| ที่มา | เก็บมาเล่า |
|---|---|
| ผู้เขียน | กาญจนา จินตกานนท์ |
| เผยแพร่ |
“ปัญหาทุเรียนอ่อน” ยังคงเป็นปัญหาสำคัญที่ต้องเฝ้าระวังทั้งมือตัด เจ้าของสวน โรงคัดบรรจุ (ล้ง) แต่ละปีไทยส่งทุเรียนไปขายตลาดจีน จำนวนมากถึง 80-90 เปอร์เซ็นต์ จากปริมาณผลผลผลิตภาคตะวันออกปี 2565 จำนวน 720,000 ตัน คาดว่าจะทำรายได้กว่า 100,000 ล้านบาท หากตรวจพบทุเรียนอ่อนนอกเหนือจากโรคพืชและแมลง และโควิด-19 จะส่งผลให้จีนระงับการนำเข้า ทำให้ราคาผลผลิตลดต่ำลงเป็นการทำลายตลาดทุเรียนไทย การสร้างนักตัดมืออาชีพจึงเป็นแนวทางหนึ่งที่สำคัญที่แก้ปัญหาทุเรียนอ่อน
ทุเรียนตราดออกก่อน อ่อนไม่มี
คุณชยุทกฤดิ นนทแก้ว เกษตรจังหวัดตราด กล่าวถึงที่มาการจัดฝึกอบรมมือตัดทุเรียน ที่จังหวัดตราด ว่าปี 2565 จังหวัดตราดมีผลผลิตประมาณ 86,765 ตัน พันธุ์ที่นิยมปลูกคือ หมอนทอง ชะนี กระดุม เริ่มมีผลผลิตออกสู่ตลาดตั้งแต่เดือนมีนาคม-มิถุนายน 2565 เดือนพฤษภาคมออกมากที่สุด จังหวัดตราดมี 2 ตำบลที่ทุเรียนออกก่อนที่อื่นๆ ทุกสายพันธุ์ประมาณ 20-30 วัน คือ ตำบลห้วงน้ำขาวและตำบลอ่าวใหญ่ ปีนี้มีผลผลิต 1,800 ตัน เพราะพื้นที่อยู่ริมทะเล อากาศโปร่ง ดินเป็นดินทราย ที่ผ่านมาจังหวัดตราดมักจะถูกประนามว่าตัดทุเรียนอ่อน ซึ่งเป็นเรื่องจริงเพราะทุเรียนที่ออกก่อนปริมาณน้อยและราคาพุ่งสูงและซัดทอดมือตัดผู้ตัดทุเรียนอ่อน โยนกันระหว่างเจ้าของสวนหรือของล้ง และปัญหาทุเรียนอ่อนยังเกิดขึ้นทุกปี แม้จะมีกฎหมายออกมาควบคุมลงโทษผู้กระทำผิด
“ปัญหาทุเรียนอ่อน ส่วนหนึ่งขาดแคลนมือตัดอาชีพ ส่วนใหญ่จะเป็นมือตัดของล้ง สำนักงานเกษตรจังหวัดตราดจึงร่วมมือกับสำนักงานพัฒนาฝีมือแรงงานตราด สร้างมือตัดทุเรียนอาชีพอิสระ โดยรับสมัครคนรุ่นใหม่ทั่วๆ ไป เจ้าของสวนหรือผู้ต้องการประกอบอาชีพตัดทุเรียนได้เรียนรู้ฝึกปฏิบัติ เพื่อนำไปใช้ได้จริงในสวนของตัวเองหรือสร้างอาชีพที่มีรายได้ค่อนข้างสูงวันละ 1,200-1,500 บาท ที่สำคัญสร้างจิตสำนึกให้รักในอาชีพตัดทุเรียนคุณภาพ ด้วยคุณธรรม เพื่อให้ทุเรียนตราดออกก่อน อ่อนไม่มี” คุณชยุทกฤติ กล่าว
แก้ปัญหาทุเรียนอ่อน
ยกระดับฝีมือแรงงาน
