| ผู้เขียน | จิตรกร บัวปลี |
|---|---|
| เผยแพร่ |
หากเอ่ยถึง จังหวัดกำแพงเพชร ผู้อ่านหลายท่านคงนึกถึง “กล้วยไข่” ขึ้นมาทันที เพราะเป็นผลไม้ที่เลื่องชื่อ ดังคำขวัญของจังหวัด “กรุพระเครื่องเมืองคนแกร่ง ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ”
“กล้วยไข่” คือ ผลไม้พื้นเมืองที่ปลูกกันมาแต่ดั้งเดิมของจังหวัดกำแพงเพชร และได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI : thai geographical indication) ที่มีคุณลักษณ์พิเศษด้านความหวาน เหนียวนุ่ม ละมุนลิ้น กินแล้วไม่เลี่ยน เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวไม่เหมือนกล้วยไข่โดยทั่วไป
ฉะนั้น เรื่องราวต่อจากนี้ ผู้เขียนจึงหนีไม่พ้นที่จะนำเสนอเรื่อง กล้วยไข่ ซึ่งอยู่ในช่วงฤดูของการเก็บเกี่ยว และตรงกับการจัดงานประเพณีวันสารทไทย กล้วยไข่ ของดีเมืองกำแพงเพชร ระหว่าง วันที่ 28 กันยายน – 7 ตุลาคม 2562 ซึ่งเป็นงานประเพณีอันยิ่งใหญ่ของชาวกำแพงเพชร ที่จัดต่อเนื่องกันมาเป็นประจำทุกๆ ปี
หนึ่งในกิจกรรมของการจัดงานครั้งนี้ ที่เป็นหัวใจหลักคือ การประกวดกล้วยไข่ เพื่อเฟ้นหาความเป็นเลิศว่า เกษตรกรท่านใด จะปลูกกล้วยไข่ได้สมบูรณ์ สวยงาม ตรงตามพันธุ์กล้วยไข่พื้นเมืองของดีจังหวัดกำแพงเพชร และเป็นการกระตุ้นให้เกษตรกรผู้ปลูกกล้วยไข่ได้ตื่นตัวพัฒนาคุณภาพกล้วยไข่ในแปลงของตัวเองให้ได้คงเส้นคงวา
คุณวุฒิ แตงดารา อีกหนึ่งตัวอย่างเกษตรกรผู้ที่คว้ารางวัลชนะเลิศในการประกวดกล้วยไข่ เมื่อปี 2561 ที่ผ่านมา และเคยผ่านการประกวดกล้วยไข่มาอย่างต่อเนื่องกว่า 20 ปี เคยคว้ารางวัลชนะเลิศ มาแล้ว 7-8 ครั้ง นอกจากจะเป็นเกษตรกรระดับแชมป์การประกวดกล้วยไข่แล้ว เขายังเป็นสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลลานดอกไม้ (อบต.) มาตั้งแต่ ปี 2551 จวบจนถึงปัจจุบัน
“ผมเริ่มเข้าสู่อาชีพผู้ปลูกกล้วยไข่ ตั้งแต่อายุ 30 ปี และปลูกต่อเนื่องยาวนานจน อายุ 62 ปี ถึงทุกวันนี้ บนพื้นที่ของตัวเอง 10 ไร่ แบ่งเป็นปลูกกล้วยไข่ 5 ไร่ สลับกับการปลูกมันสำปะหลัง 5 ไร่ และอีก 10 ไร่ เป็นการเช่าพื้นที่ของชาวบ้านเพื่อปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ สลับหมุนเวียนกับการปลูกกล้วยไข่ ทุกๆ 3 ปี ไม่ปลูกซ้ำที่เดิม”
เริ่มต้นสอบถามข้อมูล ก็ทำให้รับรู้ได้ว่าคุณวุฒิเป็นเกษตรกรอย่างแท้จริง…!
จากคุณวุฒิ ผู้เขียนพูดคุยจนเริ่มสนิทใจ และให้เกียรติของการเป็นสมาชิก อบต. จึงขอเรียกท่านว่า “อบต. วุฒิ”
แล้วแปลงกล้วยไข่ระดับแชมป์ประกวด ของ อบต. วุฒิ เขาปลูก และดูแลอย่างไรล่ะ..?
