ที่มา	เกษตรต่างแดน
ผู้เขียน	วิลาสินี แอล โฟเดอร์นาว
เผยแพร่	วันเสาร์ที่ 28 กันยายน พ.ศ.2562

กัวเตมาลา มีอากาศร้อนชื้นเหมือนภาคใต้ของไทย ผลผลิตการเกษตรของเขาจึงไม่ต่างจากไทยมากนัก อันที่ยืนพื้นของเขาคือ กาแฟ

อย่างที่ทราบกันดีแล้วว่า อเมริกาใต้ นั้นขึ้นชื่อเรื่องกาแฟ และกาแฟอเมริกาใต้ขายได้ราคาดีในตลาดโลก

แต่กาแฟกัวเตมาลาไม่ยักขายได้ราคาเหมือนใครอื่น ราคาไม่ถึงครึ่งของกาแฟบราซิล เม็กซิโก

อีกทั้งผลผลิตอื่นๆ นานาที่มีมาก ไม่ว่าจะ ข้าวโพด หรือผลไม้ที่เหมือนกับของไทย อย่าง ละมุด น้อยหน่า ทั้งน้อยหน่าธรรมดา และน้อยหน่าหนัง สะตอ ไปจนถึงถั่วกินทั้งฝัก หรือถั่วกินเมล็ดอีกหลายชนิด ล้วนขายไม่ค่อยได้ราคาเหมือนใครอื่นเขา เรียกว่าราคาครึ่งหนึ่งของผลผลิตที่ผลิตได้ในประเทศแถบนั้น หรือถ้าเทียบกับไทยก็ถูกกว่าสามเท่าตัว

นอกจากนั้น ผลไม้ที่ผลิตในกัวเตมาลายังเป็นผลไม้เปลือกบาง เน่าเสียง่าย ยิ่งทำให้ราคาผันผวนเร็ว ไม่สามารถต่อรองราคาได้ดี อย่างมากก็เอามาดองขายกัน ซึ่งก็ไม่ค่อยได้ราคาอีก

กัวเตมาลา ที่ฉันรู้จัก เป็นประเทศสวยงาม แต่ยากจน ยากจนเหลือกำลัง หนึ่งนั้นเพราะเป็นอาณานิคมมายาวนาน ซ้ำเข้าด้วยการปกครองโดยเผด็จการยาวนานอีก สภาพคนในกัวเตมาลานี่เหมือนฟิลิปปินส์ เพียงแต่ประเทศเล็กกว่ามาก

ด้วยความยากจน หรือจะด้วยการที่ถูกปกครองอย่างกดขี่มานาน ความรู้ในเรื่องการทำมาหากินของกัวเตมาลาจึงพัฒนาไปช้ามาก การเกษตรของเขายังอยู่ในขั้นประถม แม้ว่าคุณภาพของดินจะดี อากาศจะดี แต่เกษตรกรก็ไม่มีทุนรอนจะทำเกษตรแปลงใหญ่ บางพื้นที่ที่ดินดี น้ำดี ก็มีการทำเกษตรแปลงใหญ่ที่ไม่สนใจไยดีต่อสิ่งแวดล้อม จนดินเสื่อมสภาพ

และรัฐบาลก็วุ่นวายกับการแก้ปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำจนใกล้หายนะ จนแทบไม่มีแรงจะไปพัฒนาอะไรในระยะยาว

ชาวไร่ชาวนาของกัวเตมาลาจึงหวังเหวิด อยากทำมาหากินให้มันดีขึ้น แต่ไม่รู้จะเริ่มตรงไหน ทุนรอนก็ไม่มี รัฐบาลก็พึ่งพาไม่ได้

คนกัวเตมาลา และคนพื้นเมืองของประเทศในย่านนี้คือ ชนเผ่ามายา ที่รุ่งเรืองในอดีต แต่บัดนี้เป็นคนยากไร้ยิ่งแล้ว คนพื้นเมืองของกัวเตมาลาขี้อายและเก็บตัวกว่าคนพื้นเมืองในฟิลิปปินส์หรือเมืองขึ้นสเปนเก่าอื่นๆ

คนกัวเตมาลาใจดี ขี้อาย ถ่อมเนื้อถ่อมตัว เคร่งศาสนา แต่ก็เหมือนคนในย่านนี้ คือออกจะสบายๆ เนิบๆ ไม่ค่อยดิ้นรนนัก อาจเพราะประเทศมันมีโอกาสให้ดิ้นรนน้อยมาก

เวลาคนกัวเตมาลาหัวเราะ จะหัวเราะดังเหมือนคนที่มีโอกาสหัวเราะน้อยกว่าเศร้า อันนี้เป็นคุณสมบัติร่วมที่เห็นในประเทศยากจนทั้งหลาย

กัวเตมาลา ค่าครองชีพถูก อาหารการกินถูก ร้านรวงข้างถนนมีให้ซื้อกินมากมาย แต่ก็มีขโมยเยอะประสาประเทศยากจน ระบบขนส่งสาธารณไม่ค่อยครอบคลุม ครั้นจะนั่งรถโดยสารของชาวบ้านแบบที่เรียกกันว่า รถขนไก่ หรือchicken bus เหมือนรถจี๊ปนี่ของฟิลิปปินส์ ก็มีข่าวว่าไม่ค่อยปลอดภัยนัก

จึงไม่ต้องแปลกใจเลย ที่คนกัวเตมาลาหลั่งไหลออกจากประเทศไปตายเอาดาบหน้า ไปทำงานประเทศอื่น และที่ทำกันมากก็คือ ไปเป็นแรงงานในภาคเกษตรของประเทศอื่น ในอเมริกาคนทำงานในฟาร์มต่างๆ ไปจากกัวเตมาลาไม่น้อย

ทิ้งฟาร์มของพวกเขาเองร้าง หรือไม่ก็ให้คนแก่เฝ้าเก็บกินกับผลผลิตราคาถูกอย่างน่าเศร้าใจต่อไป