ผู้เขียน	สุรเดช สดคมขำ
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 13 สิงหาคม พ.ศ.2564

แพะเป็นอีกหนึ่งสัตว์เศรษฐกิจที่ปัจจุบันมีการส่งเสริมและเลี้ยงมากขึ้น ความนิยมไม่ได้มีแต่เพียงแพะสายพันธุ์เนื้อเพียงอย่างเดียว แพะนมอย่างพันธุ์ซาแนน (SAANEN) เป็นอีกหนึ่งสายพันธุ์ที่เกษตรกรเลือกเลี้ยง เพราะแพะนมพันธุ์ซาแนน เป็นสายพันธุ์ที่ให้น้ำนมในปริมาณมาก จนได้รับขนานนามว่า “ราชินีแห่งนม” มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่สวิตเซอร์แลนด์ ลักษณะประจำพันธุ์คือ มีสีขาว มองแล้วสะอาดตา บางตัวอาจเป็นสีครีม ใบหน้ามีลักษณะแบน ใบหูสั้น ตั้งตรงชี้ไปข้างหน้า

โดยแพะนมพันธุ์ซาแนนนั้นเมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ ตัวผู้จะมีน้ำหนัก 70 กิโลกรัม ส่วนตัวเมียอยู่ที่ 50 กิโลกรัม และมีเต้านมใหญ่ หัวนมเรียวยาว สามารถให้น้ำนมเฉลี่ยวันละ 3 กิโลกรัม ตัวเมียเมื่อตั้งท้องสามารถมีลูกได้ 1-3 ตัวต่อ 1 แม่ จึงทำให้มีเกษตรกรที่สนใจในด้านปศุสัตว์เลี้ยงแพะสายพันธุ์นี้ เพราะไม่เพียงแต่จำหน่ายสายพันธุ์ได้ แต่เกษตรกรยังสามารถรีดน้ำนมจำหน่ายได้อีกด้วย

คุณชญาน์วัต สว่างแจ้ง เจ้าของบุญบูรณ์ฟาร์ม ตั้งอยู่ที่ 120/5 หมู่ที่ 3 บ้านแพะหนองแดง ตำบลทุ่งฝาย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ได้เกิดแนวความคิดที่อยากจะเลี้ยงแพะนม เพราะมองไปถึงผลผลิตที่ได้ว่าสามารถนำมาแปรรูปสร้างเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นการนำมาแปรรูปเป็นนมแพะพร้อมดื่ม ตลอดไปจนถึงการนำมาทำเป็นเครื่องสำอางต่างๆ ล้วนสร้างมูลค่าได้แทบทั้งสิ้น

คุณชญาน์วัต เล่าให้ฟังว่า ก่อนที่จะมาเริ่มทำอาชีพทางด้านปศุสัตว์นั้น เดิมทีประกอบอาชีพเป็นสถาปนิกอยู่ที่กรุงเทพมหานคร แต่ความใฝ่ฝันในการทำอาชีพทางด้านการเกษตรนั้น อยู่ในความทรงจำเสมอว่าอยากทำเพราะมีใจรักทางด้านการเกษตร แต่ด้วยงานประจำที่ต้องทำจึงทำให้ยังไม่ได้มีโอกาสมาจับงานทางด้านนี้มากนัก และเมื่อเกิดน้ำท่วมใหญ่ที่กรุงเทพมหานครในช่วงปี 2554 ทำให้บ้านที่อยู่ได้รับผลกระทบน้ำท่วมด้วยเช่นกัน ทำให้ได้มีโอกาสออกมาอยู่ต่างจังหวัดระยะหนึ่ง และความใฝ่ในการทำเกษตรจึงได้เกิดขึ้นและหาซื้อที่ดินจังหวัดลำปางมาจนถึงทุกวันนี้