อบต. วุฒิ บอกว่า ไม่มีอะไรพิเศษมาก ดูแลเหมือนกันหมดทั้งแปลงที่ปลูกอยู่ 5 ไร่ ปัจจัยสำคัญอยู่ที่เรื่องของดินและน้ำมากกว่า โดยเฉพาะที่ตำบลลานดอกไม้ มีพื้นที่ติดกับริมแม่น้ำปิง จึงมีความได้เปรียบมากกว่าใคร ถ้าเริ่มต้นฤดูการปลูกครั้งแรกหรือปีแรก ชาวสวนกล้วยไข่จะเริ่มปลูกกันในเดือนตุลาคม โดยขุดหลุมระยะห่าง 2×2 เมตร ที่ความลึก 40-50 เซนติเมตร ความกว้างสองหน้าจอบ หรือ 30-40 เซนติเมตร จากนั้นใส่ปุ๋ยรองก้นหลุม สูตร 15-15-15 ครึ่งกำมือ ส่วนการให้น้ำ เมื่อฝนทิ้งช่วง หรือหมดหน้าฝน ให้ 10 วันครั้ง
ส่วนการใส่ปุ๋ย ยังคงใช้สูตรเดิม คือ สูตรเสมอ 15-15-15 หลังจากลงปลูก 3 เดือนผ่านไป จึงเริ่มให้ใหม่ ทุกๆ 15-20 วันครั้ง โดยโรยรอบๆ โคนต้น หนึ่งกำมือ เมื่อมีหญ้าขึ้นก็ควรกำจัดเป็นเรื่องปกติ และข้อสำคัญเลยสำหรับแปลงกล้วยไข่ระดับแชมป์ ที่ อบต. วุฒิ เน้นเป็นพิเศษคือ การเลี้ยงหน่อ กล้วยจะสมบูรณ์สวยงามอยู่ที่การเลี้ยงหน่อ
ใน 1 กอ จะเลี้ยงหน่อไว้ไม่เกิน 2 หน่อ โดยเลือกหน่อที่อวบสมบูรณ์เพื่อเลี้ยงไว้ให้ผลผลิตในรุ่นที่สอง หรือปีที่ 2 เมื่อหน่อเจริญเติบโตที่ความสูง 50 เซนติเมตร ใช้มีดตัดปาดขนานกับพื้น ส่วนหน่ออื่นๆ ที่ไม่สมบูรณ์ให้ตัดทิ้ง หรือปาดแนวเฉลียงยาวๆ ทแยงให้สั้นเกือบติดพื้น แต่ไม่ควรใช้วิธีการขุดหน่อออก เพราะจะกระทบราก ทำให้กล้วยต้นแม่ชะงักการเจริญเติบโตได้
ส่วนใครจะเลี้ยงหน่อกล้วยไข่ มากกว่า 2 หน่อ ในกอเดียว เพื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตเลยไปถึงปีที่ 3 ก็ไม่ผิดกติกา ถ้ามีการบริหารจัดการที่ดีเรื่องปุ๋ยเรื่องน้ำ และที่สำคัญคือ ดินต้องดี ซึ่งในปีที่ 3 นี้ คุณภาพกล้วยจะด้อยกว่าปีแรกๆ และต้องบำรุงดูแลมากเป็นพิเศษ ไม่เช่นนั้นกล้วยก็จะออกมาไม่สมบูรณ์ คุณภาพก็จะด้อยลงไป
คราวนี้ก็มาถึงการจัดการดูแลบำรุงกล้วยไข่ ก่อนถึงวันประกวด ในระยะ 45 วัน อบต. วุฒิ เปิดเผยว่า ในแปลงกล้วยไข่ จำนวน 5 ไร่ ของตนเอง จะบำรุงดูแลได้คุณภาพเหมือนๆ กันหมด แต่จะคัดเลือกต้น หรือเครือที่สมบูรณ์ที่สุด ตามหลักเกณฑ์การประกวด โดยใน 1 เครือ จะต้องมีกล้วยไข่ไม่น้อยกว่า 8 หวี ก็จะได้ 10 คะแนนเต็ม ถ้าจำนวนหวีในเครือมีน้อยกว่านี้ คะแนนก็จะถูกหักลดหลั่นลงไป และที่สำคัญในจำนวน 8 หวี กล้วยจะต้องมีลูกสมบูรณ์สม่ำเสมอ เท่าๆ กันทุกหวี ตั้งแต่หวีแรกจนถึงหวีท้ายๆ และแต่ละหวีกล้วยจะต้องเรียงสวยเป็นระเบียบ ลูกกลมสมบูรณ์ ผิวเรียบไม่ลาย ลูกไม่แตก ไม่มีลูกแฝด และเครือต้องตรงไม่คด ไม่งอ
