นอร์เวย์ ดินแดนแห่งตะวันหลับดึก (ตอนที่ 1)

ไม่เคยคิดมาก่อนว่า วันหนึ่งจะได้มายืนอยู่ในขอบเขตของสแกนดิเนเวีย ที่ได้ชื่อว่าค่าครองชีพสูงที่สุดในโลก และ…ของแพงดับจิต ชนิดชาวไทยอย่างเรายากจะแตะต้องซื้อของสิ่งใด คือถ้าไม่ใช่เศรษฐีตัวจริงนั้นอย่าหมาย

แรกที่ได้รับการติดต่อจากกลุ่มศิลปินในนอร์เวย์ว่า อยากเชื้อเชิญพวกเรา อันหมายถึงศิลปินหญิง 4 คน ที่ทำงานเพอร์ฟอร์แมนซ์ และเคยร่วมงานกันในประเทศไทยเมื่อ 2 ปีผ่าน ได้มาทำงานร่วมกันที่ประเทศนอร์เวย์ บ้านเมืองของเขาบ้าง ฉันก็ยังไม่อยากเชื่อว่าตัวเองจะได้มาเยือนประเทศแถบสแกนดิเนเวียจริงๆ แต่เมื่อความเป็นไปได้มีสูงขึ้น และวันนั้นก็มาถึงจริงๆ เมื่อพวกเราทุกคนได้วีซ่าและตั๋วเดินทาง ทุกอย่างจึงไม่ใช่สิ่งที่เกินจริงอีกต่อไป

ถนนปูหินที่แบรเก้น

คนทางนอร์เวย์บอกมาว่าให้เตรียมพร้อมรับอากาศหนาวและฝนอาจจะตก ฉันจัดกระเป๋าใบย่อมยัดเสื้อผ้าอย่างที่เคยใส่ในประเทศไทย เพิ่มเติมเสื้อโค้ตตัวใหญ่ใส่ขึ้นเครื่องไปเลย ใครจะไปรู้บนเครื่องบินอาจหนาว คิดว่าเตรียมตัวแค่นี้พอล่ะ เสื้อหนาหนักขนาดนี้น่าจะเอาอยู่

วันแรกที่เดินทางถึงแบรเก้น Bergen เมืองจุดหมายปลายทางที่จัดงานศิลปะแสดงสด ศิลปินสาวไทยจากจังหวัดขอนแก่นที่แต่งงานกับศิลปินมีชื่อเสียงของนอร์เวย์ ก็รีบจัดแจงเครื่องแต่งกายให้ศิลปินบ้านนอกไทยอย่างทันท่วงที ประกอบด้วยเสื้อแขนยาวแนบเนื้อตัดเย็บจากเส้นใยขนสัตว์กันหนาว เสื้อโค้ตกันลมกันฝน ถุงเท้าหนานุ่มและรองเท้าหุ้มข้อน้ำหนักเบาพื้นเกาะถนนดีเยี่ยม ซึ่งเมื่อได้สัมผัสอากาศและเดินเหินอยู่ในเมืองแบรเก้นแค่วันเดียว ก็สำเหนียกว่าเสื้อผ้ารองเท้าที่เราเตรียมมามันใช้ไม่ได้กับที่นี่

อากาศหนาวลมแรง ฝนพรำชื้นแฉะ พื้นถนนปูด้วยหินสวยงามแต่ลื่น โดยเฉพาะยามเปียกฉ่ำด้วยสายฝน แต่เสื้อผ้ารองเท้าช่วยเราไว้ได้ ศิลปินสาวที่ผันตัวไปเป็นชาวนอร์เวย์นานปีบอกว่า คนนอร์เวย์เขามีคำพูดว่า “อากาศไม่ร้ายแรงเกินทนหรอก อยู่ที่ว่าเสื้อผ้ารองเท้าดีพอหรือไม่”

ผู้คนในวันแดดดี

มารู้จัก นอร์เวย์ ผ่านวิกิพีเดียกันสักนิด นอร์เวย์ Norway เป็นประเทศในกลุ่มนอร์ดิก อยู่ในอาณาเขตของยุโรปเหนือ ฝั่งตะวันตกของคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย อาณาเขตจรดประเทศสวีเดน ฟินแลนด์ และพรมแดนสั้นๆ ติดต่อกับรัสเซียทางทิศตะวันออก ทางทิศตะวันตกและใต้ติดต่อกับทะเลนอร์เวเจียน ทะเลเหนือ รัสเซีย อาณาเขตทางทะเลจรดมหาสมุทรแอตแลนติก ใกล้กับประเทศเดนมาร์กและสหราชอาณาจักร นอร์เวย์เป็นประเทศที่มีชายฝั่งยาวและเป็นที่ตั้งของฟยอร์ด (Fjords) ที่มีชื่อเสียง

