| ผู้เขียน | พัฒนา นรมาศ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ผ้ามัดหมี่ ผ้าลายงาม งานฝีมือเกษตรกรไทยด้วยการนำเชือกไปมัดเส้นด้าย ฝ้ายหรือเส้นไหม แล้วย้อมเป็นสีต่างๆ เมื่อนำไปทอจะเกิดลวดลายสีสันที่งดงามปรากฏบนผืนผ้า หรือเรียกว่าผ้ามัดหมี่ เป็นผลิตภัณฑ์ไทยคุณภาพที่ทั้งชาวไทยและชาวเทศชื่นชอบและมีส่วนร่วมกันอนุรักษ์ผ้าไทยให้คงอยู่สืบไป แล้วยังได้ร่วมสนับสนุนให้เกษตรกรไทยมีอาชีพและมีรายได้เพื่อนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีพที่มั่นคงยั่งยืน วันนี้จึงนำเรื่อง “ผ้ามัดหมี่ ผ้าทอลายผืนงาม ผลิตภัณฑ์ไทยเพื่อเกษตรกรไทย” สินค้าคุณภาพเมืองลพบุรี มาบอกเล่าสู่กัน
คุณสังคม แก้วสีโส นายกองค์การบริหารส่วนตำบลโคกเจริญ เล่าให้ฟังว่า ประชาชนหรือเกษตรกรบ้านหนองกระชายงาม ทำนาเป็นอาชีพหลัก รองลงมาเป็นทำไร่ ปลูกพืชผักหรือเลี้ยงสัตว์ และทอผ้ามัดหมี่เป็นอาชีพเสริม
การพัฒนาคุณภาพผ้ามัดหมี่ อบต.โคกเจริญ ได้สนับสนุนให้ประชาชนหรือเกษตรกรรวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกระชายงาม เพื่อเป็นศูนย์กลางการทำกิจกรรมร่วมกัน เพื่อเสริมสร้างความสามัคคี เป็นศูนย์กลางการรองรับองค์ความรู้จากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนเพื่อนำไปพัฒนาอาชีพ การทอผ้ามัดหมี่มรดกที่ได้รับสืบทอดต่อมาจากบรรพบุรุษ ลูกหลานได้ทำเป็นอาชีพเสริมเพื่อเพิ่มรายได้ให้พอเพียงต่อการยังชีพ
คุณมะลิวรรณ สายแสง ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกระชายงาม เล่าให้ฟังว่า การทอผ้ามัดหมี่ของชาวบ้านหนองกระชายงามมีมานานแล้ว แต่เป็นลักษณะต่างคนต่างทำเพื่อใช้ในครัวเรือน ต่อมาสำนักงานเกษตรอำเภอโคกเจริญ อบต.โคกเจริญ ร่วมกับหลายหน่วยงานได้มาส่งเสริมให้เกษตรกรรวมกลุ่มเพื่อทอผ้ามัดหมี่ในเชิงการค้า แม่บ้านเกษตรกรจึงได้จัดตั้งเป็น “กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรหนองกระชายงาม” มีสมาชิก 38 คน
วัตถุประสงค์การรวมกลุ่ม เพื่อให้สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมในการจัดการทอผ้ามัดหมี่ เพื่อการอนุรักษ์และสืบทอดศิลปวัฒนธรรมของบรรพบุรุษ ร่วมกันสร้างงานและพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้ามัดหมี่ทั้งลวดลายหรือรูปแบบที่แปลกใหม่ให้งดงามตรงกับความต้องการของตลาดผู้บริโภค และเพื่อให้สมาชิกสามารถยกระดับรายได้ครัวเรือน
กิจกรรมการทอผ้า สมาชิกทุกคนจะทอผ้ามัดหมี่อยู่ที่บ้าน เมื่อทอได้ผืนผ้ามัดหมี่ขนาดกว้างและยาว 1×2 เมตร ก็นำมาส่งขายที่กลุ่ม 450-800 บาท ต่อผืน ราคาถูกหรือแพงขึ้นอยู่กับลวดลาย สี ความประณีตของผืนผ้ามัดหมี่
การมัดหมี่ เส้นด้าย ฝ้ายหรือเส้นไหมเป็นวัสดุที่ใช้ในการทอผ้า ปกติเราจะมีเฉพาะสีขาว ก่อนทอผ้าจึงต้องนำเชือกฟางมามัดเส้นด้าย ฝ้ายหรือเส้นไหมให้เป็นปมใหญ่เล็กต่างกัน แล้วนำไปย้อมให้ได้สีต่างๆ ที่ต้องการ ตากผึ่งให้แห้ง เมื่อนำไปทอจะทำให้เกิดลวดลายสีสันงดงามปรากฏบนผืนผ้า หรือที่เรียกว่าผ้ามัดหมี่
การทอ ต้องใช้เครื่องมือในการทอคือ กี่ ด้วยการนำเส้นด้ายที่ย้อมสีแล้วมากรอใส่หลอดด้ายเล็กๆ แล้วใส่ในกระสวย แล้วนำไปพุ่งผ่านเส้นด้ายยืนที่กี่ทอผ้าทีละเส้นกลับไป-มา การดึงฟืมจะทำให้การขัดกันของเส้นด้ายพุ่งกับเส้นด้ายยืนเข้าชิดกันแน่นเป็นระเบียบ ตึงเสมอกันทุกเส้น และปรากฏลวดลายชัดเจนบนผืนผ้า เมื่อทอผ้าได้ความยาวระดับหนึ่งต้องม้วนผ้าเข้าแกนม้วนผ้า การทอเป็นงานที่ใช้ความชำนาญเป็นพิเศษจึงจะทำให้ได้ผ้ามัดหมี่ผืนงาม
