ผู้เขียน	สุรเดช สดคมขำ
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 28 ตุลาคม พ.ศ.2565

ปลาหลด หรือ ปลาหลดจุด เป็นปลาน้ำจืดที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น ลำคลอง หนอง และบึง ปลาสายพันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดทั้งในประเทศไทย พม่า เวียดนาม และอินเดีย ในบ้านเราปลาหลดจะรู้จักกันดีในการนำมาประกอบอาหารเพื่อบริโภคเป็นส่วนใหญ่ เมนูที่รู้จักกันดีคือ ปลาหลดตากแห้ง หรือปลาหลดเค็ม จัดได้ว่าเป็นเมนูที่ได้รับความนิยมไม่น้อยเลยทีเดียว

สมัยก่อนปลาหลดค่อนข้างที่จะหาได้ง่ายตามแหล่งน้ำธรรมชาติ เมื่อต้องการบริโภคก็สามารถที่จะไปหาซื้อได้จากตลาดนัด ต่อมาจำนวนปลาชนิดนี้เริ่มมีน้อยลง จึงทำให้การหาซื้อมาบริโภคไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้บริโภค จึงทำให้ราคาปลาหลดที่จำหน่ายก็สูงตามไปด้วย จากปริมาณที่ลดน้อยนี้เองทำให้มีผู้ที่สนใจเพาะพันธุ์เพื่อเป็นการค้า อย่างน้อยถ้าไม่มากพอสำหรับการบริโภคแต่ละฤดูกาล ก็ยังเป็นการเพาะพันธุ์เพื่อให้ผู้สนใจทั่วไปได้นำไปเลี้ยงเชิงอนุรักษ์ต่อได้

คุณต่อศักดิ์ เล็กชัยรัตน์ หรือ คุณต่อ อาศัยอยู่ที่ตำบลนิคมกระเสียว อำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ได้ศึกษาการเลี้ยงปลาหลดมากพอสมควร โดยก่อนหน้านี้เขาได้เห็นถึงปัญหาว่าปลาหลดในแหล่งน้ำธรรมชาติเริ่มลดน้อยลง จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้เขาได้มาทำการเพาะพันธุ์จนประสบผลสำเร็จ และสามารถส่งจำหน่ายเป็นทั้งตลาดลูกพันธุ์ปลาและตลาดปลาสวยงาม

ปลาหลดเป็นปลาที่ชอบ จึงได้ทดลองเพาะพันธุ์

คุณต่อ เล่าให้ฟังว่า เดิมทีมีอาชีพเพาะไรน้ำนางฟ้าเป็นอาชีพหลัก โดยไรน้ำที่เพาะได้จะเน้นส่งจำหน่ายแบบแช่แข็ง ต่อมาการจำหน่ายหรือการทำตลาดเฉพาะกลุ่มเท่านั้น จึงทำให้มองว่าน่าจะยังไม่ตอบโจทย์สำหรับเขามากนัก ซึ่งในระหว่างนั้นก็มีการนำปลาหลดเข้ามาเลี้ยงภายในฟาร์มบ้าง เมื่อมีผู้แนะนำในเรื่องของการขยายพันธุ์ว่าจะสามารถทำเป็นการค้าได้ จึงทำให้เขาทดลองเพาะพันธุ์ปลาหลดในเวลาต่อมา

“ช่วงนั้นก็มีปลาหลดเลี้ยงไว้บ้าง พอตัดสินใจว่าจะเพาะพันธุ์อย่างจริงจัง ก็เลยศึกษาข้อมูลต่างๆ พอสมควร ว่าเพาะพันธุ์ยังไง พร้อมทั้งได้รับคำแนะนำจากอาจารย์ที่รู้จัก ทีนี้ก็เลยหาซื้อปลาหลดเข้ามาภายในฟาร์มเรื่อยๆ ช่วงแรกมีอยู่ประมาณ 40 ตัว พอต้องการที่จะขยายพันธุ์ ไปเจอที่ไหนก็ซื้อเข้ามาเรื่อยๆ ให้มีจำนวนมากพอสมควร พอยิ่งศึกษาก็ยิ่งรู้ว่ามันมีหลายสายพันธุ์ แต่ที่บ้านเราจะเป็นปลาหลดจุดที่พบโดยทั่วไป ก็เลยเน้นนำปลาหลดจุดตัวนี้มาเพาะขยายพันธุ์” คุณต่อ บอก

