เผยแพร่	วันพฤหัสที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ.2559

ชีวิตคนเราเก่าก่อนอยู่กับธรรมชาติ

การรักษาอาการเจ็บป่วย เราชาวบ้านมักอาศัยยาสมุนไพร ด้วยเหตุนี้เอง ในหมู่บ้านสมัยก่อนจึงมีหมอยาประจำหมู่บ้าน ใครเจ็บไข้ได้ป่วยก็ตามหมอไปรักษา

นอกจากหมอประจำหมู่บ้านแล้ว คนไทยแต่ละครอบครัวมักมีผู้รู้จักสมุนไพร และรู้จักการรักษาโรคทั่วๆ ไป เป็นต้นว่ามีดบาดมือก็เคี้ยวใบตะโกแปะห้ามเลือด ถ้าเป็นหูดก็แกะให้เลือดออก แล้วนำยางรักสีขาวๆ หยดลงไป ไม่นานหัวหูดก็จะหลุดออกมา เป็นต้น

สมัยผู้เขียนยังเด็กๆ ท้องร่วงคราวใด แทนที่พ่อจะพาไปหาหมอ หรือซื้อยามาให้กิน พ่อกลับไปถากเปลือกแคมาแช่น้ำซาวข้าวให้ดื่ม รสเปลือกแคฝาดเฝื่อนพิลึก แต่ก็ดื่มได้ไม่ยาก หลังดื่มไม่นาน อาการท้องร่วงก็ทุเลา และหายไป

เปลือกแคเป็นยาวิเศษจริงๆ ภูมิปัญญาของพ่อเรื่องยานี้ พ่อบอกว่าได้มาจากปู่ ผู้เขียนแม้จะไม่ได้ถามปู่ว่าได้มาจากไหน แต่ก็พอเดาได้ว่าคงรู้มาจากบรรพบุรุษของปู่ อย่างไรก็ไม่ได้เป็นยาผีบอก แต่เป็นยาบรรพบุรุษบอกต่อๆ กันมา

การรักษาอาการเจ็บป่วย นอกจากใช้ยาสมุนไพรแล้ว ยังใช้เครื่องมือช่วยรักษาอาการบางอย่างได้อีกด้วย อย่าง เช่น งูรัดนิ้ว ฟังชื่อแล้วอย่าเพิ่งตกใจ นึกว่างูเป็นๆ มารัดนิ้วหรือไร คำตอบคือไม่ใช่อย่างนั้น งูรัดนิ้ว คืออุปกรณ์ชนิดหนึ่งสำหรับรักษาอาการ “นิ้วล็อก”

โรคนิ้วล็อก เป็นภาษาของเราชาวบ้าน เรียกคนที่มีอาการเหมือนนิ้วโดนล็อกไม่ให้ขยับเขยื้อน ลักษณะอาการที่ปรากฏคือ เมื่อเหยียดนิ้วออกไป ปรากฏว่านิ้วไม่เหยียดตามที่สั่ง จะโทษว่านิ้วดื้อด้านก็ไม่ได้ เหตุที่มันล็อกก็เพราะเจ้าของนิ้วนั่นเองใช้งานนิ้วไม่ถูกต้อง ทำให้มันเหยียดไม่ออก อาการเหล่านี้เกิดมาจากเราทำงานและเกร็งนิ้วมือนานๆ นั่นเอง

เมื่อเป็นโรคนี้แล้ว คนเป็นก็จะปวดนิ้ว การรักษามีทั้งกินยาลดการอักเสบ ใช้กายภาพบำบัด ถ้าเป็นหนักเข้าก็ต้องผ่าตัดเลยทีเดียว

วิธีการของเราชาวบ้านแต่โบราณมาก็คือ ใช้กายภาพบำบัด เครื่องมือสำหรับกายภาพบำบัดที่รู้จักกันก็คือ งูรัดนิ้ว

การสานงูรัดนิ้ว เราชาวบ้านจะนำใบลานมาฉีกเป็นตอก แล้วสานออกมาเป็นรูปคล้ายกรวย มีความยาวประมาณ 5-6 นิ้ว ความกว้าง ทำแค่ให้สวมนิ้วมือได้ ด้านปากทำเป็นรูปคล้ายปากงู ตัวกรวยคล้ายงู ส่วนหางนั้น เมื่อสานเสร็จก็ปิดหาง และปล่อยปลายให้ยาวออกไปเล็กน้อย ส่วนเกินนี้เราไม่ต้องสาน ปล่อยให้เลยไปอย่างนั้น แล้วฉีกให้เป็นฝอยๆ เพื่อความสวยงาม

เมื่อสานเป็นรูปตัวงูแล้วก็พร้อมใช้งาน

การใช้งานคือ นำเอาส่วนปากที่มีรูปเหมือนปากงูสวมนิ้วที่มีอาการล็อก ขยับตัวงูรัดนิ้วเบาๆ มันจะช่วยดึงข้อนิ้วและนวดนิ้วให้เป็นอย่างดี ค่อยๆ ทำช้าๆ เรื่อยๆ ไป การทำอย่างนี้ ก็เท่ากับการทำกายภาพบำบัดที่หมอสมัยใหม่เราเรียกขานกันนั่นเอง

เมื่อต้องการเอาออก ต้องดันส่วนปลายของตัวรูปงูนั้นเข้าไปก่อน ทำให้ส่วนที่คล้ายลำตัวงอมีลักษณะย่น หลังจากนั้นค่อยดึงออกมา ทำอย่างนี้จะดึงออกมาอย่างง่ายดาย ถ้านวดอยู่ดีๆ แล้วดึงออก จะดึงออกยากมาก ดีไม่ดีทำให้นิ้วปวดแสบปวดร้อนได้

คนที่เป็นโรคนิ้วล็อก ถ้าใช้งูรัดนิ้วนวดนิ้วที่ล็อกบ่อยๆ อาการก็จะทุเลาลง และมีโอกาสหายได้โดยไม่ต้องผ่าตัด

เห็นไหมว่า ภูมิปัญญาชาวบ้านดีเด่นเพียงใด

งูรัดนิ้ว แม้จะเป็นของโบราณ แต่ปัจจุบันยังพอหาซื้อได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานแสดงภูมิปัญญาไทย ไม่ว่าจะเป็นงานของดี 4 ภาค ของดีของจังหวัด อำเภอ หรือตำบลต่างๆ ร้านค้าบางร้านจะนำมาขายในราคาเป็นกันเอง

หากจะหาซื้อตามตลาดทั่วๆ ไป คงยาก เพราะคนที่สานได้เหลือน้อยแล้ว ส่วนใหญ่ที่นำมาขายกัน ก็ล้วนแต่พ่อแก่แม่เฒ่านั่งสานหลังขดหลังแข็ง กว่าจะได้มาขาย

 

ภูมิปัญญาชาวบ้าน บางอย่างหายไปกับกาลเวลา แต่บางอย่างก็มีการรื้อฟื้นกลับมาใช้ใหม่ อย่าง งูรัดนิ้ว เป็นต้น