คุณละลิดา ตาจันทร์ ประชาสัมพันธ์การตลาด เล่าให้ฟังว่า ตามความหมายของการ “มัดหมี่” คือ เป็นกรรมวิธีการสร้างสีสันเส้นด้ายหรือเส้นฝ้ายหรือเส้นไหม ด้วยการนำเชือกฟางมา “มัด” เส้นฝ้ายหรือเส้นไหมที่จับไว้เป็นกลุ่มๆ ส่วนคำว่า “หมี่” ก็คือเส้นด้าย ฝ้ายหรือเส้นไหมที่ดูคล้ายๆ เส้นหมี่ และเมื่อมัดแล้วนำไปย้อมสี ผึ่งตากแห้ง เรียกว่า “มัดหมี่” เมื่อนำไปทอจะทำให้เกิดลวดลายสีสันงดงามปรากฏบนผืนผ้า
ผืนผ้ามัดหมี่ นำไปตัดเย็บเป็นชุดสวมใส่ได้รูปแบบ เช่น ตัดเสื้อสุภาพสตรีที่เป็นผ้าลายหลุยส์ขาย 1,500 บาท หรือที่ผ้าเป็นลายไทยเล็กขาย 1,200 บาท หรือตัดเสื้อสุภาพบุรุษที่เป็นผ้าลายวังพิกุลหรือลายวังนารายณ์ขาย 1,500 บาท นอกจากนี้ ก็ตัดเย็บเป็นผ้าถุง ผ้าขาวม้า ปลอกหมอน หรือทำเป็นหน้ากากป้องกันฝุ่นหรือโรคโควิด-19
ตลาด ผลิตภัณฑ์ผ้ามัดหมี่คุณภาพที่ตัดแต่งมีหลายรูปแบบ ราคาขายเริ่มต้นอยู่ที่ชิ้นละ 100 บาทขึ้นไป ถึงเกือบหลักหมื่นบาท ผลิตภัณฑ์นี้ได้จัดแสดงที่กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกระชายงาม เพื่อขายให้นักท่องเที่ยว ให้พ่อค้าคนกลางซื้อนำไปขาย และกลุ่มนำผลิตภัณฑ์ผ้ามัดหมี่คุณภาพไปฝากขายส่งที่ศูนย์แสดงสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) ที่จังหวัด คราวละ 30-40 ผืน ต่อเดือน เป็นอีกช่องทางในการเพิ่มรายได้
ความงดงามของสีและลวดลายบนผืนผ้ามัดหมี่ จึงได้รับการคัดเลือกให้เป็นสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ และเป็นสินค้าราคาประหยัดขายดี ทำให้สมาชิกมีรายได้เสริม 50,000-120,000 บาท ต่อราย ต่อปี
จุดเด่นผ้ามัดหมี่ผ้าลายผืนงามเป็นผลิตภัณฑ์ผ้าไทยคุณภาพที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก ทำให้ทั้งชาวไทยและชาวเทศได้เลือกซื้อเลือกหาไปใช้อย่างแพร่หลาย และได้เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมกันอนุรักษ์ผ้าไทยให้คงอยู่สืบไป และทำให้เกษตรกรมั่นคงในอาชีพและรายได้ เพื่อนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดี
จากเรื่อง “ผ้ามัดหมี่ ผ้าทอลายผืนงาม ผลิตภัณฑ์ไทยเพื่อเกษตรกรไทย” เป็นกระบวนการทอผ้ามัดหมี่ ที่เริ่มตั้งแต่การเตรียมเส้นด้ายหรือเส้นไหม การย้อมสี การออกแบบลวดลายบนผืนผ้า การทอ การนำไปตัดแต่งเป็นเสื้อผ้าสวมใส่หรือทำเป็นของใช้ต่างๆ ทำให้สมาชิกเกษตรกรมีความมั่นคงในด้านรายได้และการยังชีพ
ขอขอบคุณ คุณศักดิ์ชัย วิชานำ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ สำนักงานเกษตรอำเภอโคกเจริญ ที่นำเยี่ยมชมผ้ามัดหมี่ ผ้าลายผืนงามผลิตภัณฑ์ไทย ของดีเมืองลพบุรี ที่ทำให้แม่บ้านเกษตรกรหนองกระชายงามมั่นคง
สอบถามเพิ่มได้ที่ คุณละลิดา ตาจันทร์ กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกระชายงาม เลขที่ 55 หมู่ที่ 7 ตำบลโคกเจริญ อำเภอโคกเจริญ จังหวัดลพบุรี โทร. (093) 980-1218 หรือ คุณภูวิชย์ ยิ่งเจริญ สำนักงานเกษตรจังหวัดลพบุรี โทร. (087) 959-5433 ก็ได้
พิเศษ! สมัครสมาชิกนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน, มติชนสุดสัปดาห์ และศิลปวัฒนธรรม ลดราคาทันที 40% ตั้งแต่วันนี้ – 30 มิถุนายน 63 เท่านั้น! คลิกดูรายละเอียดที่นี่