ฟยอร์ด คืออะไรอาจมีข้อสงสัย ตอบได้ง่ายๆ พอเข้าใจว่า คือแผ่นดินที่ยื่นออกไปในน้ำ หรือน้ำที่กัดเซาะแผ่นดินจนเว้าแหว่ง โดยส่วนใหญ่เกิดจากธารน้ำแข็งละลายไหลเซาะลงมา มักจะเกิดตามแผ่นดินสูงชันหรือหน้าผาสูงชันตามภูเขา ว่ากันว่าประเทศนอร์เวย์มีภูมิประเทศที่ประกอบด้วยฟยอร์ดมากที่สุด ในพื้นที่ความยาวราว 29,000 กิโลเมตร ชายฝั่งทะเลนอร์เวย์พบฟยอร์ดราวๆ พันกว่าแห่ง ความงดงามตามธรรมชาติที่เกิดจากความหนาวเย็นเกือบสุดขั้วของนอร์เวย์ ด้วยมีภูเขาน้ำแข็งปกคลุมเกินครึ่งประเทศ ตามเทือกเขาสูงจะมีน้ำแข็งไม่ละลายตลอดปี  ภูมิประเทศอันเกิดจากความหนาวเยือกได้กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ เรียกนักท่องเที่ยวทั่วโลกหลั่งไหลเข้ามา ขณะชายฝั่งทะเลส่วนใหญ่เป็นฟยอร์ดน้ำนิ่งลึกล้ำ เหมาะต่อการสร้างท่าเรือ นอร์เวย์จึงเป็นประเทศหนึ่งที่เชี่ยวชาญการเดินเรือและการประมง

ศิลปินไทยนั่งเล่นย่านกลางเมือง

แรกที่ใครๆ ทางเมืองไทยรู้ว่าจะมานอร์เวย์ หลายคนพูดตรงกันถึงพวกไวกิ้ง ด้วยว่าประวัติศาสตร์ช่วงหนึ่งในราว ค.ศ. 800-1100 ของนอร์เวย์เกี่ยวพันกับพวกไวกิ้ง หรือเขียนเป็นภาษาอังกฤษว่า “V iking” โดยชาวนอร์วีเจียนออกเสียงว่า วีคิง ในช่วงนั้นนอร์เวย์ไม่ได้เป็นรัฐเดียว แต่ประกอบด้วยอาณาจักรเล็กๆ หลายอาณาจักร ซึ่งจะว่าไปก็ไม่ต่างกับหลายๆ ประเทศในโลกนี้ ที่ประกอบไปด้วยอาณาจักรเล็กๆ ก่อนถูกรวบเป็นรัฐเดียว

ชาววีคิงหรือไวกิ้งในยุคนั้นส่วนหนึ่งคือชาวเหนือที่ไม่ค่อยมีพื้นที่เพาะปลูก พวกเขายึดอาชีพประมง พัฒนาการต่อเรือ และต่อมาเริ่มแล่นเรือออกทะเลไปค้าขายตามที่ต่างๆ และบางครั้งก็ทำตัวเป็นโจรสลัด เรือเดินทะเลดั้งเดิมของพวกไวกิ้งมีความยาวประมาณ 22 เมตร กลางลำกว้าง 5 เมตร ลึก 1.5 เมตร หัวงอนท้ายงอนเพื่อความปราดเปรียว หัวเรือเป็นหัวงูตามความเชื่อว่าจะขจัดความชั่วร้ายออกไปจากเรือได้ ท้องเรือแบนเหมาะต่อการโต้คลื่น มีเสากระโดงกลางลำเรือสำหรับติดใบเรือ และจะใช้ฝีพายประมาณ 30 คน

อาหารบางเช้าแบรเก้นสไตล์

มีพิพิธภัณฑ์เรือไวกิ้งจัดแสดงอยู่ที่ออสโล แต่พวกเราไม่ได้ดู เพราะมีงานสำคัญต้องทำอยู่ที่เมืองแบรเก้น นั่นคืองานศิลปะแสดงสดตามโปรแกรมที่จะมีในหลายพื้นที่ ก่อนทำงานก็ต้องทำความรู้จักกับพื้นที่ต่างๆ ผู้คน และต้องคิดงานวางแผนงานของตัวเอง เรียกได้ว่าแทบจะหาเวลาว่างกันไม่ได้เลยทีเดียว แต่ในการงานนั้นก็มีช่วงเวลาให้เดินเล่นเที่ยวชมนั่นนี่

ฉันกับศิลปินหญิงอีกคนเดินทางมาถึงแบรเก้นล่วงหน้าหลายวัน จึงพอได้เดินเล่นในเมืองอันเต็มไปด้วยบ้านเรือนสวยๆ แบบยุโรป ตั้งเรียงรายสูงๆ ต่ำๆ ไปตามพื้นที่ภูเขา ได้ขึ้นไปป้อมประจำเมืองตั้งอยู่บนเนินสูง ชมวิวได้รอบทิศ 360 องศา แลเห็นทั้งเทือกเขาและทะเล อดคิดไม่ได้ว่าคนที่มาเลือกพื้นที่ตั้งเมืองนี้เขาคิดอะไร มองเห็นจุดจับใจตรงไหนที่น่าตั้งรกราก เทือกเขาหินแกรนิตสูงชันอันหนาวเยือก ที่อาจจะเต็มไปด้วยฝูงสัตว์ป่าให้ล่าหากิน ทะเลลึกล้ำเต็มไปด้วยฝูงปลาและสัตว์ทะเลนานา

มองจากมุมนั่งเล่นกลางเมือง

หรือว่าความงดงามมหัศจรรย์ของฟยอร์ด ที่ทำให้บรรพบุรุษรุ่นแรกของชาวนอร์วีเจียน เลือกที่นี่เป็นเรือนตาย