เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 29 กันยายน พ.ศ.2560

ชื่ออื่น พิลังสา ว่านนางสัด

ชื่อวงศ์ PRIMULACEAE

ยาบำรุงสตรีของแหลมมลายู

ในแถบภาคใต้นั้น เล่ากันว่า สมัยก่อนว่านนางตัดเป็นสมุนไพรที่มีคุณค่ามาก เหมาะสำหรับผู้หญิงวัยที่มีประจำเดือนขึ้นไป เพราะมีสรรพคุณในการปรับสมดุลเลือดลมในร่างกายให้ไหลเวียนดี บรรเทาอาการปวดและขับประจำเดือน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ป้องกันมะเร็ง ช่วยเสริมสมรรถภาพทางเพศสำหรับสตรี เป็นยาบำรุงสำหรับสตรีมีครรภ์ตั้งแต่ 7 เดือนขึ้นไป ทำให้คลอดง่าย ช่วยขับเลือดคั่งในสตรีหลังคลอดให้แห้งเร็ว ช่วยให้มดลูกกระชับเข้าอู่เร็ว และยังบรรเทาอาการปวดเมื่อยตามร่างกายได้ดีอีกด้วย

ในประเทศมาเลเซียมีการใช้สมุนไพรกาจิปฟาติมะฮฺในสรรพคุณสำหรับผู้หญิงเช่นเดียวกันกับภาคใต้ของไทย และยังนำไปใช้ในผู้ชายได้ด้วย เพื่อบำรุงกำลัง คลายเส้น และโรคข้อ

ปัจจุบันมีการนำมาผสมเป็นอาหารเสริม เพื่อจำหน่ายในท้องตลาด ในรูปแคปซูลและกาแฟผสมสมุนไพร

 

ว่านแห่งการชะลอวัยสตรี

ว่านนางตัด มีรายงานการศึกษาวิจัยพบว่า มีสารที่มีฤทธิ์เป็นฮอร์โมนเพศหญิงที่เรียกว่า ไฟโตเอสโตรเจนสูงมาก ช่วยลดอาการวัยทอง ลดการเสื่อมสลายของกระดูก และมีสารประกอบฟีโนลิกหลายชนิด จึงมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซีเนส ซึ่งมีฤทธิ์ลดการเกิดฝ้า ต้านจุลชีพ ต้านการอักเสบ และต้านมะเร็ง

นอกจากนี้ ยังมีการศึกษาพบว่า ว่านนางตัด สามารถเพิ่มอารมณ์ทางเพศ ช่วยลดแบคทีเรีย ลดการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะในสตรีวัยหมดประจำเดือน และสามารถต้านการเสื่อมสภาพของผิวหนังจากการถูกแสงแดดทำลายได้ เสริมสร้างคอลลาเจนในร่างกาย นับเป็นยอดสมุนไพรแห่งการชะลอวัยของผู้หญิงจริงๆ

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่ม ลำต้นสีเขียวอมน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปรี พื้นใบสีเขียวหรือเขียวสลับเทา บางต้นเหลือบม่วงแดง ช่อดอกเป็นช่อกระจาย ดอกสีขาว ออกที่ซอกใบ

 

ไม้มงคลของคนอยู่ยงคงกระพัน

ว่านนางตัด เป็นสมุนไพรที่ขึ้นตามภูเขาสูง ในอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่มีอยู่มากมาย คนทั่วไปมักไม่ค่อยรู้จัก แต่พรานไม้หอม อย่าง พ่อเม่า (บุญมี ได้ฤกษ์) นั้นรู้จักเป็นอย่างดี แล้วบอกว่า ยาต้นนี้เป็นยาบำรุงผู้หญิง เอารากหรือทั้งต้นมาต้มดื่ม โดยต้มรวมกับสมุนไพรอื่นๆ ใช้บำรุงกำลังได้ทั้งชายและหญิง ต่อมาจึงได้รู้ว่า ชื่อว่านนางตัด แค่ชื่อก็บ่งบอกสรรพคุณว่า เป็นสมุนไพรดีสำหรับผู้หญิงแน่ๆ มิฉะนั้นนาง (ผู้หญิง) คงไม่ขวนขวายไปตัดเอามาใช้

