‘ต้นมะม่วง’ ทรงปลูก ที่สวนหลวง ร.9

“สวนหลวง ร.9” เขตประเวศ สวนสาธารณะที่กรุงเทพมหานคร (กทม.) ร่วมกับมูลนิธิสวนหลวงจัดสร้าง เพื่อถวายเป็นราชสักการะเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 60 พรรษา 5 ธันวาคม 2530 ขณะนั้น พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนิน พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเปิดสวนอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2530 และทรงปลูกต้นมะม่วงไว้ข้างกัน จำนวน 2 ต้น อยู่บริเวณเกาะ 2 หน้าอาคารถกลพระเกียรติ หากเข้ามาทางประตู 4 ประตูดาวเรืองไม่เกิน 200 เมตร

ผ่านมา 30 ปีแล้ว ตอนนี้ต้นมะม่วงทรงปลูกทั้ง 2 ต้น ยังยืนต้นแข็งแรง ชูกิ่งก้านสาขาสวยงาม อยู่บริเวณเดิม ศศิวรรณ วงศ์ศิริประเสริฐ หัวหน้าสวนหลวง ร.9 เผยว่า วันแรกจนถึงวันนี้ ทางสวนไม่ได้นำต้นอื่นมาทดแทนแต่อย่างใด ครั้งนั้นในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงปลูกต้นมะม่วงป่า ห่างกันไม่เกิน 10 เมตร เป็นต้นมะม่วงพันธุ์น้ำดอกไม้ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ส่วนประวัติไม่ทราบว่าทำไมทรงเลือกปลูกต้นมะม่วง เพราะเป็นเรื่องราวเมื่อ 30 ปีก่อน อีกอย่างข้าราชการหรือเจ้าหน้าที่ช่วงนั้นเกษียณไปนานมากแล้ว คาดว่าเป็นไม้ในพระพุทธประวัติ เชื่อกันว่าเป็นไม้มงคล รวมถึงปรากฏอยู่ในหนังสือพระราชนิพนธ์เรื่องพระมหาชนก ส่วนที่ทรงเลือกพันธุ์มะม่วงป่า อาจเพราะเป็นพันธุ์ที่สามารถนำไป ตัดแต่งพันธุกรรม ขยายพันธุ์ไม้รักษาต้นมะม่วงอื่นได้ และเป็นพันธุ์ที่ทนทานต่อสภาพแวดล้อม มีอายุยืนยาว

ปัญญา นาคนิลทอง เจ้าหน้าที่ดูแลต้นไม้ วัย 50 ปี ผู้ดูแลต้นไม้บริเวณเกาะ 2 บอกว่า ช่วงแรกหลังจากในหลวงรัชกาลที่ 9 สวรรคต เมื่อไปรดน้ำที่ต้นมะม่วง อดกลั้นน้ำตาไม่ได้ เพราะนึกถึงพระพักตร์ และพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านที่มีต่อปวงชนชาวไทย ไม่รู้ว่ามีกี่โครงการ แต่รู้ว่าเยอะมาก อีกอย่างตนเป็นคนดูแลมาโดยตลอดนับตั้งแต่ปี 2531 ตั้งแต่เข้าทำงานวันแรกที่สวนหลวง ร.9 เรื่อยมาทุกวันนี้ จึงมีความผูกพันกับต้นไม้ทรงปลูกมาก

ปัญญา เล่าว่า ตอนมาทำสวนช่วงแรก จำได้ว่าเมื่อก่อนทั้ง 2 ต้น มีความสูงเพียง 2 เมตร มาวันนี้สูงประมาณ 5 เมตรแล้ว ระยะเวลา 30 ปี วิธีการดูแลนั้นใช้ปุ๋ยคอก แล้วเจาะรูดินใส่ปุ๋ยเคมีเพิ่มธาตุอาหารและยาฆ่าแมลง พร้อมรดน้ำในตอนเช้าไม่เกิน 2 ครั้งต่อสัปดาห์ เพราะต้นมะม่วงไม่ค่อยชอบน้ำ ยามออกผลช่วงเดือนธันวาคม จะเก็บบางส่วนของมะม่วงป่าให้หอพฤกษศาสตร์คัดลอกยีนส์รักษามะม่วงสายพันธุ์อื่น ไม่นิยมกินเพราะรสชาติฝาดและลูกเล็ก จึงปล่อยตกและแห้งไป ส่วนพันธุ์น้ำดอกไม้ เจ้าหน้าที่สวนนำไปแบ่งกันกิน แต่หลังจากนี้จะขอเก็บทั้งหมดไปแจกจ่ายพี่น้อง เพื่อนฝูงหรือประชาชนที่มาชมสวน เพื่อเป็นที่ระลึกและรำลึกถึงพระองค์ท่าน

ปัญญา เล่าอีกว่า เพราะชอบทำสวน หลายปีก่อนลองนำเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 ไปใช้กับบ่อเลี้ยงปลาในพื้นที่ 10 ไร่ ตอนแรกไม่คิดว่าจะปลูกพืชผักแซมกันได้ ต่อมาลองนำผักสวนครัว ต้นกล้วยมาปลูกแซมกัน ปรากฏว่าได้ออกดอกผลดี บางส่วนนำไปขาย และที่เหลือก็มาทำกินในครัวเรือน  ตอนหลังยังนำต้นมะม่วงมาปลูก เพราะผูกพันที่ได้ดูแลต้นมะม่วงทรงปลูกทั้งสองพระองค์

“ผมจะขอปกป้องรักษาต้นมะม่วงให้ดีที่สุด  เพื่อแสดงความจงรักภักดีในฐานะพสกนิกรของในหลวงรัชกาลที่ 9 และอยากให้ประชาชนมาเยี่ยมต้นมะม่วงต้นนี้เพื่อระลึกถึงพระองค์ท่าน”

ขอบคุณข้อมูลจาก นฤมล รัตนสุวรรณ์

[email protected]