ที่มา	สัตว์เลี้ยงสวยงาม
ผู้เขียน	สุจิต เมืองสุข
เผยแพร่	วันอังคารที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2561

ความร้อนที่เพิ่มองศามากขึ้น กินระยะเวลายาวนานกว่าปกติ จะทำให้ฤดูถัดไปเลื่อนออกไปหรือกระถัดใกล้เข้ามา ในช่วงรอยต่อฤดูฝนไปยังฤดูหนาว และตลอดฤดูหนาว เป็นอุปสรรคอย่างมาก สำหรับผู้เลี้ยงปลาสวยงามบางชนิด ที่ไม่ได้ผสมพันธุ์ตามธรรมชาติ รอให้มีการตกไข่หรือมีน้ำเชื้อ จึงจะผสมเทียมได้ ซึ่งสภาพอากาศเย็น จะส่งผลให้ปลาไม่มีไข่หรือน้ำเชื้อ

คุณสมชาย ต้นหิรัญมาศ ผู้พลิกชีวิตจากพนักงานขายอะไหล่ยนต์ จับฟาร์มปลาสวยงาม เป็นธุรกิจขายส่ง มานานเกือบ 30 ปี โดยเริ่มจาก “ความชอบ” เท่านั้น

แม้ว่าคุณสมชาย จะชื่นชอบปลาคาร์พเป็นพิเศษ แต่ปลาคาร์พกลับเป็นปลาสายพันธุ์เดียว ที่ไม่มีเพาะเลี้ยงเพื่อขายสำหรับกลุ่มปลาสวยงาม ภายในฟาร์ม คุณสมชาย ให้เหตุผลว่า ปลาคาร์พ เป็นที่เข้าใจในวงการผู้เลี้ยงปลาสวยงามว่า เป็นปลาเปอร์เซ็นต์ หมายถึง ในจำนวนปลา 100 ตัว จะมีปลาที่ถูกต้องตามลักษณะสายพันธุ์ และได้ราคาดี เพียง 2 ตัวเท่านั้น ดังนั้น อีกจำนวน 98 ตัว ที่ได้จากการเพาะ ต้องทิ้ง หรือขายเป็นปลาตกเกรด ทำให้ได้ราคาไม่ดี ด้วยเหตุผลนี้ คุณสมชาย จึงไม่เลือกปลาคาร์พ ที่ชื่นชอบพิเศษ มารวมอยู่ในปลาสวยงามที่เพาะเลี้ยง เพื่อจำหน่ายด้วย

“ธุรกิจปลาสวยงาม เริ่มต้นเมื่อ 30 กว่าปีก่อน หลังจากอายุเริ่มมากขึ้น จึงหันมาหาอาชีพหรืองานที่ชอบและมีความถนัด ทั้งที่ไม่ได้มีความรู้เกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงปลาสวยงามมาก่อน แต่ด้วยประสบการณ์การเลี้ยงปลาที่ทำมาตั้งแต่เด็ก ทำให้ผมสามารถเพาะเลี้ยงปลาสวยงามได้หลายสายพันธุ์ จึงจับเป็นธุรกิจฟาร์มปลาสวยงาม เริ่มจากพื้นที่เพียง 12 ไร่”

พื้นที่ 12 ไร่ ขยายออกเป็น 22 ไร่ และเมื่อปี 2555 คุณสมชายขยายพื้นที่ฟาร์มอีก รวมเป็นกว่า 40 ไร่

“เริ่มต้นเลี้ยงปลาหางนกยูง ปลาปอมปาดัวร์ ขยายต่อมาเป็นปลาหอมสี จากนั้นก็อยู่ที่ความต้องการของตลาด ซึ่งปัจจุบัน กลุ่มแคทฟิช ได้รับความนิยมมาก ทำให้ปลาในกลุ่มแคทฟิช ที่ฟาร์มมีจำนวนมาก หลายสายพันธุ์ ตัวเด่นๆ ของฟาร์ม คือ เรดเทล แคทฟิช (Redtail catfish)”

พื้นกว่า 40 ไร่ ภายในฟาร์ม ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลห้วยคันแหลน อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง คุณสมชาย อธิบายว่า จัดแบ่งเป็นโซน เพื่อสะดวกต่อการดูแล โดยพื้นที่ส่วนใหญ่ ขุดเป็นบ่อดิน เหลือพื้นที่เพียง 2 ไร่เศษที่ก่อเป็นบ่อปูน

สำหรับปลาเรดเทล แคทฟิช (Redtail catfish) คุณสมชาย ยกให้เป็นปลาสวยงามตัวเด่นของฟาร์มในขณะนี้ ที่ต้องบอกว่า “ขณะนี้” คุณสมชายบอกว่า เพราะแต่ละช่วงของการจำหน่ายปลาสวยงาม ขึ้นอยู่กับความต้องการในท้องตลาดเท่านั้น ดังนั้น ยอดจำหน่ายปลาชนิดใดจำนวนมากหรือน้อย ไม่ได้ขึ้นอยู่กับผู้เพาะเลี้ยง แต่ขึ้นอยู่กับความต้องการของลูกค้า

“ชนิดปลาสวยงามที่ออกสู่ตลาด ขึ้นอยู่กับความต้องการของลูกค้า โดยเจ้าของแผงค้าปลาสวยงาม ในตลาดจตุจักร จะแจ้งยอดที่ต้องการมา จากนั้นทางเราก็จะส่งชนิดปลาและจำนวนปลา ตามที่ลูกค้าต้องการไป”