ย้อนไปเมื่อประมาณ ปี 2560 คุณต่อ บอกว่า การเพาะพันธุ์ถือว่าประสบผลสำเร็จดีมาก และสามารถสร้างตลาดขายปลาหลดมาได้จนถึงทุกวันนี้

ปลาหลด อายุ 6 เดือนขึ้นไป สามารถทำเป็นพ่อแม่พันธุ์ได้

การเลี้ยงปลาหลดให้ได้คุณภาพและสามารถนำมาเป็นพ่อแม่พันธุ์ได้นั้น คุณต่อ บอกว่า จะนำปลาที่ได้จากธรรมชาติมาเลี้ยงให้ได้อายุมากกว่า 1 ปี ก็สามารถนำมาเป็นพ่อแม่พันธุ์ได้ ต่อมาเมื่อเลี้ยงมาเรื่อยๆ และทำการเพาะพันธุ์ปลาหลดที่โตเต็มที่อายุ 6 เดือนขึ้นไป ก็สามารถนำมาสร้างเป็นพ่อแม่พันธุ์ด้วยเช่นกัน

พ่อแม่พันธุ์ปลาหลดสามารถเลี้ยงรวมกันได้เลย แต่จะปล่อยให้มีอัตราส่วน ตัวผู้ 2 ตัวต่อตัวเมีย 1 ตัว สมดุล เช่น ตัวผู้ 200 ตัวต่อตัวเมีย 100 ตัว การปล่อยเลี้ยง ปล่อยรวมกันในบ่อปูนซีเมนต์ ขนาด 2×4 เมตร ระดับน้ำสูงประมาณ 15 เซนติเมตร เมื่อเข้าสู่ฤดูกาลเพาะพันธุ์ระหว่างเดือนมีนาคมถึงพฤศจิกายน จะทำการฉีดฮอร์โมนให้กับปลาหลดทั้งตัวผู้และตัวเมีย จากนั้นทิ้งไว้ประมาณ 12 ชั่วโมง จะนำปลาหลดมารีดไข่ออก พร้อมกับผสมน้ำเชื้อตัวผู้เข้าไปผสมกับไข่

“พอเราผสมน้ำเชื้อของพ่อพันธุ์ผสมกับไข่แล้ว ก็จะนำไข่ไปพักไว้ที่ตาข่ายมุ้งเขียว เป็นบ่อสำหรับฟักที่ทำไว้ ปล่อยไว้ประมาณ 2-3 วัน ลูกปลาหลดก็จะฟักออกจากไข่มา ในระยะแรกเกิดที่มีถุงไข่หน้าท้อง เราจะยังไม่ให้อาหารกินมาก แต่จะเน้นนำน้ำใหม่เข้ามาบ้าง เพื่อให้บ่อมีความสะอาด อาหารที่ให้กินของปลาระยะนี้ ก็จะเป็นไรแดงช่วงเช้าและเย็น เลี้ยงอยู่อย่างนี้ประมาณ 1 เดือน ลูกปลาหลดก็จะได้ขนาดไซซ์อยู่ที่ 1 นิ้ว จากนั้นก็ย้ายไปเลี้ยงบ่ออนุบาลต่อไป” คุณต่อ บอก

การอนุบาลลูกปลาหลดไซซ์ 1 นิ้ว จะปล่อยลงในบ่อซีเมนต์ที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่ที่ 2 เมตร ปล่อยในอัตราส่วน 2,000 ตัวต่อบ่อ อาหารใช้เลี้ยงเป็นไรแดงเหมือนเดิม เลี้ยงประมาณ 1 เดือน ลูกปลาหลดก็จะมีขนาดไซซ์อยู่ที่ 2 นิ้วขึ้นไป สามารถส่งจำหน่ายได้ทันที

