ผู้เขียน	สมุนไพรอภัยภูเบศร
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 8 ตุลาคม พ.ศ.2564

กระชาย เป็นสมุนไพรที่มีรสเผ็ดร้อน ขม มีสารที่ช่วยลดการอักเสบและสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคอัลไซเมอร์ โรคมะเร็ง นอกจากนี้ ยังต้านความเสื่อมของกระดูกอ่อนในหลอดทดลอง และมีรายงานการวิจัยจากสหรัฐอเมริกา พบว่าสารพิโนสโตรบินจากกระชาย มีฤทธิ์เพิ่มประสิทธิภาพของเอนไซม์ที่ใช้กำจัดสารพิษในตับ

กระชายเป็นพืชพื้นถิ่นของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ซึ่งก็มีประเทศไทยรวมอยู่ด้วย จัดได้ว่ากระชายเป็นเครื่องเทศแห่งอาเซียน นอกเหนือจากช่วยเรื่องรสชาติของอาหารแล้วยังช่วยย่อยและช่วยการดูดซึมของอาหารอีกด้วย กระชายยังเป็นยาบำรุงกำลังทำให้มีกำลังในการทำไร่ไถนา การศึกษาวิจัยพบว่า สารสกัดจากกระชายกระตุ้นการใช้พลังงานและสลายไขมันทำให้น้ำหนักลดลงได้ด้วย

กระชายมีรสเผ็ดร้อน ขม เป็นสมุนไพรที่คนไทยในอดีตรู้ว่าเป็นยาอายุวัฒนะ นั่นหมายถึงกระชายไปช่วยชะลอความเสื่อมของอวัยวะ เช่น สมอง ตับ ไต หลอดเลือดและหัวใจ รวมทั้งป้องกันโรคให้กับคนเรา ทำให้ปราศจากโรคหลอดเลือดแข็งตัว ระบบประสาททำงานได้เป็นอย่างดี ปราศจากโรคเบาหวาน โรคข้อเข่าเสื่อม โรคมะเร็ง และตับทำงานกำจัดสารพิษได้ดี กระชายมีคุณสมบัติเหล่านี้คือ มีสารที่ช่วยลดการอักเสบและสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งการแพทย์แผนปัจจุบันพบว่า อนุมูลอิสระและการอักเสบแบบเรื้อรังเป็นสาเหตุของโรคหลายชนิด ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคอัลไซเมอร์ โรคมะเร็ง นอกจากนี้ กระชายยังต้านการเสื่อมของกระดูกอ่อนในหลอดทดลอง และยังมีรายงานการวิจัยจากสหรัฐอเมริกาพบว่า สารพิโนสโตรบินจากกระชายมีฤทธิ์เพิ่มประสิทธิภาพของเอนไซม์ที่ใช้กำจัดสารพิษในตับ กระชายจึงเป็นยาอายุวัฒนะของไทยที่มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์สนับสนุน หาง่าย กินง่าย ทำเองได้ ในครัวเรือน

 

มีการนำมาใช้เพื่อการฆ่าเชื้อโรค เช่น บิด ท้องเสีย ฝี แผล กลาก และโรคที่เกิดในช่องปาก เช่น เหงือกบวม เหงือกอักเสบ ฟันผุ เจ็บคอ แผลในปาก ปากเหม็น ไซนัสอักเสบ ปัจจุบันมีการวิจัยพบว่า กระชายเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อต่างๆ ได้ดีมาก ไม่ว่าจะเป็น เชื้อบิด แบคทีเรีย รา และไวรัส เช่น มีฤทธิ์ต้าน Helicobacter pylori ซึ่งทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร ภาวะกรดเกินในกระเพาะอาหาร ภาวะปวดไม่สบายท้อง มีฤทธิ์ต้านเชื้อซึ่งเป็นสาเหตุของการติดเชื้อในทางเดินอาหารและทางเดินปัสสาวะ ต้านเชื้อบิด ยับยั้งการทำงานของเชื้อเอดส์ผ่านการยับยั้ง HIV-1 protease ต้านไวรัสไข้เลือดออกในกลุ่ม Flaviviridae family และยับยั้งเชื้อไวรัส picornavirus ซึ่งก่อโรคมือเท้าปากได้