คุณการะเกษ สังเวียนทอง นักวิชาการ สำนักงานพัฒนาฝีมือแรงงานตราด กล่าวถึงหลักสูตร “เทคนิคการตัดและคัดแยกผลทุเรียน” ใช้เวลา 30 ชั่วโมงว่า จุดประสงค์คือ สร้างองค์ความรู้ ทักษะและทัศนคติที่ดีในการทำงานสาขาอาชีพการตัดและคัดแยกผลทุเรียน ให้รู้วิธีการเก็บเกี่ยวผลทุเรียนและฝึกปฏิบัติตัดคัดแยกทุเรียนในสวน ผู้สมัครเข้าอบรม 24 คน มีทั้งกลุ่มเกษตรกรและแรงงานคืนถิ่นเป็นคนรุ่นใหม่ ทุกคนผ่านเกณฑ์ประเมินผลได้รับวุฒิบัตรกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน ในอนาคตอาชีพมือตัดทุเรียนต้องผ่านการอบรมและขึ้นทะเบียนเป็นการยกระดับฝีมือแรงงาน
“ภาคทฤษฎี ได้วิทยากรผู้เชี่ยวชาญเรื่องทุเรียน ดร.พีรพงษ์ แสงวนางค์กูล จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กำแพงแสน จากนั้นให้ศึกษาจากสวนทุเรียน ลุงอิ๊ด หรือ คุณบรรจง บุญวาที ปราชญ์ชาวบ้าน มีประสบการณ์เรื่องทุเรียนร่วม 50 ปีที่ตำบลห้วงน้ำขาว พื้นที่ที่ผลผลิตออกช่วงต้นฤดูก่อนที่อื่นๆ ทุกปี และผลผลิตอยู่ในช่วงแก่ตัดได้ ฝึกเรียนรู้ดูทุเรียนแก่ ฝึกการขึ้นต้น ปีนต้น ตัด-โยน การขนส่ง เรียงผลทุเรียน เมื่อผ่านการอบรมแล้วนำไปประกอบอาชีพได้เลย ตัดเองหรือรับจ้างตัด เพราะทุเรียนทั่วไปจะตัดได้ช่วงเมษายน-มิถุนายน มือตัดมีรายได้ 1,200 บาทต่อวัน ถ้าฝึกรับ 800 บาทต่อวัน” คุณการะเกษ กล่าว
การจัดการผลผลิต
หลังเก็บเกี่ยวทุเรียนให้คุณภาพดีเพื่อส่งออก
ดร.พีรพงษ์ แสงวนางค์กูล วิทยากรภาควิชาการ จากศูนย์เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน เริ่มต้นการเข้าสู่เนื้อหาเชิงวิชาการและสรุปเชื่อมโยงความสำคัญ สู่ประเด็นหลักของความรู้ เรื่อง “การจัดการผลผลิต เก็บทุเรียน ทำอย่างไรให้คุณภาพดีเพื่อส่งออก” จากตั้งคำถามน่าสนใจ 5-6 ข้อ เริ่มจากทําไมทุเรียน ตำบลห้วงน้ำขาว ตำบลอ่าวใหญ่ จังหวัดตราด เก็บเกี่ยวได้ก่อน 2. ทําไมต้องคัดเปอร์เซ็นต์แป้ง (น้ำหนักเนื้อแห้ง) 32 เปอร์เซ็นต์ การตัดทุเรียนแก่อายุ 110-120 วัน หนามแห้ง ปลิงบวม แต่ทำไมแป้งยังน้อย สุกแล้วไม่อร่อย 3. ส่งออกใช้ทุเรียนแก่ไปแล้วแตกหมด จริงหรือไม่ 4. ซื้อทุเรียนไปขายได้หมดไม่เน่าเสียแล้วทําไมขาดทุน 5. คัดทุเรียนสวยจากสวน ทําไมไปขาย (จีน) แล้วเน่า มีหนอน 6. ทุเรียนบ่ม ใช้สารเร่งสุก (เอทีฟอน) อันตรายหรือไม่
