| ผู้เขียน | สุจิต เมืองสุข |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ปัจจุบัน ค่านิยมของการเลี้ยงสัตว์เลี้ยงไว้เป็นเพื่อน ถูกลดบทบาทลง แต่สิ่งที่ทดแทนขึ้นมาคือ การเลี้ยงสัตว์เลี้ยงไว้ โดยให้สิทธิเท่าเทียมกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยเหตุนี้ การหาข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงตลอดปี 2560 จึงน่าสนใจ
น.สพ. เกษตร สุเตชะ นายสัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ให้ข้อมูลที่น่าสนใจ ไว้ดังนี้
สัตว์เลี้ยงที่ได้รับความนิยม 3 ลำดับต้น ได้แก่ สุนัข แมว และกระต่าย ตามลำดับ
สภาพเศรษฐกิจตลอดปีที่ผ่านมาทรงตัว ส่งผลให้ผู้เลี้ยงซื้อสัตว์เลี้ยงเพิ่มเป็นสัตว์เลี้ยงใหม่น้อย ยังคงเลี้ยงสัตว์ที่มีอยู่เดิม หรือซื้อเพิ่มมาทดแทนเฉพาะส่วนที่ตายไป โดยเฉพาะสุนัข ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงยอดนิยม อันดับ 1 ของเมืองไทย เมื่อมีการซื้อใหม่ สุนัขขนาดเล็กจะได้รับความนิยมมากกว่า เช่น ปอมเมอเรเนียน ชิวาวา พุดเดิ้ล ชิห์สุ เทอร์เรียร์ บีเกิ้ล เป็นต้น
สาเหตุที่สุนัขขนาดเล็กได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น เนื่องจากสังคมปัจจุบันเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุมากขึ้น บุตรหลานไม่ได้อาศัยอยู่ด้วย การแยกครอบครัวใหม่ที่ไม่ใช่ครอบครัวใหญ่ ที่อยู่อาศัยมีพื้นที่จำกัด อีกทั้งความสามารถในการจ่ายค่าอาหารแพงลดน้อยลง การเลือกสัตว์เลี้ยง จึงเลือกชนิดที่มีขนาดเล็กลงตามไปด้วย
นอกจากนี้ แมว ยังคงเป็นสัตว์เลี้ยงที่ได้รับความนิยมรองลงมาจากสุนัข แต่ด้วยสภาพเศรษฐกิจทรงตัว ตามที่ได้กล่าวข้างต้น ก็เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้ผู้เลี้ยงที่รักแมว ตัดสินใจซื้อแมวใหม่ แต่เป็นสายพันธุ์ทั่วไปที่ราคาไม่สูงนัก เพราะในอดีตที่สภาพเศรษฐกิจดี ผู้เลี้ยงจำนวนมากนำเข้าแมวจากต่างประเทศมาเลี้ยง แต่ปัจจุบันลดลงมาก
สำหรับสัตว์ในกลุ่มเอ็กโซติก (สัตว์เลี้ยงพิเศษ หรือสัตว์เลี้ยงแปลก) กระต่าย จัดอยู่ในกลุ่มเอ็กโซติกลำดับแรก เพราะราคาซื้อขายกระต่ายหลักร้อยบาท การซื้อขายจึงคล่องตัวกว่าสัตว์ชนิดอื่น ส่วนสัตว์ปีกที่ราคาหลักพันบาท พบว่ายังมีผู้เลี้ยงเลี้ยงและเพาะขายอยู่ แต่การซื้อขายไม่ได้เพิ่มจำนวนมากนัก เช่น ซันคอนัวร์ กรีนชีคคอนัวร์ สำหรับสัตว์ปีกที่มีราคาค่อนข้างสูงในหลักหมื่นบาท หลักแสนบาท ยังคงมีส่งออกบ้างนิดหน่อย แต่ตลาดซื้อขายภายในประเทศเองยังทรงตัวค่อนข้างสูง
ในการประเมินต่างๆ น.สพ. เกษตร ระบุว่า ประเมินจากการพาสัตว์เลี้ยงมารักษายังโรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพราะทุกปีที่สภาพเศรษฐกิจปกติหรือค่อนข้างดี ช่วงปิดภาคเรียนของเด็กๆ จะพบว่า มีสัตว์เลี้ยงใหม่ เช่น สุนัข แมว กระต่าย มารับวัคซีนจำนวนมาก แต่ปัจจุบัน สัตว์เลี้ยงที่มารับวัคซีนกลายเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีอายุค่อนข้างเยอะ รวมถึงการรักษาพยาบาล ที่มีสัตว์เด็กเข้ามารับการรักษาจำนวนทรงตัวถึงลดลง นอกจากนี้ ยังพบสุนัขขนาดใหญ่มาใช้บริการลดลง เช่น เกรทเดน เซนต์เบอร์นาร์ด มีผู้เลี้ยงลดลงมาก พิจารณาจากจำนวนผู้เลี้ยงที่พาสุนัขขนาดใหญ่มาใช้บริการว่ายน้ำ