เมื่อกล้วยเริ่มออกปลี ในระยะ 45 วัน อบต. วุฒิ ก็จะออกเดินสำรวจต้นกล้วยไข่ในแปลงแต่ละต้นที่ทรงต้นสมบูรณ์แล้วคัดเลือกกล้วยที่ออกครบ 8 หวี ตามหลักเกณฑ์ จากนั้นตัดปลีกล้วย นำถุงมาคลุมห่อเครือกล้วยไข่ ซึ่งที่สวนจะใช้ถุงปุ๋ยตัดก้นถุงแล้วคลุมห่อมัดข้างบนเพื่อป้องกันแมลง และแสงแดดที่แผดเผาทำให้ผิวกล้วยลายไม่สวยงามสม่ำเสมอ ส่วนการให้น้ำใส่ปุ๋ยก็ตามรอบเป็นปกติ ทุกๆ 15-20 วัน
อบต. วุฒิ ให้ข้อมูลอีกว่า ผมจะคัดต้นกล้วยไข่เผื่อเลือกไว้ 10 เครือ หรือ 10 ต้น และจะคอยสอดส่องบำรุงดูแลเป็นพิเศษจนถึงวันตัด ก่อนส่งเข้าประกวด 4 วัน เมื่อเหลือเวลาอีก 4 วัน จึงมีตัวเลือกกล้วยไข่ 10 เครือ แล้วคัดเครือกล้วยที่ดีที่สุดแล้วตัดมาพักไว้ 1 คืน ตอนเช้าถึงเอามาบ่มทิ้งไว้ 30 ชั่วโมง กล้วยก็จะเหลืองพอดี ในรุ่งเช้าวันใหม่ถึงเอาไปส่งเข้าประกวด ในงานประเพณีสารทไทย กล้วยไข่ ของดีเมืองกำแพงเพชรได้เลยสำหรับกล้วยไข่สุก ส่วนกล้วยไข่ดิบไม่ต้องบ่มสามารถส่งเข้าประกวดได้เลย…
ส่วนรางวัล การประกวดในปีก่อนๆ หน้านี้ เขาให้เงินรางวัล ชนะเลิศ 5,000 บาท 3,500 บาท 2,500 และ 1,500 บาท ตามลำดับ แต่มาปีหลังๆ เงินรางวัลลดลงมา ชนะเลิศ ได้ 3,500 บาท 2,500 บาท และ 1,500 ส่วนรางวัลชมเชยได้ 1,000 บาท ซึ่ง อบต. วุฒิ ระบุว่า เงินรางวัลไม่ใช่เรื่องสำคัญ สิ่งสำคัญคือ ถ้าเราสามารถบำรุงดูแลกล้วยไข่จนติดรางวัล 1 ใน 3 เท่านี้ ก็เป็นความภาคภูมิใจที่สุดแล้ว สำหรับเกษตรกรคนทำสวนกล้วยไข่ที่ได้คุณภาพ และยังเป็นเครื่องการันตีพันธุ์กล้วยไข่ที่ดีในแปลงของเราด้วย…
อบต. วุฒิ นอกจากจะเป็นมือนักปั้นกล้วยไข่ส่งประกวดแล้ว เขายังเป็นพ่อค้ากล้วยไข่ รับซื้อกล้วยไข่จากแปลงอื่นๆ ของชาวบ้านมาทำตลาดส่งขายเอง เนื่องจากในแปลงกล้วยไข่ที่ปลูกอยู่มีไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด ที่มีปลูกอยู่เพียง 5 ไร่ เฉลี่ยผลผลิตที่เก็บได้ ไร่ละ 2 ตัน โดยไช้รถกระบะบรรทุกกล้วยไข่ขับส่งขายเอง ครั้งละ 1.5-2 ตัน ทุกๆ 5 วัน ในฤดูเก็บผลผลิต วิ่งส่งประจำที่จังหวัดพิจิตร และก็ที่ มอกล้วยไข่ ซึ่งเป็นตลาดซื้อขายกล้วยไข่ที่ใหญ่ที่สุดของจังหวัดกำแพงเพชร