ในเรื่องของการป้องกันโรคที่จะเกิดขึ้นกับปลาหลดภายในบ่อนั้น คุณต่อ บอกว่า ถ้ามีการถ่ายน้ำเก่าออกอยู่เสมอ พร้อมกับเติมน้ำใหม่เข้าไปภายในบ่อเลี้ยง จะทำให้ไม่เกิดการสะสมโรคและปลาหลดก็จะไม่ตาย แต่ค่อนข้างที่จะมีความแข็งแรงพอสมควร

ปลาหลดเลี้ยงเป็นปลาเนื้อและปลาสวยงามได้

ในเรื่องของการทำตลาดเพื่อจำหน่ายปลาหลด คุณต่อ บอกว่า จากกำลังความต้องการของตลาดนั้นมาก แต่เขาเพาะพันธุ์เพียงคนเดียว จึงทำให้บางช่วงเพาะพันธุ์ได้ไม่เพียงพอต่อความต้องการ จึงทำให้ตลาดที่เขาจำหน่ายแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ

ลูกค้ากลุ่มที่ 1 เป็นตลาดสำหรับลูกค้าที่ต้องการนำไปเลี้ยงในตู้ปลาสวยงาม เป็นเชิงอนุรักษ์และดูเล่นเพลิดเพลิน และ

ลูกค้ากลุ่มที่ 2 เป็นกลุ่มตลาดสำหรับลูกค้าที่ต้องการนำไปเลี้ยงเพื่อบริโภค แต่มีข้อกำหนดว่าต้องนำไปเลี้ยงในบ่อแบบผสมผสาน โดยให้มีสัตว์น้ำชนิดอื่นๆ อยู่ด้วย เช่น ในบ่อกุ้งขาว หรือร่องน้ำในสวนให้มีสัตว์น้ำอื่นๆ อยู่แบบเกื้อกูลกัน

ราคาจำหน่ายสำหรับลูกค้ามารับเองที่หน้าฟาร์ม ลูกปลาหลดอายุ 2 เดือน ขนาดไซซ์ 2-3 นิ้ว ราคาอยู่ที่ตัวละ 4 บาท และนำไปส่งในพื้นที่ที่กำหนด ราคาจะอยู่ที่ตัวละ 4.50 บาท

“การขายลูกปลาหลด ผมไม่ได้อยากจะขายอย่างเดียว ผมต้องถามลูกค้าก่อนว่าเอาไปเลี้ยงแบบไหน ถ้าเขาซื้อไปแบบต้องการไปเลี้ยงแบบเดี่ยวๆ เพื่อผลิตเป็นปลาเนื้อ ผมก็จะให้คำปรึกษาไปว่า เลี้ยงแบบนั้นอาจจะไม่ประสบผลสำเร็จ แต่ถ้าเลี้ยงแบบผสมผสานกับสัตว์น้ำอื่นๆ พอโตแล้วจับมาทาน หรือขายแบบนี้จะดีกว่า แต่ถ้าเลี้ยงเป็นเชิงสวยงาม ใส่ตู้แบบนี้ก็เลี้ยงดูเล่นได้ เพราะฉะนั้นการเลี้ยงปลาหลดก็อยากแนะนำว่า ให้เลี้ยงแบบสมดุลธรรมชาติมากที่สุด ค่อยๆ เรียนรู้ไป ปลาหลดก็อาจจะเป็นอีกทางเลือกที่สร้างรายได้ในอนาคตของคนที่สนใจได้ครับ” คุณต่อ บอก

สำหรับท่านใดที่สนใจลูกพันธุ์ปลาหลด หรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ คุณต่อศักดิ์ เล็กชัยรัตน์ ช่องทางการติดต่อ เพจเฟซบุ๊ก ฟาร์มปลาหลดด่านช้างสุพรรณบุรี หรือหมายเลขโทรศัพท์ 090-138-7760