| ผู้เขียน | ญาณิศา อิ่มซะ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
หลายๆ คนอาจจะคุ้นตากันมาบ้าง แต่ก็มีอีกหลายคนที่อาจจะยังไม่รู้ วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านจะพาไปรู้จัก พด. คืออะไรกันนะ ต้องบอกก่อนว่า พด. คือ จุลินทรีย์ที่ผลิตโดยกรมพัฒนาที่ดิน มีหลายชนิดมาก โดยจะแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มด้วยกัน มีอะไรกันบ้างไปดูกันเลย
✨กลุ่มที่ 1 จุลินทรีย์ปรับปรุงบำรุงดิน เพิ่มธาตุอาหารและฮอร์โมนพืช
– สารเร่งซุปเปอร์ พด.1
– สารเร่งซุปเปอร์ พด.2
– จุลินทรีย์ ซุปเปอร์ พด.9
– จุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงบำรุงดิน พด.11
– ปุ๋ยชีวภาพ พด.12
✨กลุ่มที่ 2 จุลินทรีย์ควบคุมศัตรูพืช
– สารเร่งซุปเปอร์ พด.3
– สารเร่งซุปเปอร์ พด.7
✨กลุ่มที่ 3 จุลินทรีย์รักษาสิ่งแวดล้อม
– สารเร่ง พด.6
จะเห็นได้ว่าผลิตภัณฑ์ พด. มีหลากหลายสูตรเลยทีเดียว แต่ละสูตรใช้งานยังไง แตกต่างกันแบบไหน วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านได้สรุปมาให้ทุกคนได้อ่านกัน เกษตรกรบางคนอาจจะเคยเห็นมาบ้างแล้ว ใครยังไม่รู้ไปดูกันได้เลย
✨สารเร่ง พด.1
กลุ่มจุลินทรีย์ที่มีความสามารถสูงในการย่อยสลายวัสดุเหลือใช้จากการเกษตรที่มีองค์ประกอบของเซลลูโลสและไขมันที่ย่อยสลายยาก เช่น ทะลายปาล์ม ขี้เลื่อย เปลือกถั่ว เปลือกเมล็ดกาแฟ เพื่อผลิตปุ๋ยหมักในเวลารวดเร็ว เป็นจุลินทรีย์ที่อุณหภูมิสูง เพื่อใช้ผลิตปุ๋ยหมักในช่วงระยะเวลาอันสั้น ประกอบด้วย เชื้อแบคทีเรีย แอคติโนมัยซีส และเชื้อรา
🗑 ส่วนผสมในการกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน
เศษพืชแห้ง 1,000 กิโลกรัม
มูลสัตว์ 200 กิโลกรัม
ปุ๋ยไนโตรเจน 2 กิโลกรัม
(หรือน้ำหมักชีวภาพที่ผลิตจากปลา) 9 ลิตร
สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 1 ซอง (100 กรัม)
🌱วิธีการกองปุ๋ยหมัก
กองปุ๋ยหมัก 1 ตัน มีความกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง 1.5 เมตร การกองมี 2 วิธี วัสดุที่มีขนาดเล็ก คลุกเคล้าวัสดุให้เข้ากันแล้วกองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า วัสดุที่มีชิ้นส่วนยาวให้กองเป็นชั้นๆ 3-4 ชั้น แบ่งส่วนผสมที่จะกองออกเป็น 3-4 ส่วนตามจํานวน ชั้นที่กอง ดังนี้
1. ผสมสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 ในน้ำ 20 ลิตร คนนาน 5-10 นาที เพื่อกระตุ้นให้จุลินทรีย์ออกจากสภาพที่เป็นสปอร์ และพร้อมที่จะเกิดกิจกรรมการย่อยสลาย
2. การกองชั้นแรกนำวัสดุที่แบ่งไว้ส่วนที่หนึ่ง มากองเป็นชั้น มีขนาดกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง 30-40 เซนติเมตร ย่ำให้พอแน่นและรดน้ำให้ชุ่ม
3. นำมูลสัตว์โรยที่ผิวหน้าเศษพืช
4. โรยปุ๋ยไนโตรเจนทับบนชั้นของมูลสัตว์ หรือรดด้วยน้ำหมักชีวภาพจากปลา