“ถ้าตัดทุเรียนอ่อนจะได้น้ำหนักและราคาแพงเพราะต้นฤดูผลผลิตมีปริมาณน้อย แต่ทุเรียนที่ออกมาทีหลังปริมาณมหาศาลจะถูกดัมพ์ราคาเราต้องรับผิดชอบร่วมกัน มาตรฐานทุเรียนที่สำคัญ 2 อย่าง คือ คุณภาพและความปลอดภัยด้านอาหาร ดังนั้น ขั้นตอนการเก็บเกี่ยวต้องเหมาะสม ไม่วางทุเรียนบนพื้นหญ้าจะมีเชื้อราได้ สารเร่งสุกใช้มากเกินผลจะแตกเน่าเสีย ทุกอย่างต้องมีการจัดการที่ดี เมื่อตัดทุเรียนแก่ต้องรีบจำหน่ายเพื่อลดความสูญเสียของน้ำหนักและคุณภาพ สินค้าคุณภาพดีจะทำให้มีการซื้อซ้ำ น้ำหนักเปอร์เซ็นต์แป้งหมอนทองขั้นต่ำ 32 เปอร์เซ็นต์ แต่ถ้าอร่อยต้อง 35 เปอร์เซ็นต์ ความรู้ทางวิทยาศาสตร์นี้ ถ้าให้ความสนใจ เข้าใจและนำไปใช้ผสมผสานกับการตลาดได้” ดร.พีรพงษ์ กล่าว
ปราชญ์ชาวบ้าน
คุณบรรจง บุญวาที หรือ ลุงอิ๊ด อยู่บ้านเลขที่ 123 หมู่ที่ 5 ตำบลห้วงน้ำขาว อำเภอเมืองตราด จังหวัดตราด อายุ 69 ปี เริ่มต้นจากมือตัดทุเรียนตั้งแต่อายุ 17-18 ปี สร้างสมประสบการณ์ร่วม 50 ปี ทั้งนายหน้ารับเหมาทุเรียน และสร้างทีมรับจ้างตัดทุเรียนร่วม 100 คน และเป็นเจ้าของสวนทุเรียน ปัจจุบันแบ่งให้ลูกชายไปดูแลส่วนหนึ่ง ที่ทำเองเป็นแปลงดั้งเดิมพื้นที่ 30 ไร่ เกือบทั้งหมดเป็นหมอนทอง บางต้นอายุ 40-50 ปี มีการปลูกแซมต้นที่ตายไป ปี 2565 มีผลผลิตประมาณ 150 ตัน สร้างรายได้ประมาณ 40 ล้านบาท เพราะทุเรียนมีราคาสูงกิโลกรัมละ 250 บาท
ลุงอิ๊ดเปรียบเปรยชื่อ “ทุเรียน” ว่า คือ เรียนไม่จบ มีเทคนิค เคล็ดลับ ความแตกต่างมาก มีปัญหามาให้แก้ไขอยู่ตลอด ไม่มีสูตรสำเร็จ เฉพาะเรื่องการตัดทุเรียนแก่ หลักวิทยาศาสตร์ใช้นับวันดอกบานถึงเป็นลูกตัดได้และวัดเปอร์เซ็นต์แป้งตามมาตรฐาน เช่น กระดุมระยะเวลาดอกบาน 90 วัน เปอร์เซ็นต์แป้ง 27 เปอร์เซ็นต์ พวงมณีดอกบาน 90-100 วัน ชะนี 105-110 วัน เปอร์เซ็นต์แป้ง 30 เปอร์เซ็นต์ และหมอนทองดอกบาน 110-125 วัน เปอร์เซ็นต์แป้ง 32 เปอร์เซ็นต์ แต่สำหรับผู้มีประสบการณ์ดูด้วยสายตา เคาะด้วยนิ้ว ไม่ต้องทดสอบ เปอร์เซ็นต์แป้ง รับรองแก่เกินมาตรฐานทุกลูก