สัตว์เลี้ยงที่กำลังหมดความนิยมลงไปเรื่อยๆ เนื่องจากเป็นสัตว์ตามกระแส และเศรษฐกิจถดถอย ได้แก่ แพรี่ด็อก ชูการ์ไกลเดอร์ หนูแกสบี้ แฮมเตอร์แคระ เป็นต้น
“ปัจจุบัน ยังพอมีคนขาย คนซื้อ แต่จำนวนครั้งในการซื้อและมูลค่าในการซื้อลดลง เช่น เต่า ตัวละ 500,000 บาท เมื่อก่อนยังขายได้ แต่ปัจจุบันต้องเต่าราคา 5,000 บาท เท่านั้น ถึงจะขายได้”
ตัวอย่างสัตว์ในกลุ่มเอ็กโซติก ที่มูลค่าการซื้อขายลดลง
กิ้งก่าเบี๊ยด ดราก้อน ที่เคยได้รับความนิยมจองตั้งแต่อยู่ในไข่ เมื่อฟักเป็นตัวออกมาแล้วยังขายได้ราคาหลักแสนบาทต่อตัว การซื้อขายนิ่ง มีผู้ขาย แต่ไม่มีผู้ซื้อ
งู ยังจัดอยู่ในสัตว์เลื้อยคลาน อันดับ 1 ที่ผู้เลี้ยงสนใจเลี้ยง ซึ่งมีการนำเข้าจากต่างประเทศเพื่อจำหน่ายในประเทศ แต่เมื่อเศรษฐกิจทรงตัว ทำให้การนำเข้าจากต่างประเทศเพื่อจำหน่ายหายไป เหลือเฉพาะการขยายพันธุ์เพื่อจำหน่ายภายในประเทศมากกว่า
เต่า มีหลายชนิดเป็นชนิดที่มีอยู่ในบัญชีรายชื่อของอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ หรือ ไซเตส ทำให้เกิดการลักลอบนำเข้าเพื่อจำหน่าย ต่อมาศุลกากรเข้มงวดเรื่องการลักลอบนำเข้าและส่งออกสัตว์ในบัญชีไซเตส ทำให้การลักลอบนำเข้าทำได้ยากขึ้น ส่งผลให้ไม่มีสินค้า การซื้อขายจึงซบเซาลง เหลือเพียงการแลกเปลี่ยนในกลุ่มที่ครอบครองด้วยกันเท่านั้น อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการลักลอบนำเข้าจะทำได้ยาก แต่ผู้เลี้ยงหรือขยายพันธุ์มีความพยายามลักลอบส่งออกไปยังตอนใต้ของประเทศจีน เพราะปลายทางประเทศรับซื้อต้องการซื้อไม่จำกัดจำนวน จึงเป็นทางเดียวที่ผู้เลี้ยงจะระบายสินค้าออกได้
สำหรับสัตว์ป่า ปี 2560 ที่ผ่านมา มีสัตว์ป่าที่ได้รับความนิยมและเป็นกระแสสัตว์เลี้ยงในตลาดออนไลน์ คือ ลูกนาก นากเล็บสั้น นางอาย แมวดาว ค่างแว่นถิ่นใต้ และลูกค่าง
กระแสการเลี้ยงสัตว์ป่ามีสูงจากโลกออนไลน์ที่โพสต์ความน่ารักของสัตว์เหล่านั้น มีผลทำให้เกิดการหลอกลวงนักท่องเที่ยวต่างชาติโดยผู้ขายว่า สามารถนำออกนอกประเทศไทยได้โดยไม่ผิดกฎหมาย เมื่อนักท่องเที่ยวหลงเชื่อจึงซื้อไปโดยเข้าใจผิด ซึ่งที่ผ่านมา มีสัตว์ป่าถูกยึดไว้เป็นของกลางระหว่างการเดินทางของนักท่องเที่ยวต่างชาติที่สนามบินจำนวนมาก
“คงต้องฝากไปยังผู้ถือกฎหมายไว้ในมือ ทั้งกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสัตว์เลี้ยง สัตว์ป่า ก็ตาม ขอให้หยิบกฎหมายเหล่านั้นมาปรับปรุงเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันมากที่สุด รวมถึงการบังคับใช้ให้มีความเข้มข้นตามตัวบทกฎหมายที่มีอยู่ เพื่อยุติการลักลอบอย่างผิดกฎหมายในทุกขั้นตอน”