5. ราดสารละลายสารเร่งให้ทั่วไปโดยแบ่งใส่เป็นชั้นๆ
6. หลังจากนั้นนำเศษพืชมากองทับเพื่อทำชั้นต่อไป ปฏิบัติเหมือนการกองชั้นแรก ทำเช่นนี้อีก 2-3 ชั้น ชั้นบนสุดของกองปุ๋ยปิดทับด้วยเศษพืชที่เหลืออยู่ เพื่อป้องกันการสูญเสียความชื้น
🪣อัตราและวิธีการใช้ปุ๋ยหมัก
ข้าว : ใช้ 2 ตันต่อไร่ หว่านให้ทั่วพื้นที่แล้วไถกลบก่อนปลูกพืช
พืชไร่ : ใช้ 2 ตันต่อไร่ โรยเป็นแถวตามแนวปลูกพืชแล้วคลุกเคล้ากับดิน
พืชผัก : ใช้ 4 ตันต่อไร่ หว่านทั่วแปลงปลูกไถกลบขณะเตรียมดิน
ไม้ดอกยืนต้น : ใช้ 5-10 กิโลกรัมต่อหลุม
🌤 การดูแลรักษากองปุ๋ยหมัก
1. รดน้ำรักษาความชื้นในกองปุ๋ย ให้กองปุ๋ยชุ่มอยู่เสมอ มีความชื้น 50-60 เปอร์เซ็นต์
2. ควรกลับกองปุ๋ยหมัก 7-10 วันต่อครั้ง เพื่อเป็นการระบายอากาศ เพิ่มออกซิเจน และช่วยให้วัสดุคลุกเคล้ากัน
3. เก็บรักษากองปุ๋ยหมักที่เสร็จแล้วไว้ในโรงเรือนหลบแดดและฝน
✨สารเร่ง พด.2
กลุ่มจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติพิเศษ ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการย่อยโปรตีน ไขมัน ช่วยลดกลิ่นเหม็นระหว่างการหมัก และเพิ่มการละลายธาตุอาหารในการหมักเปลือกไข่ ก้าง และกระดูกสัตว์ในเวลาสั้นและได้คุณภาพ ซึ่งเจริญได้ในสภาพที่เป็นกรด
🗑 ส่วนผสมในการผลิตน้ำหมักชีวภาพ
น้ำหมักชีวภาพจากผักและผลไม้ จำนวน 50 ลิตร (ใช้เวลาในการหมัก 7 วัน)
ผักหรือผลไม้ 40 กิโลกรัม
กากน้ำตาล 10 กิโลกรัม
(หรือน้ำตาลทราย) 5 กิโลกรัม
น้ำ 10 ลิตร (หรือให้ท่วมวัสดุหมัก)
สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 1 ซอง (25 กรัม)
🌱วิธีการผลิตน้ำหมักชีวภาพ
1. หั่นหรือสับวัสดุพืชหรือสัตว์ให้เป็นชิ้นเล็กๆ
2. ผสมกากน้ำตาลกับน้ำในถังหมักคนให้ส่วนผสมเข้ากัน
3. ใส่สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 จำนวน 1 ซอง ในส่วนผสมของกากน้ำตาลกับน้ำ คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
4. นำเศษพืชหรือสัตว์ใส่ลงไปในถังหมัก และคนส่วนผสมให้เข้ากัน
5. ปิดฝาไม่ต้องสนิทและตั้งไว้ในที่ร่ม
6. ในระหว่างหมัก คนหรือกวน 1-2 ครั้งต่อวัน เพื่อระบายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และทำให้ส่วนผสมคลุกเคล้าได้ดียิ่งขึ้น
🪣การใช้ประโยชน์น้ำหมักชีวภาพในพื้นที่การเกษตร
ไม้ผล : น้ำหมักชีวภาพ 1 ลิตร เจือจางด้วยน้ำ 500 ลิตร ในพื้นที่ 2 ไร่ ใช้ฉีดพ่นหรือรดลงดินทุก 1 เดือน ช่วงกำลังเจริญเติบโตก่อนออกดอกและช่วงติดผล
พืชผักและไม้ดอก : น้ำหมักชีวภาพ 1 ลิตร เจือจางด้วยน้ำ 1,000 ลิตร ในพื้นที่ 10 ไร่ ใช้ฉีดพ่นหรือรดลงดินทุก 10 วัน
พืชไร่ : ช่วงเจริญเติบโต น้ำหมักชีวภาพ 1 ลิตร เจือจางด้วยน้ำ 500 ลิตร ในพื้นที่ 5 ไร่ ใช้ฉีดพ่นหรือรดลงดินทุก 10 วันก่อนออกดอกและช่วงติดผล
✨จุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9
