เผยแพร่	วันพุธที่ 17 เมษายน พ.ศ.2567

“ดอกชมจันทร์” เป็นผักจากต่างประเทศ เป็นพืชจากเขตร้อนแถบอเมริกากลางและอเมริกาใต้ พบการกระจายพันธุ์อย่างกว้างขวางในเขตที่อบอุ่นและเขตร้อนทั่วไป ดอกชมจันทร์ หรือดอกพระจันทร์ มีลักษณะคล้ายรูปคบเพลิง เป็นส่วนของดอกตูมของพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งไม่ทราบว่าใครตั้งชื่อให้อย่างไพเราะว่า “ดอกชมจันทร์” มีบางถิ่นเรียกชื่อต่างออกไปว่า “ดอกพระจันทร์” หรือ ดอกบานดึก

ดอกชมจันทร์ เป็นต้นไม้วงศ์เดียวกับผักบุ้ง คือ วงศ์ CONVOLVULACEAE มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ipomoea alba L. ต่างกันตรงที่ว่า ผักบุ้งเป็นไม้ล้มลุก สามารถเลื้อยทอดยอดไปตามพื้นดินหรือในน้ำได้ ผักบุ้งมีใบเป็นรูปหอกหรือรูปหัวลูกศร ปลายแหลม ขณะที่ชมจันทร์เป็นไม้เถาเลื้อย และมีใบเป็นรูปหัวใจ

การปลูกดูแล

ผักชมจันทร์เป็นผักที่ขยายพันธุ์ได้ทั้งจากเมล็ดและการปักชำกิ่งจากต้นเดิม และเมื่อปลูกจนต้นมีผลและเมล็ดแล้ว ก็สามารถเก็บเมล็ดไว้ทำพันธุ์เพื่อเพาะปลูกในรุ่นต่อๆ ไปได้ด้วย การปลูกโดยใช้เมล็ด ต้องเพาะต้นกล้าเสียก่อน เมื่อต้นกล้ามีอายุ 20-25 วัน จึงค่อยย้ายไปปลูกลงแปลงที่เตรียมเอาไว้

ผักชมจันทร์ แม้เป็นพืชวงศ์เดียวกันกับผักบุ้ง แต่มีนิสัยที่แตกต่างกับผักบุ้ง เพราะผักบุ้งเป็นพืชล้มลุกหลายปี อยู่ได้ทั้งในน้ำและบนบก แต่ชมจันทร์เป็นพืชเถาเลื้อยที่ปลูกได้เฉพาะบนบกเท่านั้น และต้องอาศัยค้างให้เลื้อยเหมือนพืชจำพวกถั่วฝักยาว ต้องการน้ำที่สม่ำเสมอ แต่ไม่ชอบน้ำขัง ดังนั้น แปลงปลูกชมจันทร์ต้องมีทางระบายน้ำที่ดี

ด้านการบำรุงรักษานั้น สามารถใช้ได้ทั้งปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมี โดยควรให้ปุ๋ยในช่วงที่ต้นเริ่มแทงตาดอก ปุ๋ยเคมีที่แนะนำคือ ปุ๋ยสูตรที่มีธาตุตัวกลาง (P-ฟอสฟอรัส) สูง เช่น สูตร 8-24-24 เป็นต้น การให้น้ำต้องให้แต่พอสมควร สม่ำเสมอ แต่ต้องไม่แฉะ ต้นชมจันทร์ออกดอก ให้ผลผลิต (เป็นดอกตูม) รุ่นแรกเมื่อมีอายุได้ 90 วัน (นับตั้งแต่เพาะเมล็ดจนถึงระยะออกดอก) แล้วก็จะมีดอกให้เก็บขายได้ต่อเนื่องกันไปนานราว 2 เดือน

เมื่อครบ 2 เดือนแล้ว จะต้องหยุดเก็บผลผลิต หันมาบำรุงต้นเป็นเวลาราว 2 เดือน จากนั้นจึงจะเริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตรอบใหม่ไปอีก 2 เดือน สลับหมุนเวียนต่อเนื่องไปจนกว่าเมื่อใดผลผลิตลดต่ำลงจนน่าจะไม่คุ้มกับต้นทุน เมื่อนั้น เจ้าของก็ควรพิจารณารื้อแปลง แล้วปรับปรุงดินปลูกต้นพันธุ์รุ่นใหม่ต่อไป

“ดอกชมจันทร์” ผักรสโอชา

ดอกชมจันทร์ เป็นผักที่มีไขมันต่ำ มีคุณค่าทางอาหาร ได้แก่ โปรตีน เส้นใย คาร์โบไฮเดรต พลังงาน แคลเซียม ฟอสฟอรัส วิตามินเอ วิตามินบี 1, บี 2 และ บี 3 ดอกชมจันทร์เป็นผักที่มีรสโอชา นิยมนำมาผัดกับน้ำมันพืช เหยาะด้วยน้ำมันหอย ซีอิ๊วขาว แต่งรสให้เข้มข้นขึ้นด้วยการป่นพริกขี้หนูสดเติมลงในกระทะก่อนตักใส่จาน เมื่อรับประทานกับข้าวสวยร้อนๆ นับเป็นเมนูผัดผักที่อร่อยมากอย่างหนึ่ง น่าจะเหนือกว่าผัดผักบุ้งไฟแดงเสียอีก เพราะผักชมจันทร์มีรสหวานอยู่ในตัว อีกทั้งเนื้อของผักชมจันทร์ก็นุ่มชวนรับประทาน เมื่อได้ลิ้มรสไปเพียงครั้งเดียวก็ติดใจในรสชาติ