เผยแพร่	วันอังคารที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ.2565

ผศ.ดร. อุสาห์ บุญบำรุง สถาบันพัฒนาและฝึกอบรมโรงงานต้นแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) กล่าวว่า จากโจทย์การทำงานที่ผ่านมาทำให้มีการพัฒนากังหันน้ำผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กมาอย่างต่อเนื่อง โดยปัจจุบันมีการทำงานร่วมกับชาวบ้านในหมู่บ้านคีรีวง ซึ่งการทำงานดังกล่าวนำไปสู่การพัฒนาแผนแม่บทเพื่อส่งเสริมกังหันน้ำขนาดเล็กในชุมชนรอบเทือกเขานครศรีธรรมราช โดยใช้กระบวนการรับฟังความคิดเห็นของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในรูปแบบการแสดงความคิดเห็นถึงประโยชน์ของทุกฝ่ายแบบมีส่วนร่วม

ทั้งนี้ แผนแม่บทดังกล่าว ถือเป็นการออกแบบการทำงานร่วมกันในชุมชนคีรีวงและชุมชนโดยรอบเทือกเขาหลวงในโจทย์ด้านต่างๆ เช่น เรื่องปัญหาการใช้งาน การรวบรวมข้อมูลต่างๆ การวางแผนและดำเนินการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ และสุดท้ายคือการต่อยอดการทำงานไปยังชุมชนอื่นๆ ใกล้เคียง

จากการสำรวจพบว่า การใช้งานของกังหันน้ำประกอบด้วย 2 กลุ่ม คือ 1. กลุ่มคนที่ใช้น้ำในช่วงการเก็บเกี่ยวผลไม้ ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม-กันยายน ของทุกปี 2. กลุ่มคนที่ใช้น้ำตลอดทั้งปี เป็นกลุ่มคนที่พักอาศัยอยู่บนที่ราบภูเขาซึ่งต้องใช้ไฟฟ้าในการอุปโภคบริโภค ดังนั้น การจัดทำแผนแม่บทครั้งนี้ถือเป็นการเดินหน้าแผนพัฒนากังหันน้ำที่นำไปสู่การทำงานเพื่อหนุนเสริมความเข้มแข็งของกลุ่มคนที่ใช้กังหันน้ำและการบริหารจัดการน้ำอย่างเป็นรูปธรรม

ด้าน นายวิรัตน์ ตรีโชติ เลขาวิสาหกิจชุมชนกลุ่มกังหันน้ำคีรีวง กล่าวว่า แม้ว่าชุมชนคีรีวงจะมีแม่น้ำที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี แต่บริบทพื้นที่ของคีรีวงมีพื้นที่ราบสูงอย่างบนภูเขาหลวง ซึ่งเป็นสวนผลไม้ชาวบ้านบางส่วนไม่สามารถใช้น้ำได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ จึงต้องอาศัยการใช้กังหันน้ำขนาดเล็กที่นักวิจัยมาติดตั้งเข้ามาตอบโจทย์ ซึ่งที่ผ่านมากังหันน้ำขนาดเล็กสามารถใช้แก้ปัญหาเรื่องน้ำแล้งในชุมชนคีรีวงได้เป็นอย่างดี

ทีมผู้วิจัยได้ศึกษาพัฒนาต้นแบบชุดกังหันน้ำผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กที่ครอบคลุมทุกลักษณะการใช้งาน เพื่อเพิ่มความสามารถในการเข้าถึงนวัตกรรมกังหันน้ำผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กในประเทศ ที่ขนาดกำลังการผลิตไม่เกิน 10 กิโลวัตต์ ซึ่งเพียงพอสำหรับการใช้งานในแต่ละครัวเรือน โดยมีการติดตั้งสาธิตในพื้นที่บ้านคีรีวงจังหวัดนครศรีธรรมราชแล้วกว่า 140 ชุด พิกัดกำลังไฟฟ้ารวมกว่า 91 กิโลวัตต์ และสามารถขยายผลไปยังชุมชนในพื้นที่ห่างไกลอื่นๆ ใกล้เคียง

สำหรับการจัดทำแผนแม่บทดังกล่าว จึงเป็นความร่วมมือกันในการพัฒนาองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีไฟฟ้าพลังงานน้ำในประเทศที่เกิดขึ้นระหว่างนักวิจัยและชาวบ้านในพื้นที่ ที่มีการพึ่งพาเทคโนโลยีของตนเองในการออกแบบและผลิตเครื่องกังหันน้ำผลิตไฟฟ้าขนาดเล็ก อันเป็นทางเลือกที่มีความเหมาะสมกับสถานการณ์ประเทศไทยในปัจจุบัน ซึ่งการจัดทำแผนแม่บทในครั้งนี้ถือเป็นการสร้างคนรุ่นใหม่ให้เข้ามามีบทบาทในเรื่องการบำรุงรักษาและการทำงานในด้านพลังงาน อันจะนำไปสู่การพัฒนาเรื่องการตอบโจทย์การใช้พลังงานน้ำในชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