ที่มา	ภูมิปัญญาไทย
ผู้เขียน	ปิยวรรณ มากสง
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 13 มกราคม พ.ศ.2562

หน่วยบริการทางวิชาการแก่สังคม หน่วยทรัพย์สินทางปัญญาและคลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (มทร.ศรีวิชัย) ลงพื้นที่ดำเนินงานบริการวิชาการแก่สังคมและเดินทางไปยังชุมชนต่างๆ ได้ทราบถึงวิถีความเป็นอยู่ของชาวบ้าน ซึ่งมีการประกอบอาชีพแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ กระทั่งได้ไปร่วมงานกับชาวบ้าน ตำบลเขาพระ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา ซึ่งชาวบ้านในแถบนี้มีอาชีพทำเกษตรกรรม ปลูกกล้วยเป็นจำนวนมาก เมื่อชาวบ้านตัดผลกล้วยจำหน่ายแล้ว จะเหลือลำต้นกล้วยที่ปล่อยให้เน่าเสียเป็นจำนวนมากและไม่ได้ใช้ประโยชน์แต่อย่างใด

ผศ. วรพงค์ บุญช่วยแทน อาจารย์ประจำสาขาวิศวกรรมอุตสาหการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มทร.ศรีวิชัย ได้คิดค้นวิธีการทำผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์อาหารปลอดสารพิษ ที่ทำมาจากเส้นใยต้นกล้วย โดยคิดหาวิธีการใช้ประโยชน์จากลำต้นกล้วยที่เหลือทิ้ง ให้เกิดมูลค่า สามารถสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนมากที่สุด โดยผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์อาหารที่ทำมาจากเส้นใยกล้วยนั้นปลอดสารพิษซึ่งต่างจากการใช้ผลิตภัณฑ์กล่องโฟมที่นิยมใช้ในปัจจุบัน ซึ่งกล่องโฟมเมื่อถูกนำไปใช้บรรจุอาหารที่ร้อนจัด และอาหารทอดที่มีน้ำมันเป็นส่วนประกอบ จะเกิดปฏิกิริยาที่ทำให้สารอันตรายแตกตัวออกมาปนเปื้อนกับอาหาร ผู้บริโภคมีความเสี่ยงที่จะก่อให้เกิดโรคร้ายในอนาคต

การพัฒนาวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรจากเส้นใยต้นกล้วยเพื่อผลิตเป็นบรรจุภัณฑ์อาหารมีกระบวนการผลิต 2 ขั้นตอนโดยขั้นตอนแรกเป็นขั้นตอนการเตรียมเส้นใย เริ่มจากการเลือกลำต้นกล้วยที่เก็บผลผลิตแล้ว ลำต้นสีเขียวสด แกะกาบกล้วยออกจากลำต้น ตัดให้ได้ความยาวขนาดไม่เกิน 3 นิ้ว ต่อชิ้น นำไปต้มให้เปื่อยเสร็จแล้วล้างน้ำ นำกาบกล้วยมาปั่นกับเครื่องปั่นให้กาบกล้วยเป็นเส้นฝอย นำไปเทในภาชนะและตากแดดให้แห้ง

ขั้นตอนที่ 2 เป็นขั้นตอนการอัดขึ้นรูปเป็นบรรจุภัณฑ์ โดย ผศ. วรพงค์ ได้สร้างเครื่องอัดขึ้นรูปวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เพื่อนำมาอัดเส้นใยกาบกล้วย ซึ่งได้ออกแบบกลไกการทำงานของเครื่องประกอบไปด้วย 5 ส่วนสำคัญ คือ ชุดโครงเครื่อง ชุดส่งกำลังในการอัดขึ้นรูป ชุดให้ความร้อนแก่แม่พิมพ์ ชุดแม่พิมพ์ และชุดควบคุมการทำงานของเครื่อง

มีหลักการทำงานโดยใช้แม่พิมพ์ในการอัดให้มีลักษณะเป็นรูปจาน โดยใช้ฮีตเตอร์แผ่นให้ความร้อนโดยตรงกับแม่พิมพ์ และสามารถปรับระดับอุณหภูมิของแม่พิมพ์ได้เป็นอย่างดี และใช้แรงกดจากกระบอกไฮดรอลิก เมื่อฮีตเตอร์ให้ความร้อนกับแม่พิมพ์จนถึงอุณหภูมิที่ได้ กดแม่พิมพ์เพื่อขึ้นรูปจานให้มีลักษณะตามต้องการ

โดยชุดผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์อาหารปลอดสารพิษจากเส้นใยต้นกล้วยที่ทำการทดลองนั้นมี 2 แบบ คือ ชุดถ้วย และชุดถาดหลุม ซึ่งมีวิธีการทำที่แตกต่างกัน โดยวิธีการทำชุดถ้วยจะนำเส้นกาบกล้วยฝอยแห้งใส่ในภาชนะแป้นพิมพ์ แล้วกดอัดให้ขึ้นรูปถ้วย ส่วนวิธีการทำชุดถาดหลุมจะนำเส้นกาบกล้วยฝอยแห้งใส่ในภาชนะ นำมาอัดให้เป็นแผ่นบางๆ ก่อน แล้วจึงนำมาอัดขึ้นรูปให้เป็นชุดถาดหลุม

ผศ. วรพงค์ กล่าวว่า ชุดผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์อาหารปลอดสารพิษจากเส้นใยต้นกล้วย จะมีลักษณะเด่นเฉพาะด้วยลายของเส้นใยกาบกล้วย ภาชนะไม่มีสารพิษเจือปน ย่อยสลายง่าย ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม”

ผู้สนใจสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ผศ. วรพงค์ บุญช่วยแทน อาจารย์ประจำสาขาวิศวกรรมอุตสาหการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล (มทร.) ศรีวิชัย โทรศัพท์ (074) 317-100 และ (081) 569- 7303