เป็นจุลินทรีย์ที่มีความสามารถในการละลายฟอสฟอรัสที่ถูกตรึงในดินกรด ดินเปรี้ยว ให้อยู่ในรูปที่พืชใช้ประโยชน์ได้ เพิ่มความเป็นประโยชน์ของฟอสฟอรัสในดินเปรี้ยวน้อย ซึ่งเป็นดินกรดกำมะถันที่มีความรุนแรงของกรดน้อย (pH5)
🗑 ส่วนผสมในการขยายจุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9
ปุ๋ยหมัก 300 กิโลกรัม
รำข้าวละเอียด 3 กรัม
น้ำ 20 ลิตร
จุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9 1 ซอง (100 กรัม)
🌱วิธีการขยายเชื้อจุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9
- ผสมปุ๋ยหมักกับรำข้าวละเอียดให้เข้ากัน
- ละลายจุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9 ในน้ำ คนประมาณ 5 นาที
- นำจุลินทรีย์ซุปเปอร์ พด.9 ที่ละลายในน้ำเทลงในส่วนผสมของปุ๋ยหมักและรำข้าว
- ผสมวัสดุให้เข้ากัน และปรับความชื้นด้วยน้ำให้ได้ประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์
- ตั้งกองปุ๋ยในที่ร่มเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าให้สูงประมาณ 50 เซนติเมตร
- ใช้วัสดุคลุมเพื่อรักษาความชื้น
- ในระหว่างการขยายเชื้อให้รักษาความชื้นกองให้ได้ประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์
- ขยายเชื้อเป็นเวลา 4 วัน จึงนำไปใช้ได้
🪣อัตราและวิธีการใช้
ข้าว พืชไร่ พืชผัก ไม้ดอกไม้ประดับ : ใช้อัตรา 100 กิโลกรัมต่อไร่ หว่านให้ทั่วแปลงหรือใส่ระหว่างแถวก่อนปลูกพืช
ไม้ผล ไม้ยืนต้น : ใช้อัตรา 3 กิโลกรัมต่อต้น
✨จุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงบำรุงดิน พด.11
มีประสิทธิภาพในการตรึงไนโตรเจนสำหรับพืชปรับปรุงบำรุงดินชนิดนั้นๆ อีกทั้งยังมีจุลินทรีย์ที่มีความสามารถในการละลายฟอสฟอรัสในดินให้เป็นประโยชน์แก่พืช เพื่อการใช้ประโยชน์พืชปรับปรุงบำรุงดินให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
🗑 ส่วนผสมในการขยายเชื้อจุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงดิน พด.11
ปุ๋ยหมัก 100 กิโลกรัม
รำข้าว 1 กิโลกรัม
จุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงบำรุงดิน 1 ซอง (100 กรัม)
🌱วิธีการขยายเชื้อจุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงดิน พด.11
1. ผสมจุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงดิน พด.11 และรำข้าวในน้ำ 5 ลิตร คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
2. รดสารละลายจุลินทรีย์สำหรับพืชปรับปรุงบำรุงดิน พด.11 ลงในกองปุ๋ยหมักและคลุกเคล้าให้เข้ากัน
3. ตั้งกองปุ๋ยหมักเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าให้มีความสูง 50 เซนติเมตร และใช้วัสดุคลุมกองปุ๋ยเพื่อรักษาความชื้นให้ได้ 70 เปอร์เซ็นต์
4. กองปุ๋ยหมักให้อยู่ในที่ร่มเป็นเวลา 4 วัน
🪣อัตราและวิธีการใช้
1. หว่านปุ๋ยหมักที่ขยายเชื้อ พด.11 ให้ทั่วพื้นที่ปลูกหรือโรยในแถวร่องปลูก 100 กิโลกรัมต่อไร่