คุณสมชาย ให้ข้อมูลว่า ปลาแคทฟิช จัดเป็นปลาที่ดูแลไม่ยากนัก เพราะกินง่ายและกินเก่ง การดูแลไม่แตกต่างจากปลาทั่วไป โดยกิจกรรมภายในฟาร์มในทุกวัน ประกอบด้วย เพาะลูกไร ให้อาหารปลา และเปลี่ยนถ่ายน้ำ รวมถึงทำความสะอาดบ่อเลี้ยงในทุกวัน

ตามธรรมชาติแล้ว เรดเทล แคทฟิช สามารถกินอาหารได้หลากหลาย ลูกปลาเรดเทล ควรให้อาหารสองครั้งต่อหนึ่งวัน และไม่ควรให้อาหารสด พวกปลาเหยื่อ แก่ลูกปลาเรดเทลตั้งแต่ยังเล็ก มิฉะนั้น ลูกปลาอาจจะไม่ยอมกินอาหารที่ตาย หรืออาหารประเภทอื่นในภายหลัง หนอนแดง ไส้เดือน อาหารเม็ดที่มีคุณภาพดีที่ออกแบบสำหรับปลาที่กินเนื้อเป็นอาหาร เป็นอาหารสำหรับลูกปลา เรดเทล แคทฟิช ได้เหมือนกัน เมื่อ เรดเทล แคทฟิช เริ่มโต เราสามารถให้อาหารลดลง เหลือวันละครั้งได้ อาหารที่ให้หลากหลายได้ เช่น ปลาเหยื่อ ปู กุ้งตัวเล็ก เนื้อปลาอื่นๆ

เรดเทล แคทฟิช ที่โตเต็มวัย จะให้อาหารเพียง 1-2 ครั้ง ต่อสัปดาห์ ซึ่งเรดเทล แคทฟิช เป็นปลาประเภทกินเนื้อ ดังนั้น อาหารของเรดเทล แคทฟิช จะเป็นกลุ่มอาหารสด เช่น ปลาเหยื่อ กุ้ง ซึ่งจะเป็นแหล่งโปรตีนชั้นดีให้กับ เรดเทล แคทฟิช

อาหารสำหรับปลาสวยงามแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน โดยคุณสมชาย จะเพาะเฉพาะลูกไรเท่านั้น ส่วนอาหารชนิดอื่น ซึ่งเป็นอาหารสด จะซื้อนำมาเก็บไว้ในห้องเย็น เช่น ปลาเหยื่อ กุ้ง ไส้เดือน นอกจากนี้ ยังใช้อาหารเม็ด เป็นอาหารสำหรับปลาในฟาร์ม รวมถึงฮอร์โมนบางชนิด สำหรับเร่งสี เร่งโต ซึ่งฮอร์โมนจะให้เฉพาะลูกปลาที่รอการจำหน่ายเท่านั้น

การผสมพันธุ์ในปลาเรดเทล แคทฟิช คุณสมชาย บอกว่า ต้องรอให้ปลาได้อายุสำหรับผสมพันธุ์ก่อน ซึ่งอายุเรดเทล แคทฟิช ที่เหมาะสำหรับผสมพันธุ์ คือ อายุ 4-5 ปี และใช้วิธีการฉีดผสมเทียมเท่านั้น เนื่องจาก ปลาในกลุ่มแคทฟิช เป็นปลาในลุ่มน้ำอะเมซอน โอกาสผสมพันธุ์เองตามธรรมชาติเกิดขึ้นได้น้อย ซึ่งหลักของการผสมพันธุ์ภายในฟาร์ม จะยึดหลักว่า หากเป็นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ปลา ที่สั่งนำเข้าจากต่างประเทศ จะใช้วิธีฉีดผสมเทียม แต่ถ้าเป็นปลาภายในประเทศ จะปล่อยให้ผสมพันธุ์ตามธรรมชาติ

คุณสมชาย ยอมรับว่า ปัญหาอุปสรรค ในการทำฟาร์มปลาสวยงาม ขายส่งขนาดใหญ่ ไม่แตกต่างจากการทำธุรกิจอื่นคือ ปัญหาด้านการตลาด ที่ส่วนใหญ่สามารถผลิตให้ได้ปริมาณและคุณภาพตามที่ตลาดต้องการ แต่ที่สำคัญคือ ไม่มีตลาดสำหรับรองรับ เช่น ตลาดปลาสวยงาม ขึ้นอยู่กับแฟชั่น หรือความต้องการของลูกค้า ปลาสวยงามไม่เหมือนปลาเศรษฐกิจ ที่ขายได้ในทุกฤดูการผลิต ซึ่งหากผลิตปลาสวยงามได้ในภาวะที่ตลาดยังไม่ต้องการ จะทำให้มีต้นทุนการเลี้ยงปลาที่สูง เพราะต้องดูแลปลาที่ผลิตออกมา จนกว่าตลาดจะต้องการ

ผู้สนใจเพาะเลี้ยงปลาสวยงาม ไม่เฉพาะกลุ่มแคทฟิช ที่คุณสมชายให้ข้อมูลไป สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ สำนักงานประมงจังหวัดอ่างทอง หมู่ที่ 2 ตำบลศาลาแดง อำเภอเมือง จังหวัดอ่างทอง โทรศัพท์ 035-614-626