| ผู้เขียน | พัฒนา นรมาศ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ข้าว…ยังคงเป็นอาหารหลักสำหรับผู้บริโภค เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญที่สร้างรายได้ให้เกษตรกรเป็นกอบเป็นกำที่ปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาเหมาะสม การพัฒนาคุณภาพผลผลิตข้าวด้วยการรวมกลุ่มของเกษตรกรเพื่อจัดการทำนาเป็นแบบแปลงใหญ่ ที่มีหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนให้การสนับสนุนการปลูกและเพิ่มผลผลิตข้าว เพื่อพัฒนาคุณภาพผลผลิตข้าวที่ได้คุณภาพมาตรฐาน และเป็นการสร้างโอกาสให้เกษตรกรในการเพิ่มรายได้นำไปสู่วิถีที่มั่นคง
คุณธีระศักดิ์ ขุมเงิน เกษตรจังหวัดลพบุรี เล่าให้ฟังว่า จังหวัดลพบุรี มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ทำการเกษตร และประชากรส่วนใหญ่ได้ทำนาเป็นอาชีพหลัก ปีนี้มีพื้นที่ทำนา 694,642 ไร่ เกษตรกร 64,738 ครัวเรือน มีพื้นที่เก็บเกี่ยวข้าวแล้ว 44,125 ไร่ ได้ผลผลิตข้าว 35,020,000 กิโลกรัม หรือได้ผลผลิตข้าวเฉลี่ย 794 กิโลกรัม ต่อไร่ ผลผลิตข้าวเกษตรกรนำออกขายได้ราคาเฉลี่ย 7.06 บาท ต่อกิโลกรัม
จากอดีตที่ผ่านมา ปัญหาการปลูกและผลิตข้าวของเกษตรกรโดยรวมคือ วิธีการผลิตยังคงเป็นแบบเดิมๆ การใช้ต้นทุนสูงหรือไม่ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม ขายข้าวได้ราคาไม่คุ้มทุน จึงมีรายได้ไม่พอเพียงต่อการยังชีพ ซึ่งการแก้ไขปัญหาดังกล่าว สำนักงานเกษตรอำเภอจะไปส่งเสริมและร่วมกับเกษตรกรในการพัฒนาคุณภาพข้าว และสำนักงานจังหวัดลพบุรี จะให้การสนับสนุนการดำเนินงานพร้อมออกไปติดตามนิเทศก์งานเพื่อให้ก้าวไปสู่ความสำเร็จ
คุณประทีป อยู่สุข เกษตรอำเภอบ้านหมี่ เล่าให้ฟังว่า อำเภอบ้านหมี่ มีพื้นที่ทำนา 199,400 ไร่ เกษตรกร 12,580 ครัวเรือน มีพื้นที่เก็บเกี่ยวข้าวแล้ว 7,700 ไร่ ได้ผลผลิตข้าว 5,800,000 กิโลกรัม เฉลี่ย 753 กิโลกรัม ต่อไร่ เกษตรกรขายข้าวได้ราคาเฉลี่ย 6.00 บาท ต่อกิโลกรัม
การพัฒนาคุณภาพข้าวนั้น สำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมี่ ได้ส่งเสริมให้เกษตรกรรวมกลุ่ม เพื่อจัดการทำนาเป็นแบบแปลงใหญ่ โดยให้มีพื้นที่ทำนาอยู่ในชุมชนหรือหมู่บ้านเดียวกัน เพื่อความสะดวกในการติดตามส่งเสริม ได้เติมเต็มองค์ความรู้ สนับสนุนหรือจัดหาปัจจัยการผลิตราคาถูกมาใช้เพื่อลดต้นทุนการผลิต หรือส่งเสริมให้ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อพัฒนาคุณภาพผลผลิตข้าวที่ได้คุณภาพมาตรฐาน เพื่อขายข้าวเปลือกและแปรรูปเป็นข้าวสารขาย และส่งเสริมให้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว เพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิต หรือให้ประชากรในชุมชนมีเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพไปปลูก
คุณอุษา ทรงหอม ประธานกลุ่มย่อยโรงสีข้าวชุมชน เล่าให้ฟังว่า ปีที่ผ่านการทำนามาไม่ประสบผลสำเร็จ ราคาข้าวตกต่ำ ปีนี้เกษตรกรจึงรวมกลุ่มทำนาแบบแปลงใหญ่ โดยภาครัฐได้ส่งเสริมการลดต้นทุน เพิ่มผลผลิตและพัฒนาคุณภาพข้าว พัฒนาให้เป็นจุดเรียนรู้การจัดการครบวงจร ด้วยการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข้าวที่เหมาะสมกับพื้นที่สู่เกษตรกรในชุมชน และให้เกษตรกรสามารถยกระดับรายได้เพื่อนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตที่มั่นคงยั่งยืน
เป้าหมายการทำนาแบบแปลงใหญ่เพื่อขายข้าวเปลือกและสีข้าวเปลือกเป็นข้าวสารขาย และทำนาเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวปลูก เมล็ดพันธุ์ข้าวได้จัดการขายให้กับภาคเอกชนและเกษตรกรใช้เป็นพันธุ์ข้าวปลูกในฤดูถัดไป
กลุ่มได้รับการสนับสนุนเครื่องสีข้าว จึงได้จัดการให้เป็นโรงสีข้าวชุมชน ภายใต้โครงการ 9101 ตามรอยเท้าพ่อ ภายใต้ร่มพระบารมีเพื่อพัฒนาการเกษตรอย่างยั่งยืน เป็นการสร้างโอกาสให้เกษตรกรได้ร่วมคิดร่วมทำ นำผลผลิตข้าวเปลือกของสมาชิกจากนาแปลงใหญ่มาจัดการสีข้าวขาย เป็นศูนย์รวมรองรับด้านวิชาการ จัดหาปัจจัยราคาถูกมาใช้ในการปลูกและผลิตข้าว เพื่อให้มีรายได้พอเพียงในการยังชีพ โดยได้รับการสนับสนุนจาก คสช. กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สำนักนายกรัฐมนตรี กรมส่งเสริมการเกษตรและภาคเอกชน
และกลุ่มวิสาหกิจชุมชนการแปรรูปและการถนอมอาหารบ้านทุ่งสาธารน์ ชุมชนสนามแจง ตำบลสนามแจง อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี ได้มีกิจกรรมการแปรรูปข้าวคุณภาพดี ภายใต้โครงการสร้างทักษะและส่งเสริมอาชีพด้านการเกษตร กิจกรรมสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรรายย่อยและกิจกรรมพัฒนาการเกษตรเพื่อความยั่งยืน
คุณอนิวัฒน์ ไพรดำ ประธานกลุ่มทำนาแปลงใหญ่ เล่าให้ฟังว่า กลุ่มทำนาแปลงใหญ่ได้แบ่งเป็นกลุ่มย่อยมาจัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ด้วยการสนับสนุนจากศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวลพบุรี กรมการข้าว ร่วมกับสำนักงานเกษตรจังหวัดลพบุรี ภายใต้ชื่อ “กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวสนามแจง” ตำบลสนามแจง มีพื้นที่ทำนา 1,375 ไร่ สมาชิก 30 ราย เป็นการทำนาแบบประณีต และปฏิบัติทุกขั้นตอนตามหลักวิชาการเพื่อให้ได้ผลผลิตข้าวคุณภาพ
เป้าหมายการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว กลุ่มจะต้องผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้ได้ 450 ตัน ต่อฤดู จัดการปรับลดความชื้นเมล็ดพันธุ์ข้าวเปลือกให้อยู่ที่ไม่เกิน 13% และจะขายเมล็ดพันธุ์ข้าวได้ราคาเฉลี่ยที่ 12,500 บาท ต่อตัน
การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว สมาชิกได้ปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาในทุกขั้นตอน ตั้งแต่ เลือกพื้นที่ อยู่ใกล้กัน มีแหล่งน้ำใช้ตลอดฤดูผลิต ดินมีความอุดมสมบูรณ์ คัดเลือกเมล็ดพันธุ์ข้าว ที่เหมาะสมกับพื้นที่ปลูก วางแผนการปลูก ได้หลีกเลี่ยงปลูกข้าวที่ระยะเก็บเกี่ยวตรงกับช่วงฤดูฝนตกชุก การเตรียมดิน หลังการเก็บเกี่ยวข้าวได้ตากหน้าดินอย่างน้อย 14 วัน แล้วจึงใช้โรตารี่ย่ำกลบตอซัง วิธีการปลูก จะเลือกทำนาหว่านน้ำตมที่เหมาะกับพื้นที่ใช้น้ำในเขตชลประทานหรือทำนาปักดำ ที่เหมาะกับพื้นที่อาศัยน้ำฝนก็ได้ ต้อง จัดการควบคุมหอยเชอรี่ ควบคุมวัชพืช จัดการน้ำใช้ที่เหมาะสม หรือการใส่ปุ๋ย ต้องจัดการข้าวปนทั้งในระยะแตกกอ ระยะโน้มรวงหรือระยะพลับพลึง ป้องกันกำจัดศัตรูข้าว ทั้งโรค แมลง หรือสัตว์ศัตรูข้าว เก็บเกี่ยวเมล็ดพันธุ์ข้าว ที่สุกแก่พอดี ก่อนเก็บเกี่ยว 7-10 วัน ระบายน้ำออกจากแปลงนา ทำความสะอาดรถเกี่ยวนวด เก็บเกี่ยวข้าวที่ขอบแปลงแยกออกมาเพื่อทำความสะอาดรถเกี่ยวนวดอีกครั้ง ทำความสะอาดภาชนะบรรจุ รถบรรทุกและชักลากเมล็ดพันธุ์ จัดการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ให้พร้อมบริการกับผู้ใช้
จากการสนับสนุนของเกษตรอำเภอบ้านหมี่และนักวิชาการส่งเสริมการเกษตร ทำให้การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ได้ผลผลิตข้าว 70 ถัง ต่อไร่ ได้มีการจัดการเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ได้มาตรฐาน นำเมล็ดพันธุ์ข้าวขายให้ร้านค้าเอกชน ราคา 10,500 บาท ต่อตัน ขายให้เกษตรกรนำไปปลูก ราคา 13,000 บาท ต่อตัน ทั้งการขายข้าวเปลือก ขายข้าวสาร หรือขายเมล็ดพันธุ์ข้าว ทำให้เกษตรกรที่รวมกลุ่มทำนาแบบแปลงใหญ่มีรายได้พอเพียงต่อการดำรงชีพที่มั่นคง
คุณอุษา บอกว่า โรงสีวิสาหกิจชุมชน แปรรูปข้าวแล้วมูลค่าสูงขึ้น
อย่างข้าวหอมปทุมธานี ข้าวเปลือก ตันละ 7,000 บาท สีแล้วได้ 500 กิโลกรัม ขายข้าวสารได้ กิโลกรัมละ 25 บาท จะมีรายได้ 12,500 บาท ปัจจุบัน ทางกลุ่มผลิตข้าวสารจำหน่าย ในระดับอำเภอและจังหวัด ผลิตภัณฑ์ 5 กิโลกรัม ราคา 125 บาท ผู้สนใจข้าวสารชั้นดี สามารถติดต่อได้
สมาชิกหรือคนทั่วไป นำข้าวมาสีเพื่อกินในครัวเรือนหรือสีจำหน่าย เก็บค่าบริการ ถังละ 5 บาท ด้วยเหตุนี้จึงมีชาวนา เก็บข้าวไว้สีกินเองเพิ่มขึ้น บางคนก็มีช่องทางจำหน่าย ก็สีในปริมาณมาก
กระบวนการ ทำนาแปลงใหญ่…ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพ เพื่อเพิ่มมูลค่าและรายได้ เป็นการแก้ปัญหาจากความผิดพลาดในอดีตเพื่อก้าวสู่การผลิตข้าวคุณภาพมาตรฐาน และทำให้เกษตรกรมีวิถีชีวิตที่มั่นคงยั่งยืน สอบถามข้อมูลเพิ่มได้ที่ คุณอุษา ทรงหอม ที่ 60 หมู่ที่ 7 ตำบลสนามแจง อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี โทร. 081-319-9067 หรือที่สำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมี่ โทร. 036-471-667 หรือที่ คุณภูวิชย์ ยิ่งเจริญ สำนักงานเกษตรจังหวัดลพบุรี โทร. 036-411-296 หรือ โทร.087-345-7774 ก็ได้ครับ