2. หว่านเมล็ดปอเทืองอัตรา 5 กิโลกรัมต่อไร่ สำหรับโสนแอฟริกันหว่านเมล็ดพันธุ์ที่แช่น้ำแล้ว 1 คืน อัตรา 5 กิโลกรัมต่อไร่
✨ปุ๋ยชีวภาพ พด.12
เป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่สามารถสร้างธาตุอาหาร หรือช่วยให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์กับพืช เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้กับดิน และฮอร์โมนส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช สร้างฮอร์โมนเร่งการเติบโตของรากและต้นพืช
🗑 ส่วนผสมในการขยายเชื้อปุ๋ยชีวภาพ พด.12
ปุ๋ยหมัก 300 กิโลกรัม
รำข้าว 3 กิโลกรัม
ปุ๋ยชีวภาพ พด.12 1 ซอง (100 กรัม)
🌱วิธีการขยายเชื้อปุ๋ยชีวภาพ พด.12
1. ผสมปุ๋ยชีวภาพ พด.12 และรำข้าวในน้ำ 1 ปี๊บ (20 ลิตร) คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
2. รดสารละลายปุ๋ยชีวภาพ พด.12 ลงบนกองปุ๋ยหมักและคลุกเคล้าให้เข้ากัน ปรับความชื้นให้ได้ 70 เปอร์เซ็นต์ (โดยตรวจสอบความชื้นด้วยการกำปุ๋ยหมักเป็นก้อนและไม่มีน้ำไหลออกมา เมื่อคลายมือออกปุ๋ยหมักยังคงสภาพเป็นก้อนอยู่ได้)
3. ตั้งกองปุ๋ยหมักเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีความสูง 50 เซนติเมตร และใช้วัสดุคลุมกองปุ๋ย เพื่อรักษาความชื้น
4. กองปุ๋ยหมักไว้ในที่ร่มเป็นระยะเวลา 4 วัน แล้วจึงนำมาใช้
🪣อัตราและวิธีการใช้
ข้าว : 300 กิโลกรัมต่อไร่
พืชไร่ พืชผัก หญ้าอาหารสัตว์ : 300 กิโลกรัมต่อไร่
ไม้ผลหรือไม้ยืนต้น : 3-5 กิโลกรัมต่อต้น
✨สารเร่งซุปเปอร์ พด.3
จุลินทรีย์ที่ควบคุมเชื้อสาเหตุโรคพืชในดิน มีคุณสมบัติพิเศษคือสามารถทำลายหรือยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลินทรีย์ในดินในสภาพน้ำขังที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดอาการรากเน่าหรือโคนเน่า ประกอบด้วยเชื้อราไตรโคเดอร์มา และเชื้อแบคทีเรียบาซิลลัส
🗑 ส่วนผสมในการขยายเชื้อซุปเปอร์ พด.3
ปุ๋ยหมัก 100 กิโลกรัม
รำข้าว 1 กิโลกรัม
สารเร่งซุปเปอร์ พด.3 1 ซอง (25 กรัม)
🌱วิธีการขยายเชื้อซุปเปอร์ พด.3
- ผสมสารเร่งซุปเปอร์ พด.3 และรำข้าวในน้ำ 5 ลิตร คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
- รดสารละลายซุปเปอร์ พด.3 ลงในกองปุ๋ยหมักและคลุกเคล้าให้เข้ากัน
- ตั้งกองปุ๋ยที่คลุกผสมเข้ากันดีแล้ว เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าให้มีความสูง 50 เซนติเมตร และใช้วัสดุคลุมกองปุ๋ยเพื่อรักษาความชื้นให้ได้ 60-70 เปอร์เซ็นต์
- กองปุ๋ยหมักให้อยู่ในที่ร่มเป็นเวลา 7 วัน
🪣อัตราและวิธีการใช้
พืชไร่ พืชผัก และไม้ดอกไม้ประดับ : 100 กิโลกรัมต่อไร่ ใส่ระหว่างแถวก่อนปลูกพืช
ไม้ผลและไม้ยืนต้น : 3-6 กิโลกรัมต่อต้น ตอนเตรียมหลุมปลูก ใส่คลุกเคล้ากับปุ๋ยหมักรองไว้ก้นหลุม ถ้าต้นพืชที่เจริญแล้ว ใส่รอบทรงพุ่มและหว่านให้ทั่วภายใต้ทรงพุ่ม
