| ที่มา | ภูมิปัญญาไทย |
|---|---|
| ผู้เขียน | เทคโนโลยีชาวบ้านออนไลน์ |
| เผยแพร่ |
บอระเพ็ด อาจเป็นความทรงจำแสนขมของบางคน แต่ความขมนี่แหละที่ใช้เป็นยาอายุวัฒนะของคนเมื่อก่อน ในอดีตคนที่เคยเป็น “แม่นม” มักจะใช้บอระเพ็ดเป็นเครื่องมือที่จะบอกลาลูกน้อยไม่ให้ “ดูดนม” โดยไม่เสียสัมพันธภาพ เพราะการ “หย่านม” โดยวิธีใช้บอระเพ็ด ทาหัวนมให้ลูกดูด ก็เป็นการบอกเลิกโดยไม่มีอันตรายแต่อย่างไร เพราะ “แหยงขม” กลัวนมไปเอง วัยเรียน คุณครูก็ใช้บอระเพ็ดลงโทษนักเรียนที่มาสาย ทำผิด ขาดเวร ไม่ส่งการบ้าน ง่วงเหงาเวลาเรียน ทะเลาะกับเพื่อน ก็ให้อมบอระเพ็ด แล้วมักจะบอกว่า ครูทำโทษพวกเธอด้วย “รักและหวังดี” แล้วบอกว่าความขมนี้มีประโยชน์ต่อร่างกาย
เคล็ดลับแก้ขมบอระเพ็ด
หากใครอยากใช้บอระเพ็ดเป็นพืชสมุนไพรทางเลือก แต่กลัวขม มีเคล็ดลับแก้ขม โดยการเชื่อมหรือแช่อิ่ม ไม่ให้รสขมเหลืออยู่ ต้องเลือกบอระเพ็ดในช่วง “ระยะเพสลาด” คือระยะไม่แก่ไม่อ่อนเกินไป หั่นเป็นท่อนยาวสักหนึ่งองคุลีเคี้ยวพร้อมกับมะเขือพวง 1-2 ผล รสชาติขมจะหายไป
หากไม่อยากกินบอระเพ็ดสดๆ ก็ใช้วิธีดองน้ำผึ้ง โดยหั่นเป็นท่อนพอดีคำ ลอกผิวแล้วผ่าเอาไส้ในออก เอาเนื้อแช่น้ำเกลือผสมน้ำซาวข้าวสักครึ่งชั่วโมง ล้างน้ำเกลือแล้วลวกให้นิ่ม แช่น้ำเย็นอีกครั้ง ผึ่งลมให้สะเด็ดน้ำ ใส่ขวดโหลเทน้ำผึ้งให้ท่วม ถ้าจะให้ดีอีกก็ใช้น้ำผึ้งตั้งไฟอุ่นๆ ก่อน หากจะแช่เป็นเหล้ายาดองก็เติมเหล้าบ่มไว้สัก 1-2 เดือน กลัวก็แต่ว่าจะจิบหมดเสียก่อนสิ้นเดือน รับรอง “ไม่ขม” แต่จะเตะปี๊บเท้าระบมไม่เกี่ยวกันนะจ๊ะ
บอระเพ็ด ปลูกง่าย
บอระเพ็ด มีชื่อวิทยาศาสตร์ Tinospora crispa / Tinospora cordifolia ชื่อสามัญ Heartleaves moonseed ชื่อวงศ์ MENISPERMACEAE ชื่ออื่นๆ เจตมูลหนาม หางหนู เจตมูลยาน (อีสาน) เถาหัวด้วน เครือเขาฮอ จุ่งจิง (ภาคเหนือ) เจ็ดหมูน (ภาคใต้)
บอระเพ็ดพบได้ทุกภูมิภาค เป็นเถาย่านเลื้อยยาวได้ถึง 20 เมตร ผิวขรุขระเป็นตะปุ่มเป็นตุ่มทั่วตัว ซ้ำยังมีรากอากาศคล้ายเส้นเชือก ขนาดเล็กและยาวแทงออกมาอีก ตัดเถาขาดหรือกรีดต้นมียางไหลออกนั่นแหละขมจัด แค่ฝังดินที่ไหน บอระเพ็ดขึ้นได้ทุกที่ ลงโทษใครแล้ว “ไม่เข็ด” ใช้บอระเพ็ด “เช็ดปาก” ไม่อยากไปอีกนาน.?
สรรพคุณทางยา
ในตำรายาสมุนไพร บอระเพ็ดเป็นตัวยาสำคัญ มีประโยชน์ทุกส่วนทำยาได้หมด สำหรับรสขมนั้นคือสาร Picroretin เป็นความขมที่มีสารผสมด้วยสรรพคุณ ตัวยาออกฤทธิ์ ต้านอักเสบ ลดน้ำตาลในเลือด ลดไข้ ต้านแบคทีเรีย ทำให้หัวใจสูบฉีดดี ใช้เป็นสมุนไพรสุขภาพและความงามดี ช่วยให้ผิวพรรณเต่งตึง หน้าใสเด้ง ลดรังแค ดูแลหนังศีรษะ แก้ผมหงอก แม้แต่วงการไก่ชนก็นิยมนำบอระเพ็ดหั่นชิ้นเล็กๆ คลุกน้ำผึ้งหรือตากแห้งบดผงผสมฟ้าทะลายโจร ผสมหัวอาหารให้ไก่ชนกินบำรุงกำลังสุดยอด
โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จึงพัฒนาบอระเพ็ดในรูปของแคปซูล ใช้เป็นยาเจริญอาหารในคนไข้วัณโรค คนไข้ HIV และคนไข้เบาหวาน บางรายใช้ช่วยในการควบคุมน้ำตาล นอกจากนี้ วงการแพทย์ยังใช้บอระเพ็ดเป็นทางเลือกใหม่สำหรับผู้ป่วยโรคสมองเสื่อม ความจำเสื่อม และพาร์กินสัน เนื่องจากมีสาร columbamine ซึ่งเป็นสารกลุ่มอัลคาลอยด์ มีฤทธิ์ยับยั้งการทำลายสารสื่อประสาทในสมอง ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับความจำ และกระบวนการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของกล้ามเนื้อทั่วร่างกาย รวมทั้งกล้ามเนื้อเรียบของอวัยวะภายใน
ทั้งนี้ ควรใช้บอระเพ็ดเสริมกับยาแผนปัจจุบัน และไม่ควรกินอย่างต่อเนื่อง เช่น เดือนเว้นเดือน หรือ 2-3 เดือนเว้นเดือน ที่สำคัญ ห้ามใช้บอระเพ็ดในผู้ที่มีภาวะเอนไซม์ตับบกพร่อง หรือผู้ที่มีประวัติเป็นโรคตับ หรือโรคไตรุนแรง รวมทั้งผู้ที่มีแนวโน้มความดันโลหิตต่ำเกินไป หรือน้ำตาลในเลือดต่ำ สตรีตั้งครรภ์ สตรีให้นมบุตร ผู้ที่มีร่างกายเย็น
……….
ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบข่าวจาก มติชน