“ช่วงแรกที่เรามาทำเกษตรใหม่ๆ เราทำแบบพอเพียงก่อน ปลูกข้าว เลี้ยงไก่ ปลูกพืชผักสวนครัวไว้รับประทานเอง ต่อมาเมื่อเรามองว่าเราสามารถผลิตอาหารเองได้แล้ว ต่อไปในเรื่องของการเป็นอาชีพ เราต้องมีความก้าวหน้ามากกว่าเดิม จึงมองว่าอะไรต้องเป็นรายได้ ให้การทำเกษตรเรามีเงินเก็บได้จริง ช่วงนั้นมีคนแนะนำให้มาเลี้ยงแพะนม ช่วงนั้นเริ่มนำมาทดลองเลี้ยงได้ประมาณ 3 ตัว เลี้ยงไปเลี้ยงมา แพะนมพันธุ์ซาแนนสามารถผลิตลูกได้เร็ว ทำให้จาก 3 ตัว ใช้เวลา 2 ปี มีเพิ่มมาเป็น 33 ตัว ทำให้เรามั่นใจว่านี่แหละจะเป็นอาชีพของเราได้ ก็มีการจัดการระบบการเลี้ยงให้ครบวงจรมากขึ้น ด้วยการแบ่งพื้นที่ปลูกหญ้าอาหารสัตว์ โรงเรือนสำหรับแพะอยู่ และมองไปถึงกระบวนการแปรรูปที่ทำให้เกิดรายได้มาจนถึงปัจจุบัน” คุณชญาน์วัต บอก

โดยการจัดการพื้นที่สำหรับการเลี้ยงแพะนมที่ดีนั้น คุณชญาน์วัต บอกว่า การจัดการพื้นที่เลี้ยงที่ดีถือว่ามีความสำคัญมาก เพราะต้องจัดเตรียมในเรื่องของหญ้าอาหารสัตว์ พร้อมกับพื้นที่โรงเรือนที่ตอบโจทย์ต่อฝูงแพะนมที่มีจำนวนมากขึ้น มีการแบ่งพื้นที่โรงเรือน แปลงหญ้าสำหรับปล่อยแพะเดินแทะเล็ม และพื้นที่ปลูกหญ้าอาหารสัตว์สำหรับให้แพะกินในแต่ละวัน จึงทำให้สามารถเลี้ยงแพะนมได้มากกว่า 100 ตัว

หลักการผสมพันธุ์แพะนมพันธุ์ซาแนนให้ได้ลูกแพะคุณภาพ จะเลือกพ่อแม่พันธุ์ที่มีอายุ 10 เดือนขึ้นไป เพราะว่าอายุแพะในช่วงนี้จะมีโครงสร้างและรูปทรงตัวที่สมบูรณ์ หลังผสมพันธุ์เรียบร้อยดีแล้วจะรอแม่แพะตั้งท้องประมาณ 5 เดือน หลังจากลูกแพะคลอดออกมาจากท้องแม่จะปล่อยให้อยู่กับแม่แพะเป็นเวลา 7 วัน เพื่อให้ลูกแพะได้กินน้ำนมเหลืองจากแม่ หลังจากนั้น แยกลูกแพะไปเลี้ยงต่อที่โรงเรือนอนุบาลเพื่อป้อนนม ส่วนแม่แพะก็จะนำไปเลี้ยงภายในฝูงสำหรับรีดน้ำนม

“พอลูกแพะเริ่มหย่านม เราก็จะนำมาแยกตัวผู้ตัวเมีย โดยตัวผู้เราจะคัดออกขายไป เพราะเราจะเน้นรีดนม เพราะฉะนั้น ส่วนมากเราจะเน้นเลี้ยงแต่แพะตัวเมีย แต่แพะตัวเมียพอเลี้ยงได้อายุ 8 เดือนเราก็จะนำมาคัดอีกครั้งหนึ่ง โดยเอาตัวที่มีความสมบูรณ์ที่สุดเตรียมความพร้อมสำหรับผสมพันธุ์ต่อไป ส่วนตัวไหนที่เราคัดแล้วว่าไม่ต้องการก็สามารถขายออกไปได้เช่นกัน”  คุณชญาน์วัต บอก

สำหรับอาหารที่ใช้เลี้ยงแพะภายในฟาร์มนั้น คุณชญาน์วัต บอกว่า อาหารที่ให้แพะนมกินจะแบ่งหลักๆ คือ ถ้าเป็นแพะที่กำลังให้น้ำนมสำหรับรีด ก็จะเป็นอาหารเฉพาะสูตรที่คำนวณไว้ มีทั้งอาหารข้นและอาหารหยาบผสมกันไป ส่วนแพะในฟาร์มทั่วไปก็จะให้กินอาหารหยาบจำพวกหญ้าสดหญ้าแห้งหญ้าหมักแล้วแต่ฤดูกาลสลับกันไป แต่ถ้าอาหารหยาบมีความสมบูรณ์ดีก็สามารถลดอาหารข้นลงได้

