ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศและเป็นอาชีพหลักที่สำคัญของเกษตรกรไทย รัฐบาลโดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงได้มีนโยบายในการรักษาเสถียรภาพราคาข้าวและรายได้ของชาวนาไทย โดยจัดทำแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจรขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าว ลดต้นทุนการผลิต และเพิ่มผลผลิตต่อไร่ และเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการการผลิตข้าวของชุมชน ให้มีความเข้มแข็ง พึ่งพาตนเองได้

พลเอก ฉัตรชัย สาริกัลปยะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยว่า จากสถานการณ์ดังกล่าว กระทรวงเกษตรฯจึงได้จัดทำแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจร ปี 2560/61ขึ้น
ซึ่งคณะรัฐมนตรี (ครม.)ได้มีมติเห็นชอบไปเมื่อเร็วๆนี้ โดยแผนดังกล่าวประกอบด้วยรวม 3 โครงการ โดยมีระยะดำเนินการ 5 ปี (2560-2564) เป็นเงินงบประมาณทั้งสิ้น 25,871 ล้านบาท ประกอบด้วย 1.โครงการส่งเสริมการใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิคุณภาพดี ปี 2560 โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นเกษตรกรในพื้นที่ 21 จังหวัด ซึ่งเป็นเกษตรที่ไม่ได้เข้าร่วมโครงการระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ (ไม่สามารถเข้าถึงแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์) ส่งเสริมให้เกษตรกรใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีจากแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ที่เชื่อถือได้ โดยสนับสนุนเมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิราคาถูกให้แก่เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ 60,000 ครัวเรือน รวมเมล็ดพันธุ์ข้าว 4,500,000 กิโลกรัม อัตราการช่วยเหลือครัวเรือนละไม่เกิน 5 ไร่ ไร่ละ 15 กิโลกรัม โดยมีระยะเวลาดำเนินการ 1 ปี ตั้งแต่เดือน มี.ค.- ต.ค.60) วงเงินรวม 57 ล้านบาท
ส่วนโครงการที่ 2 เป็นโครงการระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ (นาแปลงใหญ่หลักเกณฑ์ใหม่) ปี 2560-2564 โดยการสนับสนุนให้เกษตรกรมีการรวมตัวกันเพื่อการผลิตและจำหน่ายโดยมีตลาดรองรับที่แน่นอน และสามารถลดต้นทุน โดยมีเป้าหมาย 18,800 กลุ่ม พื้นที่ 19.375 ล้านไร่ ใช้งบประมาณ 16,117.62 ล้านบาท โดยมีการส่งเสริมด้านการพัฒนาการผลิตข้าว เพื่อลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มผลผลิต สนับสนุนเมล็ดพันธุ์ข้าวและเครื่องจักรกลการเกษตร มีการถ่ายทอดความรู้อย่างต่อเนื่อง ตลอดจนการตรวจรับรองตรวจคุณภาพ GAP แบบกลุ่ม พร้อมทั้งส่งเสริมการบริหารจัดการ โดยการจัดจ้างผู้จัดการแปลงมืออาชีพเพื่อบริหารจัดการกลุ่ม พัฒนาด้านการตลาดเพื่อส่งเสริมการขายผลผลิตข้าว โดยให้มีการจัดทำแผนการผลิตข้าวให้สอดคล้องกับความต้องการการซื้อข้าว มีการจัดเวทีเชื่อมโยงกับผู้ประกอบการเพื่อสร้างข้อตกลงด้านการตลาดข้าว ตลอดทั้งสร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐหลายๆ ส่วน เช่น กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และกระทรวงพาณิชย์

ส่วนโครงการที่ 3 คือโครงการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ มีระยะเวลาดำเนินการ 5ปี (2560-2564) ภายใต้วงเงินงบประมาณ 9,696.52 ล้านบาทแบ่งเป็น เงินอุดหนุนเกษตรกร วงเงิน 9,000 ล้านบาท และค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานอีกจำนวน 696.52 ล้านบาท วางเป้าหมายเกษตรกร 66,700 ราย พื้นที่ 1ล้านไร่ภายในปี 2564 สำหรับวิธีดำเนินการ จะรับสมัครและคัดเลือกเกษตรกรที่รวมกลุ่ม 5คนขึ้นไป มีพื้นที่ไม่ต่ำกว่า 100ไร่ สนับสนุนเมล็ดพันธุ์ข้าว 15กิโลกรัมต่อไร่ อุดหนุนเงินให้แก่เกษตรกรเพื่อชดเชยรายได้รายละไม่เกิน 15ไร่ๆละ9,000 บาท แบ่งจ่ายเป็น 3ปี ได้แก่ ปีที่ 1 จำนวน 2,000 บาทปีที่ 2 จำนวน 3,000 บาทและปีที่ 3จำนวน 4,000 บาท เมื่อได้รับรองมาตรฐานการผลิตข้าวอินทรีย์ (Organic Thailand) รวมทั้งถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการผลิต การแปรรูป และการตลาดข้าวอินทรีย์และการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ตลอดจนสนับสนุนการตรวจรับรองมาตรฐานข้าวอินทรีย์แบบกลุ่มและการเชื่อมโยงการตลาดข้าว ผู้แปรรูปและผู้จำหน่ายข้าวอินทรีย์ โดยผู้ที่สนใจสามารถสมัครเข้าร่วมโครงการได้ตั้งแต่วันนี้
ทั้งนี้ กระทรวงเกษตรเชื่อมั่นว่าแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจรดังกล่าว จะช่วยให้ชาวนามีความเข้มแข็ง พึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน มีวางแผนการตลาดล่วงหน้า ผลิตสินค้าตรงตามความต้องการของตลาด เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการจําหน่ายเมล็ดพันธุ์ ลดต้นทุนการผลิต ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีไว้ใช้เองและกระจายในท้องถิ่นความยั่งยืนในอนาคต