“คนเก่งจริงๆ สามารถทำเงินจากทุเรียนได้วันละ 100,000 บาท แต่ถ้าไม่เก่งจริงก็ขาดทุนวันละ 1,000,000 บาทได้เช่นกัน ถ้าเราตัดทุเรียนอ่อนไปส่งล้งและล้งให้เรารับผิดชอบ ทำทุเรียนต้องใจรักกว่าจะถึงวันนี้เคยพลาดมาก่อนและนำมาเป็นบทเรียน ต้องศึกษากันจริงๆ กว่าจะชำนาญ เพราะสภาพพื้นที่ อากาศแต่ละแห่งไม่เหมือนกัน ต้องรอบคอบ ไม่ประมาท หมอนทองที่ตำบลห้วงน้ำขาว ตำบลอ่าวใหญ่ 80-90 วัน เปอร์เซ็นต์แป้งตัดได้ แต่จะใช้กับที่อื่นๆ ไม่ได้” ลุงอิ๊ด กล่าว
เทคนิค เคล็ดลับการตัดทุเรียนแก่
ลุงอิ๊ด บอกว่า ทุเรียนตำบลห้วงน้ำขาว ตำบลอ่าวใหญ่ จะสุกก่อนที่อื่นๆ จึงใช้เกณฑ์การนับวันดอกบานไม่ได้ จึงต้องอาศัยประสบการณ์ ความชำนาญเฉพาะตัวของมือมีดไม่ให้ตัดทุเรียนอ่อน โดยดูลักษณะผลภายนอก 4-5 องค์ประกอบ คือ 1. ดูขั้ว จับขั้ว ขั้วแข็งไม่นิ่ม ตัดออกมาแล้วเห็นขอบขั้ววงในชัดเจน 2. ดูร่องหนาม (พู) จะเป็นร่องพูชัดเจน หนามบีบยุบนิ่ม สีอมเหลือง 3. ดูผิวแห้ง ถ้าทุเรียนถูกแดดจะดูสีไม่ได้ 4. การเคาะผิวฟังเสียง เลือกพูเต็มๆ หนามเขียวๆ เคาะฟังเสียงหรือใช้มือดีดตรงพูเฉียงๆ ฟังเสียงหลวมๆ โปร่ง เพราะเนื้อทุเรียนแก่จะคายน้ำ เนื้อจะยุบ ถ้าอ่อนเสียงจะแน่น และ 5. การดูก้นทุเรียน ขึ้นรูปก้นหอยสีเข้ม ร่องสาแหรกชัด
“ทุเรียนดีต้องสุกพร้อมกันทั้งลูก ต้นเดียวกันจะแก่ไม่พร้อมกัน เพราะสภาพอากาศ บางต้นมี 3-4 รุ่น หรือพวงเดียวกัน 3 ลูกจะมี 3 รุ่น อ่อนแก่ห่างกัน 7-10 วัน เราต้องใช้เชือกฟางที่มัดโยงเต้าลูกทุเรียนคนละสี แยกไว้จะชัดเจนที่สุด เพราะถ้าได้เวลาตัดระยะห่างกัน 3-4 วันจะแยกกันไม่ออก” ลุงอิ๊ด เผยเคล็ดลับ
ลุงอิ๊ด ทิ้งท้ายว่า ถ้าชาวสวนไม่ช่วยกัน อย่างไรทุเรียนอ่อนก็แก้ไม่สำเร็จ อาชีพมือตัดทุเรียนทำงาน 3-4 เดือน มีเงินใช้ทั้งปีหรือเป็นเจ้าของสวนทุเรียนได้ สนใจสอบถามลุงอิ๊ด โทร. 087-135-1207
ล้อมกรอบ
ก้าวสู่ มือตัดทุเรียนอาชีพ
ผู้เข้าอบรมมีทั้งเจ้าของสวน มือตัดทุเรียนรับจ้างที่มีประสบการณ์ และเยาวชนคนรุ่นใหม่ที่คลุกคลีอยู่กับสวนทุเรียนของครอบครัว ล้วนแต่พร้อมจะก้าวสู่มือตัดทุเรียนอาชีพ