ในเรื่องของการป้องกันโรคและการทำวัคซีนให้กับแพะภายในฟาร์ม จะมีโปรแกรมการทำที่ชัดเจนในแต่ละปี จึงทำให้แพะมีสุขภาพที่แข็งแรงอยู่เสมอ และโรคที่ฟาร์มให้ความสำคัญที่สุดจะเป็นในเรื่องของโรคแท้งติดต่อ จึงมีการป้องกันและทำตามมาตรฐานให้ดีจนได้มาตฐานรับรองระดับเอ

การทำตลาดสำหรับแพะนมที่เลี้ยงภายในฟาร์ม คุณชญาน์วัต เล่าว่า แพะนมสามารถทำการตลาดได้หลากหลายรูปแบบ โดยเขาเองมีการจัดการในเรื่องของการผสมพันธุ์ที่ดี และคัดตัวผู้และตัวเมียมาสร้างเป็นพ่อแม่พันธุ์เพื่อจำหน่าย และอีกส่วนเป็นแพะนมที่ทำการรีดนมในแต่ละวัน จากนั้นนำน้ำนมที่ได้มาทำการแปรรูปตามกระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐาน เป็นนมพาสเจอไรซ์พร้อมดื่ม ตลอดไปจนถึงการนำน้ำนมแพะมาเป็นส่วนผสมของการทำเครื่องสำอางต่างๆ

โดยนมแพะพร้อมดื่มจะมีการบริการขายส่งที่ดีไปถึงมือลูกค้า ส่งไปยังต่างจังหวัดที่ห่างออกไป อย่างเช่น จังหวัดเชียงใหม่ ราคานมแพะพาสเจอไรซ์ใส่ถุงขนาด 1 ลิตร ราคาอยู่ที่ถุงละ 150 บาท และถ้าเป็นนมแพะพาสเจอไรซ์ใส่ขวดขนาด 1 ลิตร 100 ซีซี ราคาอยู่ที่ขวดละ 180 บาท ซึ่งนมแพะที่ส่งถึงมือลูกค้าจะเป็นนมที่มีกระบวนการผลิตใหม่ทุกสัปดาห์ จึงทำให้ในแต่ละสัปดาห์ลูกค้าจะได้ดื่มน้ำนมที่มีการผลิตสดใหม่อยู่เสมอ และสำหรับเกษตรกรที่สนใจอยากจะเลี้ยงแพะนม ทางฟาร์มก็มีพันธุ์ที่คัดอย่างดีเพื่อจำหน่ายให้แบบยกชุด คือตัวเมีย 6 ตัว และตัวผู้ 1 ตัว ราคาอยู่ที่ 35,000-45,000 บาท ซึ่งผู้ที่ซื้อไปเลี้ยงสามารถนำไปผสมพันธุ์ให้เกิดลูกและรีดนมจำหน่ายได้ทันที

“การทำเกษตรที่ดี เราต้องมองว่าเรามีดีอะไร เรามีศักยภาพที่จะทำให้ผลผลิตเราไปในทิศทางไหน อย่างผมมองว่า ผมอยากวางระบบฟาร์มให้มีมาตรฐาน และผลิตนมที่ผ่านการแปรรูปที่มีความสดใหม่เสมอ ฟาร์มของผมเลยสามารถที่จะเล่าเรื่องราวของผลิตภัณฑ์ได้อย่างชัดเจน จึงทำให้การเลี้ยงของเรามีทางไป เพราะเรารู้ว่าเราจะไปในทิศทางไหนและสร้างรายได้อย่างไร เพื่อเป็นอาชีพยั่งยืนของเราได้เป็นอย่างดี” คุณชญาน์วัต บอก

สำหรับท่านใดสนใจข้อมูลเกี่ยวกับการเลี้ยงแพะนม สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณชญาน์วัต สว่างแจ้ง หมายเลขโทรศัพท์ (089) 815-1804