที่เขาต้องการ
โดยตอนนี้ก็จะมีร้านอาหารและโรงแรมชั้นนำ ติดต่อซื้อเป็นประจำเพื่อนำไปประกอบอาหาร จากที่สอบถามมาแล้ว นอกจากความเปรี้ยวและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ของมะนาวนิ้วมือ ทำให้อาหารมีรสชาติที่แตกต่างจากการใช้มะนาว แถมยังการที่มีเนื้อหรือกุ้งที่เป็นเม็ดๆ คล้ายไข่ปลา ยังคงทำให้เกิดรสสัมผัสที่แปลกแก่คนรับประทาน จานอาหารมีสีสันดึงดูดใจเป็นอย่างมาก ซึ่งวิธีใช้มะนาวนิ้วมือนั้นจะขูดเนื้อหรือบีบผลเนื้อออกจากผล นำมาคลุกเคล้าหรือวางประดับหน้าอาหาร เวลาเคี้ยวจะแตกในปาก คล้ายกินไข่ปลาคาเวียร์ รสชาติเปรี้ยว เหมือนมะนาวทั่วไป แต่มะนาวนิ้วมือมีกลิ่นหอมคล้ายมะนาวแป้นผสมเลมอน
ราคาซื้อขายมะนาวนิ้วมือนั้น จำหน่ายออกจากสวนตอนนี้ กิโลกรัมละ 2,000 บาท ซึ่งเป็นการขายแบบคละขนาดและคละสายพันธุ์ เนื่องจากผลผลิตมีไม่มากพอในแต่ละสายพันธุ์นั่นเอง อีกอย่างลูกค้าก็รับได้ในเงื่อนไขนี้ แต่ตอนจัดส่งก็จะพยายามแยกสายพันธุ์มะนาวนิ้วมือให้ลูกค้าอีกครั้งหนึ่ง เพื่อสะดวกต่อลูกค้านำไปใช้ จะได้ทราบเบื้องต้นว่า มะนาวที่จะนำไปใช้หรือนำไปปรุงอาหารข้างในมีสีอะไร เช่น สีแดง สีเขียว สีชมพู สีขาว เป็นต้น
เพราะเท่าที่ทราบข้อมูลจากลูกค้าที่นำมะนาวนิ้วมือไปประกอบอาหาร จะรับประทานกับอาหารทะเลซีฟู้ด นำไปตกแต่งจัดจานอาหารเป็นส่วนใหญ่ รวมถึงนำไปใส่ในค็อกเทลหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ตอนนี้เร่งปลูกมะนาวนิ้วมือสายพันธุ์ที่มั่นใจให้มีจำนวนต้นมากขึ้น อย่างที่บอกอันดับแรก เพื่อให้ผลผลิตมีป้อนตลาดอย่างต่อเนื่องและมีจำนวนในการส่ง อย่างห้างสรรพสินค้าติดต่อเข้ามาพอสมควร แต่ด้วยจำนวนผลผลิตไม่มากพอและไม่มีความต่อเนื่อง ที่สวนจึงยังไม่สามารถตอบรับความต้องการของทางห้างสรรพสินค้าได้
การขยายพันธุ์ สามารถทำได้ด้วยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ติดตา หรือเสียบยอด ตามถนัดของแต่ละคน เนื่องจากเป็นพืชที่ขยายพันธุ์ได้หลากหลายรูปแบบ วิธีการขยายพันธุ์มะนาวนิ้วมือทำได้ไม่ยาก แม้จะเป็นมือใหม่ในการเริ่มต้นขยายพันธุ์พืชก็สามารถทำได้ โดยเน้นการทำบ่อยๆ ฝึกบ่อยๆ ก็จะเกิดความชำนาญเอง เริ่มจากการเสียบยอดจากพันธุ์ไม้อื่นๆ ต้นตอที่นำมาใช้เปลี่ยนยอด เช่น ต้นส้มโอ ต้นมะนาว มะกรูด ส้มนอก เป็นต้น แต่ที่สวนจ่ามด เลือกใช้ต้นตอของส้มโอ เนื่องจากหาต้นตอได้ง่าย ราคาไม่แพง หรือแม้จะนำเมล็ดมาเพาะเองก็ไม่ยุ่งยาก เพราะเมล็ดส้มโอมีอัตราการงอกดี มีการเจริญเติบโตที่ดี แผลต้นตอส้มโอสามารถรับได้ดีกับยอดมะนาวนิ้วมืออีกด้วย ในเรื่องของการเจริญเติบโตก็เป็นไปได้ดี