คุณมนัส ญาติพิบูลย์ เกษตรกรเจ้าของสวนทุเรียนตำบลห้วยแร้ง อำเภอเมืองตราด จังหวัดตราด ก่อนหน้านี้ขายให้ล้งมาตัด เมื่อเข้าอบรมทดลองตัดมั่นใจว่าเป็นมือตัดส่งล้งที่ส่งออกได้เพราะจะได้ราคาดีกว่า สอดคล้องกับ คุณพงษ์ศักดิ์ เติมศิริรัตน์ หรือ ไก่ ที่ครอบครัวภรรยาเป็นเจ้าของสวนสะละสมโภชน์ที่เป็นสวนท่องเที่ยวเชิงเกษตร รับนักท่องเที่ยวเป็นที่รู้จักกันดี มีสวนทุเรียนส่วนใหญ่ขายให้ล้งหรือขายแกะเนื้อขายออนไลน์บ้าง ด้วยทุเรียนทั้งเบญจพรรณของไทย มูซันคิง จึงคิดตัดทุเรียนคุณภาพวางขายในสวนบ้าง
คุณวัชรพล รูปคมสัน เจ้าของสวน “จ่าแดง” อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี จบปริญญาตรี ปี 2558 ช่วยพ่อทำสวน เงาะ มะยงชิด อะโวกาโด และมีทุเรียน 400 ต้น ต้องจ้างแรงงานตัดทุเรียนขายให้ล้ง ใช้วิธีนับวันดอกบานและกรีดดูเนื้อ เมื่ออบรมได้รับความรู้ด้านการบริหารจัดการ การเก็บเกี่ยวที่เป็นหลักวิทยาศาสตร์ผสมผสานกับการฝึกปฏิบัติในสวน รู้เทคนิค เคล็ดลับการดูทุเรียนแก่เป็นความรู้ที่สุดยอดมาก คิดว่าจะสร้างแรงงานในสวนเป็นมือตัดเองเพิ่มการขายออนไลน์
คุณสุชาติ อิม มือตัดทุเรียนจากอำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด เรียนรู้ประสบการณ์มือตัดจากล้ง ต้องสังเกต จดจำเองไม่มีการสอน ฝึกอยู่ 1 ปีเต็ม ออกมารับจ้าง-เหมาตัดทุเรียนเอง ขึ้นปีที่ 3 เมื่อเข้าอบรมอาศัยพื้นฐานที่มีอยู่ เมื่อลุงอิ๊ดมาสอนเทคนิค เคล็ดลับ ทำให้มีความมั่นใจเชื่อมั่นเพิ่มขึ้น คิดว่าความแม่นยำ 90 เปอร์เซ็นต์ อาชีพมือตัดทุเรียนทำเงินได้ดี 1 ปีทำงาน 3-4 เดือนมีรายได้ 300,000-500,000 บาท และยังมีเวลาไปทำอาชีพเจาะไม้หอมได้อีกด้วย
และทีมเยาวชนโรงเรียนอ่าวใหญ่พิทยาคาร ตำบลอ่าวใหญ่ อำเภอเมืองตราด จังหวัดตราด มี อาจารย์จักรกฤษณ์ แท่นยั้ง และนักเรียน 3 คน คือ คุณภานุวัฒน์ เอิบสภาพ อายุ 17 ปี ชั้น ม.5 คุณกรีฑา อินทโชติ อายุ 16 ปี ชั้น ม.4 ซึ่งได้ความรู้ไปช่วยพ่อแม่ทำสวนทุเรียน และ คุณณรงค์กร วินาถา อายุ 14 ปี ชั้น ม.2 ช่วยทำสวนของอาจารย์จักรกฤชณ์ ทั้งหมดกล่าวว่า ได้รับความรู้เบื้องต้นเชิงวิชาการและการปฏิบัติในสวนที่ไม่เคยเรียนรู้มาก่อน หากฝึกเป็นมือตัดอาชีพต้องมีใจรักมุ่งมั่นจริงๆ และต้องใช้ระยะเวลาสร้างสมประสบการณ์