สำหรับมูลค่าตลาดสัตว์เลี้ยง เมื่อนับรวมตัวสัตว์ อาหาร ผลิตภัณฑ์ อุปกรณ์เครื่องใช้เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงทั้งสิ้น ประมาณ 20,000 ล้านบาท ต่อปี และตลาดเติบโตอย่างต่อเนื่องตลอด 10 ปีที่ผ่านมา ประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ โดยอุตสาหกรรมที่เติบโตมากที่สุดคือ กลุ่มผลิตภัณฑ์สำหรับสัตว์และอาหาร เพราะคนไทยให้ความใส่ใจกับสัตว์เลี้ยงเพิ่มมากขึ้น เหมือนเป็นสมาชิกในครอบครัว จึงเลือกใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับสัตว์เลี้ยงมากขึ้น
น.สพ. เกษตร บอกด้วยว่า ปัจจุบันสัตว์เลี้ยงมีอายุยืนกว่าเดิมมาก เช่น สุนัข อายุยืนจากเดิม 10 ปี เป็น 15 ปี กระต่าย อายุยืนจากเดิม 5 ปี เป็น 8 ปี นก อายุยืนจากเดิม 10 ปี เป็น 20 ปี ปัจจัยที่ทำให้สัตว์เลี้ยงอายุยืนเพิ่มมากขึ้น คือมีแพทย์จบใหม่ให้การรักษามากขึ้น เทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัยมากขึ้น เช่น การฉายแสง การผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพก การตรวจคลื่นสมอง การรักษาโรคลมชัก การรักษาโรคเบาหวาน เครื่องล้างไต ธนาคารเลือด กายภาพบำบัด นวดรักษา ฝังเข็ม เลเซอร์ เป็นต้น
อาการป่วยของสัตว์ที่พบได้มาก แต่ถือเป็นโรคสามัญ ได้แก่ ปอดอักเสบ ท้องเสีย โรคผิวหนัง พยาธิเม็ดเลือด มดลูกอักเสบ
อาการป่วยของสัตว์เลี้ยงที่พบและส่งผลให้เสียชีวิตสูง อันดับ 1 คือ โรคมะเร็ง
ทั้งยังมีโรคอื่นๆ ที่พบได้เช่นกัน ได้แก่ หัวใจวาย ไตวาย โรคประสาท โรคเบาหวานแต่เสียชีวิตด้วยอาการไตวาย สัตว์ที่อายุมากจะมีผลทำให้เกิดโรคจากอวัยวะที่เสื่อมตามอายุด้วยเช่นกัน
“แต่มีการพิสูจน์ทั่วโลกแล้วว่า สัตว์เลี้ยงมักจะป่วยด้วยโรคเดียวกับเจ้าของ ปัจจัยสภาพแวดล้อมเดียวกัน การกินอาหาร เช่น สุนัขเป็นมะเร็ง เจ้าของก็เป็นมะเร็ง สัตว์เลี้ยงเป็นโรคเบาหวาน เจ้าของก็เป็นโรคเบาหวานด้วย”
น.สพ. เกษตร ฝากถึงใครก็ตามที่ต้องการเลี้ยงสัตว์เลี้ยงในยุคปัจจุบัน ควรคำนึงถึงความรักในชนิดของสัตว์เลี้ยง ควรตอบตัวเองให้แน่ใจว่ารักสัตว์ชนิดนี้ไช่ไหม ควรพิจารณาถึงการเปลี่ยนแปลงระหว่างอายุขัยของสัตว์เลี้ยงจะหมดลง และควรเลี้ยงสัตว์เลี้ยงที่เหมาะกับสภาวะแวดล้อมในเมืองไทยดีที่สุด
โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นสถานที่หนึ่งที่เสมือนโรงพยาบาลสัตว์ทั่วไป ที่มีผู้นำสัตว์มารักษา จากนั้นทิ้งไว้โดยไม่รับกลับเป็นจำนวนมาก ทั้งหมดตกเป็นภาระของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลที่ต้องช่วยรับไปดูแล เพื่อแบ่งเบาภาระของโรงพยาบาล
ในตอนท้าย น.สพ. เกษตร สุเตชะ บอกด้วยว่า ในโลกนี้มีสัตว์เพียงชนิดเดียวที่จะช่วยสัตว์ชนิดอื่นให้อยู่รอดหรือทำลายล้าง คือ มนุษย์ ดังนั้น มนุษย์จึงต้องเลือกว่าจะทำลายล้างหรือช่วยเหลือ แต่อยากให้มนุษย์เลือกที่จะช่วยเหลือมากกว่า เพราะไม่ว่าจะเป็นสัตว์บ้านหรือสัตว์ป่า เขาก็คือ สิ่งมีชีวิต