สำหรับวิธีการเสียบกิ่งมะนาวนิ้วมือบนตอส้มโอ มีดังนี้ เลือกกิ่งมะนาวนิ้วมือและตอส้มโอที่มีขนาดใกล้เคียงกัน หรือต้นตอส้มโอใหญ่กว่าเล็กน้อยได้ โดยกิ่งมะนาวและตอส้มโอที่จะนำมาเสียบกันนั้น ต้องมีลักษณะที่ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป เพื่อให้เนื้อเยื่อสามารถผสานกันได้ดี ใช้กรรไกรตัดต้นตอส้มโอให้มีความสูงที่พอเหมาะ ประมาณ 10-20 เซนติเมตร แล้วใช้คัตเตอร์ผ่าตรงกลางต้นตอส้มโอให้ลึกประมาณ 1-2 นิ้ว และเฉือนกิ่งมะนาวทั้งสองข้างเฉียงลง ให้เป็นปากฉลาม ยาวประมาณ 1 นิ้ว นำกิ่งมะนาวนิ้วมือเสียบลงบนตอส้มโอให้เปลือกและเนื้อสัมผัสกันพอดี และพันกิ่งด้วยเทปพันธุ์กิ่ง โดยให้พันระหว่างกิ่งพันธุ์มะนาวกับตอส้มโอ เพื่อให้ยึดแนบกันแน่น
จากนั้น นำต้นมะนาวที่เสียบบนตอส้มโอใส่ถุงพลาสติกใบใหญ่ และปิดปากถุงให้แน่นด้วยเชือกฟางเก็บไว้ในที่ร่ม ระยะเวลาในการอบกิ่งพันธุ์ประมาณ 25 วัน ถึง 1 เดือน (ทั้งนี้ระยะเวลาในการอบกิ่งพันธุ์จะต้องขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศด้วย ซึ่งจะใช้ระยะเวลาในการอบไม่เท่ากัน) เมื่ออบได้ระยะที่เหมาะสมก็จะเปิดปากถุงอบเล็กน้อย เพื่อให้ต้นมะนาวนิ้วมือปรับตัวกับสภาพอากาศ อย่างน้อยสัก 5-7 วัน ก่อนจะนำต้นมะนาวนิ้วมือออกจากถุงอบ เมื่อเสร็จแล้วให้นำไปวางไว้ในที่ร่มรำไร หรือใต้ร่มซาแรน ในกรณีที่ไม่ใส่ถุงอบใบใหญ่ก็สามารถใช้ถุงพลาสติกแบบถุงร้อนครอบไว้ที่ยอดที่เสียบ แล้วมัดด้วยเชือกฟางหรือหนังยาง เพื่อรักษาความชื้นและลดการคายน้ำ เป็นเวลา 1 เดือน เมื่อครบกำหนดจึงนำกรรไกรมาตัดปลายมุมถุงทั้งสองข้างออกเพียงเล็กน้อย และปล่อยทิ้งไว้อีก 1 สัปดาห์ ให้ยอดมะนาวนิ้วมือมีการปรับตัว จากนั้นค่อยแกะถุงครอบออก นำไปเลี้ยงอนุบาลต่อไป
ส่วนเรื่องตลาดของมะนาวนิ้วมือนั้น หากมองดูเหมือนจะเป็นตลาดเฉพาะกลุ่ม เนื่องจากมีใช้ผสมอาหารหรือผสมค็อกเทลในบางโรงแรมที่มีขนาดใหญ่ แต่จริงๆ แล้ว พอเข้ามาสู่การค้าขายผลผลิตมะนาวนิ้วมือ ทำให้ทราบว่า มีความต้องการใช้มะนาวนิ้วมืออยู่มาก และต้องการใช้จากผู้ซื้ออย่างต่อเนื่อง มะนาวนิ้วมือนี้จึงไม่เป็นที่รู้จักของเกษตรกรผู้ปลูกมะนาวมากนัก เพียงแต่รู้จักและเพาะพันธุ์กันอยู่เฉพาะในกลุ่มผู้ชื่นชอบมะนาวนิ้วมือเท่านั้น
ส่วนในอนาคตอันใกล้นี้ มะนาวนิ้วมือ น่าจะเป็นที่นิยมปลูกกันแพร่หลายมากขึ้นสำหรับเกษตรกรและผู้บริโภคทั่วไป เนื่องจากความกังวลว่าปลูกแล้วจะติดผลหรือไม่นั้น คงไม่มีแล้ว สายพันธุ์ที่นำมาปลูกและขยายพันธุ์ตอนนี้ออกดอกและติดผลกันหมดแล้ว ทำให้มือใหม่หรือคนที่สนใจปลูกหมดปัญหาเรื่องนี้ไป เพียงแต่ปลูกและบำรุงต้นให้สมบูรณ์ รอเวลาให้ออกดอกติดผลเก็บผลผลิตไว้รับประทานหรือนำไปจำหน่ายเท่านั้น