ในตำราว่าน พูดถึงคุณประโยชน์ของว่านนางตัดไว้ว่า เป็นว่านทางเมตตามหานิยม ป้องกันภูมิภัยต่างๆ ผู้ทรงอาคมทางใต้ใช้ผงว่านนางตัดกับเทียนขี้ผึ้ง สำหรับตัดเหล็กไหลให้ขาดจากกัน เมื่อเหล็กไหลแห้ง จะมีรูปร่างคล้ายแมลงภู่ จากนั้นจะตัดเป็นชิ้นเล็กๆ นำมาบรรจุในพระเครื่องและฝังไว้ใต้แขน เพื่อเป็นเครื่องรางป้องกันศาสตราวุธ

นอกจากนี้ ยังเป็นว่านเสี่ยงทาย หากปลูกไว้แล้วงอกงามจะทำให้บ้านนั้นมีแต่ความสงบสุข และมีสุขภาพดี หมอยาอีสานก็มีความเชื่อเช่นเดียวกันว่า ว่านนางตัดมีฤทธิ์ทางคงกระพันชาตรี มีการนำต้นไปทำแหวนพิรอด เพื่อใช้ป้องกันภยันตรายจากการต่อสู้และสิ่งไม่เป็นมงคลต่างๆ

นิยมใช้เมล็ดเพาะในถาดชำ ประมาณ 1 เดือน แล้วย้ายลงปลูกในกระถาง

การดูแลให้ปลูกในที่ร่ม เป็นพืชที่ชอบอยู่ใกล้น้ำ หรือที่ที่มีความชื้นพอประมาณ

ตำรับยาบำรุงสตรีมีครรภ์ 7 เดือนขึ้นไป ให้นำว่านนางตัดทั้งห้า แบบแห้ง ประมาณ 1 กำมือ ต่อน้ำ  1 ลิตร ต้มเดือดประมาณครึ่งชั่วโมง แล้วดื่มอุ่นๆ ต่างน้ำ หรือครั้งละ 1/2 ถึง 1 แก้วชา 3 เวลาหลังอาหารเช้า เที่ยง และก่อนนอน ช่วยให้คลอดง่าย

ตำรับยาบำรุงสตรีหลังคลอด ให้นำรากแบบแห้ง ประมาณ 1 กำมือ ต่อน้ำ 1 ลิตร ต้มดื่มอุ่นๆ ต่างน้ำ หรือดื่มครั้งละ 1/2 ถึง 1 แก้วชา 3 เวลา หลังอาหารเช้า เที่ยง และก่อนนอน ช่วยให้หน้าท้องแบนเรียบ และมดลูกกระชับ

ตำรับยาลดปวดประจำเดือน ขับเลือดเสียหลังคลอด ให้นำว่านนางตัดทั้งห้า มาตากให้แห้งประมาณ 7 วัน ใช้ประมาณ 1 กำมือ ต่อน้ำ 1 ลิตร ต้มเดือดด้วยไฟปานกลาง ดื่มอุ่นๆ ครั้งละ 1/2 ถึง 1 แก้วชา 2 เวลา หลังอาหารเช้า เย็น ช่วยในการปรับสมดุลของเลือดลมในร่างกายให้ไหลเวียนดี โดยสามารถนำมาต้มผสมกับว่านชักมดลูก ในสัดส่วนครึ่งต่อครึ่งได้เช่นกัน

ตำรับยาแก้ปวดเมื่อย คลายเส้น บำรุงกำลัง แก้อาการอ่อนเพลีย ให้นำรากว่านนางตัดแบบแห้ง ประมาณ 1 กำมือ ต่อน้ำ 1 ลิตร ต้มดื่มอุ่นๆ ต่างน้ำ หรือดื่มครั้งละ 1/2 ถึง 1 แก้วชา 3 เวลา หลังอาหารเช้า เที่ยง และก่อนนอน

ขอบคุณข้อมูล : ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร เลขที่ 32/8 หมู่ที่ 12 ตำบลท่างาม อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี โทรศัพท์ (037) 211-289 หรือ www.abhaiherb.com