ผู้เขียน	พิชัย รัตตกุล
เผยแพร่	วันพุธที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2561

โครงการก่อสร้างแก้มลิงหนองโนนต่าย เป็นโครงการตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร โดยความร่วมมือกันระหว่างมูลนิธิภาคโรตารีไทยกับกรมชลประทาน ตั้งอยู่ที่บ้านเสาวัด ตำบลโพนงาม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร มีพื้นที่ทั้งหมด 507 ไร่ 1 งาน กว้าง 812 เมตร ยาว 1,000 เมตร เก็บกักน้ำได้ 2.4 ล้านลูกบาศก์เมตร

ผมในฐานะประธานมูลนิธิภาคโรตารีไทย ได้บรรยายให้กับเหล่าโรแทเรียนในการประชุมเมื่อปีที่แล้ว ถึงการที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จจากพวกเราไปนั้น พสกนิกรคนไทยทั้งแผ่นดินต่างสุดโศกเศร้าและก็เสียใจเป็นที่สุด คิดถึงพระองค์ท่าน แต่ผมคิดว่าเราคนไทยแสดงความรู้สึกเศร้าโศกเสียใจ ร้องไห้ แล้วบอกว่าคิดถึงพระองค์ท่านอย่างเดียวคงไม่พอ เราต้องทำอะไรสักอย่างเพื่อเป็นการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ที่พระองค์ทรงอุทิศพระวรกายในการประกอบพระราชกรณียกิจตลอด 70 ปี ที่ทรงครองราชสมบัติ

และพระราชทานแนวคิดแนวปฏิบัติต่างๆ จนนำไปสู่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริกว่า 4,000 โครงการ เพื่อให้พสกนิกรอยู่ดีมีสุข และโครงการแก้มลิงก็เป็นโครงการหนึ่งที่พระองค์ทรงให้ความสำคัญมากที่สุด เพราะน้ำเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อเกษตรกร ชาวไร่ ชาวนา ในการเพาะปลูก และเป็นที่เก็บกักน้ำในฤดูฝน ป้องกันปัญหาบ้านเรือนถูกน้ำท่วม

ด้วยเหตุผลดังกล่าวนี้ มูลนิธิภาคโรตารีไทยจึงได้ติดต่อขอเข้าพบอธิบดีกรมชลประทาน เพื่อปรึกษาหารือและขอให้ความสนับสนุนงบประมาณแก่โครงการก่อสร้างแก้มลิง ที่กรมชลประทานมีแผนจะดำเนินการอยู่แล้วในหลายพื้นที่ หลายภูมิภาค แต่พื้นที่ของภาคอีสานนั้นเป็นพื้นที่ที่ประสบปัญหาภัยแล้งและประชาชนมีฐานะยากจนกว่าภาคอื่นๆ จึงเลือกสนับสนุนโครงการที่ภาคอีสาน โดยเลือกจังหวัดสกลนคร

ปัญหาของหนองโนนต่าย คือมีสภาพตื้นเขิน ทำให้ไม่สามารถเก็บกักน้ำได้เต็มประสิทธิภาพ เกษตรกรส่วนใหญ่ที่อยู่บริเวณนี้ ปลูกข้าวนาปีและนาปรังเป็นหลัก แต่ช่วงนาปีจะประสบปัญหาน้ำท่วม ทำให้ไม่สามารถปลูกข้าวได้ และช่วงนาปรัง น้ำในหนองโนนต่ายจะมีปริมาณที่น้อย ทำให้ไม่เพียงพอต่อการทำนาปรัง รวมทั้งพืชชนิดอื่นด้วย เช่น พริก มะเขือเทศ แตงโม เป็นต้น

หากดำเนินการก่อสร้างแก้มลิงเสร็จเรียบร้อยแล้ว จะมีพื้นที่ที่ได้รับประโยชน์ประมาณ 1,800 ไร่ และจำนวนครัวเรือนที่ได้รับประโยชน์ประมาณ 350 ครัวเรือน

นอกจากโครงการก่อสร้างแก้มลิงแล้ว นายพิชัย รัตตกุล ประธานมูลนิธิยังเล็งเห็นความสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาอาชีพและการจัดกิจกรรมสาธารณประโยชน์ของชุมชนด้วย จึงได้จัดหางบประมาณเพิ่มเติมเพื่อก่อสร้างศาลาอเนกประสงค์ ลานกิจกรรม สนามเด็กเล่น อาคารผลิตน้ำดื่ม เพื่อให้ชุมชนได้ใช้สถานที่แห่งนี้ในการจัดกิจกรรมเสริมสร้างอาชีพ และกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ต่อชุมชนท้องถิ่นต่อไป

โครงการก่อสร้างสวนสาธารณะและปรับปรุงภูมิทัศน์ (The lake of love) เป็นโครงการต่อยอดจากโครงการก่อสร้างแก้มลิง มีเนื้อที่ 5 ไร่ ตั้งอยู่บนเนินดิน ความสูง 5.50 เมตร ทางขึ้นมีทั้งบันไดและทางสำหรับผู้พิการ มีลานกิจกรรมขนาดกว้างสำหรับให้ชาวบ้านจัดกิจกรรมหรือค้าขายผลิตผลทางการเกษตร มีสะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก ขนาดความกว้าง 3 เมตร ยาว 30 เมตร ยื่นลงไปในแก้มลิง สุดปลายสะพานมีศาลาทรงปั้นหยาให้คนได้นั่งชมทัศนียภาพ นอกจากนั้น ยังมีสนามเด็กเล่นและอาคารผลิตน้ำดื่มเพื่อให้ชาวบ้านได้มีน้ำดื่มสะอาดไว้บริโภคในราคาที่ไม่แพง

แต่ที่เป็นจุดเด่นของสวนแห่งนี้ คือศาลาอเนกประสงค์ทรงเก้าเหลี่ยม ที่ออกแบบมาเพื่อรำลึกถึงในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่งหากยืนบริเวณศาลาแห่งนี้ก็จะมองเห็นทิวทัศน์ของแก้มลิงได้ทั่วทั้งผืน ในส่วนของการออกแบบนั้น ก่อนการออกแบบทีมสถาปนิกได้ลงพื้นที่เพื่อพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกับชาวบ้านที่จะได้รับประโยชน์จากโครงการนี้หลายครั้ง

การออกแบบเน้นความเรียบง่าย กลมกลืนกับธรรมชาติ และชาวบ้านทุกคนสามารถใช้ประโยชน์ร่วมกันได้อย่างเท่าเทียม ทุกเพศ ทุกวัย รวมทั้งผู้พิการด้วย เป็นต้น

โครงการดังกล่าวนี้ ผมได้ทำพิธีเปิดขุดหน้าดินครั้งแรกไปแล้ว เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2560 โดยร่วมกับกรมชลประทาน, ส่วนราชการจังหวัดสกลนคร, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และชาวบ้านในพื้นที่กว่า 300 คน คาดว่าโครงการนี้จะแล้วเสร็จและทำพิธีเปิดใช้อย่างเป็นทางการ ในวันที่ 5 ธันวาคม 2561