| เผยแพร่ |
|---|
ส้มโอขาวแตงกวา เป็นไม้ผลเฉพาะถิ่น พืชเศรษฐกิจสำคัญของจังหวัดชัยนาท มีการปลูกสืบต่อกันมากว่า 100 ปี เมื่อปลายปี 2554 ได้เกิดน้ำท่วมครั้งใหญ่ ทำให้พื้นที่ปลูกส้มโอขาวแตงกวาเสียหายอย่างมาก และผลผลิตก็ลดลงไปด้วย
สำนักงานเกษตรจังหวัดชัยนาท จึงเร่งฟื้นฟูและส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกทดแทนในพื้นที่เดิมหรือพื้นที่ใหม่ ร่วมกันอนุรักษ์ให้คงอยู่คู่กับจังหวัดชัยนาทสืบไป ให้ปลูกและผลิตในระบบเกษตรดีที่เหมาะสมให้ได้ผลส้มโอขาวแตงกวาดีมีคุณภาพ และเพื่อให้เกษตรกรสามารถยกระดับรายได้นำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต
คุณเทวี ดีอ่วม นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ สำนักงานเกษตรอำเภอหนองมะโมง เล่าให้ฟังว่า ส้มโอขาวแตงกวาเป็นไม้ผลที่มีลักษณะพิเศษคือ เนื้อกุ้งใหญ่ แห้ง รสหวาน อร่อย ที่ผู้บริโภคชื่นชอบ แหล่งปลูกดั้งเดิมอยู่ในเขตพื้นที่อำเภอมโนรมย์ เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญที่มีการปลูกแพร่กระจายอยู่ในทุกอำเภอของจังหวัดชัยนาท
ในเขตอำเภอหนองมะโมง มีเกษตรกรปลูกส้มโอขาวแตงกวา 3 ราย พื้นที่ 58 ไร่ และในปี 2562 มีแผนงานส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกเพิ่มเป็น 70 ไร่ ซึ่งจะได้รับการสนับสนุนจากโครงการพัฒนาจังหวัดชัยนาท
คุณเฉลย ปิ่นทอง เกษตรอำเภอหนองมะโมง เล่าให้ฟังว่า จากสาเหตุเมื่อปลายปี 2554 เกิดน้ำท่วมทำให้พื้นที่ปลูกส้มโอขาวแตงกวาเสียหายไปมาก จึงต้องมีการเร่งฟื้นฟูการปลูกและผลิตส้มโอขาวแตงกวาคุณภาพเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการของผู้ที่ชื่นชอบ โดยเฉพาะการผลิตส้มโอขาวแตงกวาจีไอ หรือ GI (Geographical Individual) สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ที่เกิดจากการเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ ที่มีดิน ลม น้ำ หรืออากาศ มาเกี่ยวข้องกับการปลูกและผลิตให้ได้คุณภาพ ให้ทุกคนได้ร่วมกันอนุรักษ์ส้มโอขาวแตงกวาที่มีคุณลักษณะพิเศษเฉพาะ ไม้ผลท้องถิ่นพันธุ์ดั้งเดิมคุณภาพดี ไม้ผลเศรษฐกิจสำคัญให้คงอยู่คู่กับจังหวัดชัยนาทไปยาวนาน
เพื่อพัฒนาการปลูกและผลิตส้มโอขาวแตงกวา ได้ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกและผลิตในระบบเกษตรดีที่เหมาะสม GAP (Good Agricultural Practice) เพื่อให้ได้ส้มโอขาวแตงกวาคุณภาพ ที่มีลักษณะเฉพาะคือ เนื้อกุ้งใหญ่ สีน้ำผึ้งทอง เนื้อนุ่ม รสชาติหวานซ่อนเปรี้ยวอร่อยเป็นที่ต้องการของตลาด และเป็นการยกระดับรายได้เพื่อการยังชีพที่มั่นคง
คุณลุงธงชัย พลับจีน เกษตรกรผู้ปลูกส้มโอขาวแตงกวา เล่าให้ฟังว่า ปี 2535 ได้เป็นนักศึกษา รุ่นที่ 1 วิทยาลัยเกษตรกรรมชัยนาท เมื่อเรียนจบก็มุ่งมาทำการเกษตรผสมผสาน ปี 2540 ได้ปลูกส้มโอขาวแตงกวา แต่ต้องประสบกับภัยศัตรูพืช และภัยธรรมชาติทำให้เกิดความเสียหาย ในปี 2541 ได้ปลูกส้มโอขาวแตงกวาขึ้นมาใหม่ และซ่อมแซมในพื้นที่เดิม ได้มีการปฏิบัติดูแลบำรุงรักษา กระทั่งผ่านไปถึงปี 2542 ผลปรากฏว่าต้นส้มโอเจริญเติบโตดี
มีพื้นที่ปลูกส้มโอขาวแตงกวา 50 ไร่ และมีเพื่อนเกษตรกรปลูก 2 ราย คือ คุณพี่ถวิล บุญประสาน อยู่ที่ หมู่ที่ 13 มีพื้นที่ปลูก 3 ไร่ และสวนของ คุณพี่มนัสนันท์ อินทรพิจิตร อยู่หมู่ที่ 1 มีพื้นที่ปลูก 5 ไร่ เนื่องจากสภาพดินค่อนข้างแข็ง จึงได้ขุดหลุมปลูกกว้าง ยาว และลึก ด้านละ 1 หน้าจอบ ตากแดดทิ้งไว้ 7 วัน จากนั้นนำปุ๋ยคอกแห้งคลุกเคล้ากับดินบนใส่รองก้นหลุม นำต้นพันธุ์ลงปลูกเกลี่ยดินกลบรดน้ำให้พอชุ่ม จัดระยะปลูกระหว่างต้นและแถว 4×4 เมตร