ภูมิปัญญาไทยใช้รากกระชายบำบัดอาการนกเขาไม่ขัน โดยกินราก เนื่องจากในรากกระชายมีสารที่ออกฤทธิ์คลายการหดตัวของผนังหลอดเลือดทำให้เลือดไหลมาเลี้ยงอวัยวะดังกล่าวมากขึ้น การแข็งตัวขององคชาตเกิดจากการมีเลือดเข้าไปคั่งอยู่ในอวัยวะนั้น นอกจากนี้ กระชายยังทำให้ระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆ ดีขึ้น ทำให้ร่างกายแข็งแรงโดยรวม การทำหน้าที่ดังกล่าวจึงพลอยแข็งแรงไปด้วย

การศึกษาสมัยใหม่ยังยืนยันสรรพคุณของกระชายในการช่วยรักษาฟันและการดูแลช่องปากได้เป็นอย่างดี จากสารสกัดกระชายที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเกิดคราบจุลินทรีย์ หรือ Biofilm จากเชื้อ 4 ชนิด คือ Streptococcus mutant, Streptococcussanguinis, Streptococcuspyogenes และ Actinomycesviscosus ได้ และสารในกระชายที่ชื่อ panduratin A นั้น มีฤทธิ์เทียบเท่า chlorhexidinegluconate ซึ่งเป็นน้ำยาฆ่าเชื้อแผนปัจจุบันที่ใช้ในช่องปาก

กระชายมีฤทธิ์ลดการเกิดโรคปริทันต์ โดยสารสกัดจากกระชายสามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่เกิดจากการกระตุ้นของไฟโบรบลาสต์บริเวณเหงือก ที่ทำให้เหงือกบวมจากเชื้อ Porphyromonasgingivalis จึงลดการเกิดเหงือกบวม ซึ่งเป็นโรคปริทันต์ที่สำคัญ สารสกัดจากกระชายยังช่วยลดเชื้อรา C. albicans ในช่องปาก มีฤทธิ์ป้องกันฟันผุ จากการที่สามารถกำจัดเชื้อ S.mutans ซึ่งเป็นเชื้อที่ก่อให้เกิดฟันผุได้ภายใน 2 นาที จึงสามารถนำมาใช้เป็นยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากได้ดี นอกจากนี้ ยังพบว่าน้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดกระชายสามารถลดกลิ่นปากได้ 70-90% จากการวัดด้วยเครื่องตรวจวัดกลิ่นลมหายใจ

สาเหตุที่ทำให้เกิดกลิ่นปากมีหลายอย่าง เช่น การสูบบุหรี่ เกิดคราบนิโคติน ฟันซ้อน ฟันเก ทำความสะอาดไม่ทั่วถึง ฟันผุแปรงฟันไม่สะอาด เป็นแผลในช่องปาก โรคเหงือกอักเสบ การใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลช่องปากจากสารสกัดกระชายจึงนับเป็นอีกช่องทางหนึ่งในการดูแลสุขภาพช่องปากได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผลิตภัณฑ์จากกระชาย ของอภัยภูเบศร

– ยาสีฟันกระชาย สูตรผสมฟลูออไรด์

– น้ำยาบ้วนปากกระชาย สูตรผสมฟลูออไรด์

ช่วยลดปัญหาช่องปาก โรคปริทันต์ ลดอาการเหงือกบวม เหงือกอักเสบ ป้องกันฟันผุ ลดปัญหากลิ่นปาก

 ตัวอย่างตำรับยาจากกระชาย

– ตำรับยา อายุวัฒนะบำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อย

นำหัวกระชายแก่ๆ ประมาณ 3 หัว ทุบให้แตกแล้วห่อด้วยผ้าขาวบางแช่น้ำผึ้งแท้ กินครั้งละ 1 ช้อนชา ก่อนอาหารเย็นหรือก่อนนอน

– ตำรับยารักษาโรคในปาก แก้ปากเปื่อย ปากเหม็น เป็นรำมะนาด

กระชาย 1 กำมือ มาโขลกให้ละเอียด ต้มกับน้ำ 1 ลิตร กรองได้น้ำมาใส่เกลือ 1 หยิบมือ ต้มจนเกลือละลาย นำมาอมหลังแปรงฟัน ไว้สักครู่ ค่อยบ้วนทิ้งหรือจะกลืนลงท้องก็ไม่มีอันตราย