ปีนี้ 2562 จะเป็นความโชคดี หรือโชคร้าย ไม่แน่ใจสำหรับชาวสวนกล้วยไข่ เนื่องจากราคากล้วยไข่ขยับมาที่กิโลกรัมละ 22 บาท แต่ก่อนหน้านี้ ในปี 2560-2561 ปีที่ผ่านมา ราคาขายอยู่ที่กิโลกรัมละ 10-15 บาท หากย้อนไปในปี 2559 ราคากล้วยไข่เคยขยับไปสูงสุดถึงกิโลกรัมละ 27 บาท เนื่องด้วยสภาวะปัญหาภัยแล้งนั่นเอง จึงนับเป็นความผันผวนในเรื่องของพืชผลทางการเกษตร ตามดีมานด์ ซับพลาย (Demand Supply) และภัยธรรมชาติที่เอาแน่เอานอนไม่ได้ อบต. วุฒิ ว่าอย่างนั้น
จากข้อมูลสถิติ ในปี 2561 โดย สำนักงานเกษตรจังหวัดกำแพงเพชร ระบุว่า พื้นที่เพาะปลูกกล้วยไข่ โดยรวมจาก 11 อำเภอ รวมทั้งสิ้น 3,204 ไร่ โดยเฉพาะในเขตอำเภอเมืองกำแพงเพชร มีพื้นที่การปลูกกล้วยไข่มากสุดถึง 1,238 ไร่ และสามารถเก็บผลผลิตได้เฉลี่ย 2,634 ตัน ต่อปี (เฉพาะในเขตอำเภอเมือง) ฉะนั้น กล้วยไข่ จึงนับว่าเป็นผลไม้ทางเศรษฐกิจที่สำคัญของจังหวัดกำแพงเพชร ที่สร้างรายได้เฉลี่ย 70,400,000 บาท ในปี 2561 (เฉลี่ยผลผลิตที่เก็บได้ 22,000 บาท ต่อไร่ ต่อปี)
ส่วนรายได้ของ อบต. วุฒิ จากการเก็บผลผลิตกล้วยไข่ ในแปลงของตัวเอง 5 ไร่ และรับซื้อกล้วยไข่แปลงข้างเคียงของชาวบ้าน ทำรายได้ต่อปีไม่น้อยกว่า 500,000 บาท
อีกหนึ่งความภาคภูมิใจสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ด้านพืชผลไม้ “กล้วยไข่” เมืองกำแพงเพชร หากนักท่องเที่ยวที่แวะเวียนผ่านไปมาเมืองมรดกโลกกำแพงเพชร ที่ได้ชื่อว่าเป็นเมืองหน้าด่าน ตาก สุโขทัย พิษณุโลก และเชื่อมต่อนครสวรรค์ลงสู่พระนคร ไม่ควรพลาดจัดคิวมาเที่ยวชมงานประเพณีวันสารทไทย กล้วยไข่ ของดีเมืองกำแพงเพชร ระหว่าง วันที่ 28 กันยายน – 7 ตุลาคม 2562 จึงขอเชิญชวน
อนึ่ง…หากท่านใด สนใจเข้าเยี่ยมชมสวนกล้วยไข่คุณภาพ ระดับแชมป์ประกวด คุณวุฒิ แตงดารา หมู่ที่ 4 ตำบลลานดอกไม้ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองกำแพงเพชร หรือกริ๊งกร๊างสอบถามเพิ่มเติมได้โดยตรงที่ คุณวุฒิ แตงดารา โทร. 062-346-9383 บ้านเลขที่ 91/1 หมู่ที่ 4 ตำบลลานดอกไม้ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร 62000