การดูแลบำรุงรักษา ต้นส้มโอที่ยังไม่ให้ผลผลิต ได้หว่านปุ๋ยคอกรอบทรงพุ่ม 2-3 ครั้ง ต่อปี เมื่อต้นส้มโออายุ 4 ปีขึ้นไป ที่ให้ผลผลิตและหลังการเก็บเกี่ยว ได้ตัดแต่งกิ่งให้โปร่ง หว่านปุ๋ยอินทรีย์ให้ทั่วแปลง แล้วใส่ปุ๋ย สูตร 25-7-7 ในอัตรา 2 กิโลกรัม ต่อต้น ใส่ปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 ในอัตรา 2 กิโลกรัม ต่อต้น โดยแบ่งใส่ 2-3 ครั้ง ต่อปี เพื่อให้ต้นส้มโอฟื้นตัว ใส่ปุ๋ยสูตร 13-13-21 ในอัตรา 2 กิโลกรัม ต่อต้น ต่อปี เพื่อสร้างเนื้อ และก่อนเก็บเกี่ยว 2 เดือน ได้ใส่ปุ๋ย สูตร 8-24-24 ในอัตรา 0.50 กิโลกรัม ต่อต้น เพื่อเพิ่มความหวาน และหลังการใส่ปุ๋ยทุกครั้งได้ให้น้ำแต่พอชุ่ม
เนื่องจากพื้นที่ปลูกมีสภาพแวดล้อมค่อนข้างแห้งแล้ง ดินไม่มีความอุดมสมบูรณ์จึงต้องใช้ปุ๋ยอินทรีย์ อยู่ไกลแม่น้ำเจ้าพระยาถึง 80 กิโลเมตร ทำให้ต้องพึ่งน้ำฝนเป็นหลัก จึงได้ขุดสระเพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้ง จัดระบบการให้น้ำต้นส้มโอแบบสปริงเกลอร์ ให้น้ำอย่างพอเพียงวันละครั้งแต่พอชุ่ม ถ้าพบว่าดินแห้ง ขาดน้ำ ก็ได้จัดการให้น้ำเพิ่ม
การเก็บผล ได้เน้นเก็บผลส้มโอขาวแตงกวาที่แก่ตามระยะเวลาหรือนับระยะตั้งแต่ติดดอกไปกระทั่งติดผลแก่ ใช้เวลา 8 เดือน แต่ละปีจะเก็บผลส้มโอ 2 ครั้ง คือช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน และช่วงที่สองเดือนมีนาคม-เมษายน
ตลาด ผลผลิตส้มโอขาวแตงกวาที่เก็บเกี่ยวส่วนหนึ่งจะขายในชุมชน และมีพ่อค้าคนกลางมาสั่งจองเพื่อนำไปขายที่ตลาดในกรุงเทพมหานคร พร้อมกับคัดสรรจัดการส่งไปขายต่างประเทศด้วย
ราคาซื้อขายเมื่อหลายปีก่อน ขาย 25 บาท ต่อกิโลกรัม แต่ทุกวันนี้ขาย 40-45 บาท ต่อกิโลกรัม นอกจากขายผลส้มโอแล้วก็ได้ขายกิ่งพันธุ์ 120 บาท ต่อกิ่ง เป็นรายได้เสริมเพื่อเติมเงินแสนบาท พร้อมจัดให้เป็นศูนย์เรียนรู้ แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรสำหรับท่านที่สนใจด้วย
การฟื้นฟูการปลูกและผลิตส้มโอขาวแตงกวา ไม้ผลท้องถิ่นที่เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญ โดยได้รับการส่งเสริมจากสำนักงานเกษตรอำเภอหนองมะโมง ให้ปลูกและผลิตในระบบเกษตรดีที่เหมาะสม หรือ GAP เพื่อให้ได้ส้มโอขาวแตงกวาดีมีคุณภาพ ที่มีเนื้อกุ้งใหญ่ แห้ง สีน้ำผึ้งทอง เนื้อนุ่ม รสชาติหวานซ่อนเปรี้ยวอร่อย ที่ผู้บริโภคต้องการ
และได้เป็นหนึ่งในการร่วมฟื้นฟูการปลูกและผลิตส้มโอขาวแตงกวาให้ได้คุณภาพ ด้วยการผลิตส้มโอขาวแตงกวาจีไอ หรือ GI (Geographical Individual) สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ที่เกิดจากการเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ ที่มีดิน ลม น้ำ หรืออากาศ มาเกี่ยวข้องกับการปลูกและผลิต ได้เป็นผู้ร่วมอนุรักษ์ส้มโอขาวแตงกวา ไม้ผลท้องถิ่นพันธุ์ดั้งเดิมคุณภาพดี ไม้ผลเศรษฐกิจที่สำคัญให้คงอยู่คู่กับจังหวัดชัยนาทให้ยาวนานสืบไป
จากเรื่อง ส้มโอขาวแตงกวา ไม้ผลเฉพาะถิ่น พืชเศรษฐกิจเงินแสน ที่ชัยนาท เป็นไม้ผลท้องถิ่นพันธุ์ดั้งเดิมคุณภาพดีที่ต้องร่วมกันอนุรักษ์ รสชาติหวานซ่อนเปรี้ยว อร่อย ที่ผู้บริโภคชื่นชอบ
สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คุณลุงธงชัย พลับจีน เลขที่ 106 หมู่ที่ 4 ตำบลสะพานหิน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท โทร. (081) 281-8562 หรือ คุณเทวี ดีอ่วม สำนักงานเกษตรอำเภอหนองมะโมง โทร. (081) 971-1933 ก็ได้เช่นกันครับ