แปลงเพาะกล้า : 1-2 กิโลกรัมต่อพื้นที่ 10 ตารางเมตร โรยให้ทั่วแปลงเพาะกล้า
✨สารเร่งซุปเปอร์ พด.7
เป็นจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติเพิ่มประสิทธิภาพการสกัดสารออกฤทธิ์โดยกระบวนการหมักพืชสมุนไพรชนิดต่างๆ เพื่อผลิตสารควบคุมแมลงศัตรูพืช
🗑 ส่วนผสมในการหมักสมุนไพรสด ควบคุมแมลงศัตรูพืช
พืชสมุนไพร 30 กิโลกรัม
กากน้ำตาล 10 กิโลกรัม
รำข้าว 100 กรัม
น้ำ 30 ลิตร
สารเร่งซุปเปอร์ พด.7 1 ซอง (25 กรัม)
🌱วิธีการหมักสมุนไพรสด ควบคุมแมลงศัตรูพืช
1. สับสมุนไพรให้เป็นชิ้นเล็ก ทุบหรือตำให้แตก
2. นำสมุนไพรและรำข้าวใส่ลงในถังหมัก
3. ละลายกากน้ำตาลในน้ำ แล้วใส่สารเร่งซุปเปอร์ พด.7 ผสมให้เข้ากันนาน 5 นาที
4. เทสารละลายใส่ลงในถังหมักคลุกเคล้าและคนให้เข้ากัน
5. ปิดฝาถังไม่ต้องแน่น ตั้งทิ้งไว้ในที่ร่มและคนทุกวัน ใช้ระยะเวลาในการหมัก 21 วัน
🪣อัตราและวิธีการใช้
1. เจือจางสารควบคุมแมลงศัตรูพืช น้ำ เท่ากับ 1 : 100
2. ฉีดพ่นทุกๆ 3-5 วัน และฉีดต่อเนื่องอย่างน้อย 4 ครั้ง ขึ้นอยู่กับการระบาดของหนอนและเพลี้ย
3. ควรฉีดพ่นช่วงตัวอ่อนหรือช่วงที่เพลี้ยยังไม่เกิดแป้ง
✨สารเร่ง พด.6
เชื้อจุลินทรีย์ที่เพิ่มประสิทธิภาพการหมักเศษอาหารในสภาพที่มีอากาศหรือมีอากาศน้อย และย่อยสลายสารอินทรีย์ เพื่อผลิตสารบำบัดน้ำเสีย ขจัดกลิ่นเหม็นตามท่อระบายน้ำ ทำความสะอาดคอกสัตว์
🗑 ส่วนผสมในการผลิตจากการหมักขยะสด
เศษอาหารในครัวเรือน 40 กิโลกรัม
กากน้ำตาล 10-20 กิโลกรัม
น้ำ 10 ลิตร
สารเร่งซุปเปอร์ พด.6 1 ซอง (25 กรัม)
🌱วิธีการทำ
1. ผสมน้ำกับกากน้ำตาลในถังหมักคนให้เข้ากัน
2. ละลายสารเร่งซุปเปอร์ พด.6 ในส่วนผสมของน้ำและกากน้ำตาล คนประมาณ 5-10 นาที
3. เทเศษอาหารลงในถังหมัก คนให้ส่วนผสมเข้ากัน
4. ปิดฝาไม่ต้องสนิท โดยในระหว่างการหมักให้คนทุกๆ 2-3 วัน
5. ใช้ระยะเวลาหมัก 20-30 วัน กรองน้ำนำไปใช้ได้
🪣อัตราและวิธีการใช้
ใช้บำบัดน้ำเสีย : จำนวน 1 ลิตรต่อน้ำเสีย 10 ลูกบาศก์เมตร โดยเทในน้ำเสียทุกๆ 3-7 วัน จนกว่าน้ำจะใสและกลิ่นลดลง ควรใช้ในสภาพน้ำนิ่งเน่าเสียเริ่มส่งกลิ่นเหม็น
ใช้ทำความสะอาดคอกสัตว์ : ใช้สารบำบัดน้ำเสียและขจัดกลิ่นเหม็นอัตราเจือจางด้วยน้ำ 1 : 10 ราดให้ทั่วพื้นทุกๆ 3 วัน
📌ผลิตภัณฑ์ พด. ไม่มีวางจำหน่าย หากใครสนใจสามารถติดต่อขอรับฟรีได้ที่ สำนักงานเกษตรอำเภอ หรือสถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดในพื้นที่นั่นเองจ้า แต่ละสูตรต่างกันยังไงสามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติ่มได้ที่ใต้ภาพได้เลยน้าา
🌐ขอบคุณข้อมูลจาก : https://www.ldd.go.th/menu_5wonder/
#เทคโนโลยีชาวบ้าน #technologychaoban #กรมพัฒนาที่ดิน #พด #จุลินทรีย์ #สูตรหมัก
เผยแพร่ออนไลน์ล่าสุด เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2566
